'De OR is een extra
communicatie-kanaal'
Rabo
band
Een bus of caravan als rijdend stemlokaal. Een opvallende verkie
zingscampagne, met een taart als sluitstuk. De mogelijkheid om
actief en kritisch betrokken te zijn bij het bedrijfs- en het perso
neelsbelang. Steun van een enthousiaste achterban. Zo ervaren
sommige Rabobanken de ondernemingsraad. Toch zijn er ook ban
ken met het vereiste aantal medewerkers, die geen onderne
mingsraad hebben. Wat speelt er zoal rond de OR?
Medezeggenschap
of bemoeizucht?
Nummer 21/2 november 1992
naar het hoofdkantoor moest komen, stem
den meer medewerkers.
OR-praktijk Minne Wiersma, groeps-
hoofd relatiebeheer Bedrijven bij Bolsward-
Makkum, werd voorzitter van de kersverse
ondernemingsraad. 'Ik vind het belangrijk
dat medewerkers mee kunnen praten over
belangrijke beslissingen, zoals verbouwin
gen en reorganisaties', luidt Wiersma's mo
tivatie. Het werk van de OR-leden gebeurt
bij zijn bank zowel onder werktijd als in
eigen tijd. 'Onze OR-leden krijgen van de di
rectie alle ruimte voor activiteiten onder
werktijd. Maar toch is er wel eens een span
ningsveld met je eigenlijke werk.'
Medewerking Hoe kijkt de bestuurder
van de Rabobank Bolsward-Makkum tegen
Door fusies neemt het aantal Rabo
banken af. Maar daardoor heeft de
gemiddelde Rabobank wèl meer me
dewerkers dan pakweg zo'n twintig jaar ge
leden. De Wet op de Ondernemingsraad
leert dat een onderneming met minstens
100 personeelsleden of tenminste 35
medewerkers die meer dan éénderde van
de normale arbeidstijd werken, over een on
dernemingsraad zou moeten beschikken.
De ondernemer - de plaatselijke Rabobank
- is verplicht een OR in te stellen. Er zijn nu
meer dan driehonderd Rabobanken waar,
op grond van het aantal medewerkers, een
OR zou moeten functioneren. Ruim tweeder
de - bijna 220 - heeft eenOR, maarten min
ste een kwart van die banken heeft er geen.
Geen OR 'Het komt regelmatig voor
dat zich onvoldoende kandidaten beschik
baar stellen voor de OR van een plaatselijke
bank', zegt mr. les Jongbloed van de Centra
le Dienst Personeel van Rabobank Neder
land. Zij adviseert banken die een OR op
richten of die vragen hebben over het 0R-
werk. Ook heeft ze zitting in de bedrijfscom-
missie, die bemiddelt en adviseert bij 0R-
geschillen. 'In zo'n situatie kunnen er geen
OR-verkiezingen worden gehouden. Mensen
denken ten onrechte wel eens dat de OR
erg veel tijd vraagt. Onbekendheid met de
bevoegdheden van een ondernemingsraad
speelt ook mee bij de kandidaatstelling. Le
den van een vakbond weten daar overigens
vaak wel wat meer van. Daarnaast staat de
directeur niet altijd positief tegenover een
ondernemingsraad. De interesse in een OR
bij de medewerkers neemt vaak toe als de
situatie moeilijker wordt, door reorganisatie
of fusie.'
Begeleiding Als een plaatselijke bank
een ondernemingsraad opricht, treedt de
adviseur Organisatie, Personeel en Oplei
dingen (OPO) van het regiokantoor vaak op
als begeleider. Gerard Feldbrugge, OPO-
6
a
zijn
een hein
heelu o\
JcO.K
Heb ik
1:111
geste tl
iT^'Kl.V;
Bij de
pagne
Rabobank Bolsward-Makkum werd een week lang cam-
gevoerd voor de OR-verkiezingen.
adviseur van het regiokantoor
Oost-Nederland: 'Bij fusies
komt een OR vaak al ter sprake
als het inrichten van de organi
satie aan de orde wordt ge
steld. Daarnaast lopen we re
gelmatig overzichten door,
waarop het aantal medewer
kers per bank staat. Als dat er
meer dan 35 zijn, nemen we
contact op met de directeur.' In
de afgelopen drie jaar heeft
Feldbrugge veel te maken ge
had met startende OR's.
