Nationaal Betalingscircuit
spaart tijd en geld
I
Raho
hand
Wie geld overmaakt van een bankrekening naar een rekening bij de
Postbank, of andersom, heeft te maken met twee betalingscir
cuits: dat van de Postbank en het circuit van de BankGiroCentrale.
'Het zijn net twee spoorbreedtes, die niet op elkaar aansluiten',
stelt ir. Jos de Haas van Bankpas Betaaldiensten. 'Dat betekent
vertragingen.' Het overmaken van bank naar bank of van Postbank
naar Postbank gaat duidelijk sneller. Alle betrokken partijen zijn er
van overtuigd, dat het zo niet langer kan. Er wordt daarom al een
aantal jaren gewerkt aan een Nationaal Betalingscircuit, het NBC.
30 Miljoen girobetaal
kaarten verwerken
Nummer 15/10 augustus 1992
n de jaren zeventig, toen Duisenberg
nog minister van Financiën was, riep
hij al dat de twee betalingscircuits in
elkaar moesten worden geschoven', vertelt
De Haas. 'Er is toen veel onderhandeld tus
sen de toenmalige Postcheque- en Giro
dienst, later de Postbank, en de banken.
Keer op keer werd een beslissing uitge
steld.'
Redenen Voor dat uitstel waren einde
loos veel redenen. De Haas: 'Veel bedrijven
hebben, omdat onderling overboeken moei
zaam gaat, een bank- én een girorekening.
Komt er een NBC, dan kunnen ze één van
de twee opzeggen. En dat ligt gevoelig. De
overheid boekte lange tijd alleen salarissen
naar girorekeningen. Alle ambtenaren had
den verplicht een girorekening.'
Verschillen Het is technisch ingewik
keld om de twee totaal verschillende syste
men aan elkaar te knopen. De werkmetho
den van de twee betalingscircuits zijn zeer
verschillend. 'Het overboeken van bank naar
bank gaat op basis van het rekeningnum
mer', aldus De Haas. 'In het rekeningnum
mer zit de zogenaamde elfproefcontrole. Als
je je een cijfer verschrijft, klopt het nummer
niet. De Postbank kent dat niet. Daar is men
teld en de winkelier wordt gecrediteerd. Ver
volgens gaan ze via het hoofdkantoor naar
Rabobank Nederland. Die piek op woens
dag is lastig. Het is een ongunstige dag om
part-timers te krijgen. Het zou voor ons veel
schelen, als de banken de cheques op
maandagavond met de postauto mee ge
ven, zodat ze dinsdag in Utrecht zijn.'
Miljoenen 'We verwerken nu 25 mil
joen eurocheques per jaar', vertelt project
leider Girobetaalkaarten Mark Angenent.
'Daar komen per 1 oktober 30 miljoen giro
betaalkaarten bij. Ook die verwerking kun
nen wij goedkoper in eigen huis doen. Het
scheelt per cheque een paar cent. En dat
keer 30 miljoen is een interessant bedrag,
dat bijdraagt aan de kostenbesparing op
het betalingsverkeer. De verwerking gaat op
dezelfde manier als bij de eurocheques. Ze
gaan straks in dezelfde postauto mee van
begonnen met girorekening nummer 1, dat
is het ministerie van Financiën, en heeft
daarna gewoon doorgenummerd. Er is zelfs
een club van particuliere rekeninghouders
met een gironummer onder de honderd. Om
overboekingen te controleren kijkt de Post
bank of de naam en het nummer bij elkaar
horen. Dat in elkaar voegen kost dus tijd.'
Onderhandelen Na een paar jaar
Hoofddirectielid bij de Rabobank te zijn ge
weest, werd Duisenberg President van de
Nederlandsche Bank. De Haas: 'Hij heeft
toen de banken en de Postbank weer bij el
kaar gebracht. Namens de banken onder
handelt de BCBV, de Beleidscommissie Be
talingsverkeer. Dat zijn vertegenwoordigers
van alle grote banken en twee namens de
kleine banken. De fusie tussen NMB en
Postbank nam een deel van de tegenstel
ling tussen de partijen weg. In 1986 werd
besloten, dat het Nationaal Betalingscircuit
er zou komen. De technische realisatie zou
echter jaren in beslag ne
men. Hoe lang zoiets kan
duren, wordt bijvoorbeeld
geïllustreerd door het feit,
dat er al twee jaar overheen
ging, voordat Postbankklan
ten met hun pas in de gea's
van de NMB terecht kon
den. Andersom duurt nog
een jaar langer.'