'Naast enthousiasme is des
kundigheid van zowel OR-leden
als bestuurder, de directeur,
heel belangrijk. Speciale trai-
ningsdagen voor ondernemingsraden
daarvoor een eerste stap.'
Enthousiast Enthousiasme was en is
er volop bij de Rabobank Bolsward-Mak
kum. Eind vorig jaar waren daar voor het
eerst OR-verkiezingen. Door de fusie tussen
de banken Bolsward en Makkum kwam het
aantal medewerkers boven de OR-grens. De
voorbereidingscommissie, waarvan ook de
OPO-adviseur deel uitmaakte, verzorgde
ondermeer een voorlichtingsbijeenkomst.
Daar waren twee OR-voorzitters aanwezig,
van een Rabobank en een handelsonderne
ming. Acht medewerkers van de bank Bols
ward-Makkum stelden zich kandidaat voor
drie OR-zetels. Een aantal daarvan was
dooreen vakorganisatie voorgedragen. Een
week voor de verkiezing begonnen de cam
pagnes, met onder andere zelfgemaakte
aanplakbiljetten. De activiteiten hadden
succes, want de opkomst was 100 procent.
Opkomst Meestal ligt de opkomst wat
lager. Bij de Rabobank Westfriesland-Oost
stemde dit jaar ruim 80 procent van de me
dewerkers, verdeeld over tien kantoren. Vol
gens de bank was de goede opkomst mede
te danken aan een mobiel stem-
lokaal in de vorm van een cara
van. Ook deze fusiebank be
steedde veel aandacht aan voor
lichting. De voorzitter en de se
cretaris van de OR van de voor
malige Rabobank Wervershoof
informeerden de medewerkers
over het belang van een goed
functionerende OR. Bij de Rabo
bank Apeldoorn was de opkomst
vorig jaar ook rond de 80 pro
cent. Zittende OR-leden gingen
met de auto alle twaalf kantoren
af. Ten opzichte van de vorige
verkiezingen, waarvoor iedereen
Een caravan was het stemlokaal van de Rabobank Westfries-
land-Oost. Die ging alle kantoren af.
de ondernemingsraad aan? 'Positief', is de
eerste reactie van directeur Marinus Wei-
ma. 'Ik zie de OR als een extra communica
tiekanaal. Je hoort nu directer geluiden uit
het veld. Dat bleek bij onze bank onder an
dere bij een reorganisatie. We hebben na
de fusie best wat problemen gehad.' Weima
heeft ondervonden dat de voorbereiding erg
belangrijk is. 'De informatie naar de mede
werkers over de mogelijkheden van een OR
vereist veel aandacht. Ook hebben zowel de
OR-leden als ik gemerkt, dat de speciale
trainingsdagen zinvol zijn. Verder denk ik
dat het belangrijk is dat er kwalitatief goe
de mensen in de OR zitten, die hoofdzaken
kunnen onderscheiden van bijzaken.'
'De ondernemingsraad heeft wel dege
lijk invloed', vindt Jongbloed van Rabobank
Nederland, die ook vaststelt dat onderne
mingsraden van Rabobanken steeds mondi
ger worden. Wiersma van de bank Bols
ward-Makkum neemt regelmatig OR-werk
mee naar huis. 'Vooral leeswerk doe ik
thuis. Dat kost een paar uurtjes. Onder
werktijd lukt dat meestal niet en je moet op
de hoogte blijven van allerlei ontwikkelin
gen. Als ondernemingsraad moetje ervoor
zorgen datje nodig bent en datje bestaans
recht afdwingt. Bij onze bank wordt nu meer
rekening gehouden met het personeelsbe
lang dan vroeger.' Weima: 'Een OR is geen
bedreiging voor de directeur. Ik zie het als
een uitdaging en een kans. Grijp die kans,
zou ik mijn collega-directeuren willen advi
seren.'