Fases De banken ko
zen voor een fasegewijze in
voering van het NBC. In
1990 was de eerste fase -
met onder andere automati
sche periodieke overboekin
gen (APO's - operationeel.
De Haas: 'We zijn nu toe
aan fase drie, de gegaran
deerde betaalmiddelen, dat zijn euroche
ques en girobetaalkaarten. Winkeliers leve
ren ontvangen girobetaalkaarten in bij hun
Rabobank. Die zorgt ervoor dat de bedra
gen worden bijgeschreven op de postreke
ning van de bank. De bank boekt die bedra
gen door naar de rekeningen van de klan
ten. Hans Bouwmans, hoofd Operations
van Facilitair Betalingsverkeer: 'Dat gaat
heel klantvriendelijk. Als een plaatselijke
bank de girobetaalkaart inneemt, boekt zij
het bedrag alvast ten gunste van de klant.
Dus als een klant maandag naar de bank
komt met contant geld, eurocheques en
girobetaalkaarten, dan heeft hij ze woens
dag alle drie op zijn afschrift staan. Als je
zou wachten op de verwerking bij de Post
bank, dan staan pas vrijdag de per girobetaal
kaart ontvangen bedragen op z'n afschrift.'
Verwerking Eurocheques verwerkt het
directoraat Facilitair Betalingsverkeer sinds
vorig jaar in eigen huis. Tot dan toe gingen
ze naar de BankGiroCentrale. Bouwmans:
'Daar werd de codebalk op de cheque op
tisch gelezen. Daarin staat van welke reke
ning het geld moet worden afgeboekt. Hand
matig werden het bedrag en
het nummer van de reke
ning waar het geld naar toe
moest, bijgetoetst. Dat kun
nen wij goedkoper. Gemid
deld komen er bij Rabobank
Nederland 100.000 che
ques per dag binnen. Op
woensdag zelfs 200.000.
Die brengt de winkelier op
maandag naar zijn bank
kantoor. Daar worden ze ge-
De Haas: 'De apparaten in Utrecht kunnen 20.000 cheques per uur
verwerken.
de plaatselijke banken naar Utrecht. Als al
les is ingetoetst, komen er tapes uit het
systeem waarmee het chequeverkeer tus
sen de banken wordt uitgewisseld. De euro-
chequetape is een andere dan de girobe
taalkaarttape. Ze moeten uiteindelijk naar
een andere instelling. Het geld van de euro
cheques van ABN Amro moeten we ergens
anders halen dan het geld van de girobe
taalkaarten.'
'Het Nationaal Betalingscircuit is een
abstract begrip', zegt De Haas. 'Het is geen
gebouw of zo. Elke deelnemende bank heeft
een afdeling die zich met de uitwisseling
van gegevens bezighoudt.' Angenent: 'Wij
hebben straks een tape waar 100.000 giro
betaalkaarten op staan. Op basis daarvan
krijgen we bijvoorbeeld f 20 miljoen van de
Postbank. Dat maken ze aan ons over en
we verdelen het over de Rabobanken. De
verrekening tussen de verschillende ban
ken en de Postbank gebeurt via de Neder
landsche Bank. Daar komen alle bedragen
van een dag bij elkaar en die worden tegen
elkaar afgestreept. Het netto verschil wordt
vervolgens overgemaakt.'
Nationaal Betalingscircuit
Realisatie
APO's en bepaalde geautomatiseerde overboekingen
1990
Incasso
1993
Gegarandeerde betaalmiddelen
1992
OLA's
1992
Bea/gea
Overschrijvingen
Telegiro