Kano
band
'Het coöperatieve
resultaat stemt
tot tevredenheid'
Nummer 5/9 maart 1992
vinden in het elektronisch betalingsverkeer.
Op een termijn van vier, vijfjaar zal dat leiden
tot een aanzienlijke verschuiving van de wijze
waarop betalingen plaatsvinden. De struc
tuur van het betalingsverkeer zal zeer sterk
veranderen. Wij willen een efficiënt gebruik
van het betalingsverkeer stimuleren met een
tariefsysteem. Die ontwikkeling zal leiden tot
druk op de werkgelegenheid.'
Economie bepalend 'De mate waarin
de totale werkgelegenheid bij onze bank zal
afnemen, hangt onder andere af van de ont
wikkeling van de economie', stelt Wijffels.
'Als de economie over een paar jaar weer zou
gaan groeien met drie, vier procent, dan ziet
het plaatje er heel anders uit dan wanneer
we nu een aantal jaren zouden krijgen met
een veel gematigder groei. Een ander punt,
waarvan we heel afhankelijk zijn, is onze re-
latieve positie. Zien wij kans om commer
cieel het laken steeds wat verder onze kant
op te trekken, dan levert dat natuurlijk werk
gelegenheid op. Maar daar zeg ik dan wel bij,
dat het laatste sterk afhangt van de mate
waarin wij de efficiency bij onze bank kunnen
verhogen.'
Ongemakkelijker De werkgelegenheids
situatie bij de Rabobankorganisatie wordt,
zoals Wijffels dat formuleert, 'wat onge
makkelijker'. 'Niet omdat ik de totale werk
gelegenheid zeer snel zie teruglopen, dat
niet. Wel door de kwaliteitsverschuiving en
omdat de aard van het werk van de oude en
nieuwe functies zover uit elkaar ligt. Dat
maakt het oplossen van de problemen moei
lijker. We moeten echter niet uit het oog ver
liezen, dat we te maken hebben met natuur
lijk verloop. Dat is tamelijk omvangrijk en be
draagt zo'n 2.500 a 3.000 mensen per jaar.
Daarin kun je veel van die verschuivingen in
functies opvangen. Wel zal er wat meer be
reidheid moeten zijn om nieuwe dingen te le
ren en op andere plekken te gaan werken.
Dat geldt ook voor mensen bij plaatselijke
banken.'
Plaatselijke banken Wijffels verwacht
dat het aantal medewerkers bij de plaatselij
ke banken enigszins zal afnemen. 'Vorig jaar
is het aantal medewerkers in de organisatie
nog flink gegroeid. Dat zit met name bij de
plaatselijke banken. Mijn verwachting is, dat
de groei ook daar nu zal ophouden. Een even
tuele teruggang zal heel geleidelijk gaan.
Administratief-uitvoerend werk zal afnemen.
Banen die erbij komen, zijn bijvoorbeeld die
van relatiebeheerders. Het gaat dan om men
sen met heel andere vaardigheden. Je moet
dus toch verwachten, dat er individuele ge
vallen zullen zijn, waarin echt de vraag moet
worden gesteld of er op termijn nog wel pas
send werk is.'
Provisie-opbrengst Terug naar de re
sultaten van vorig jaar. De stijging van de pro
visie-opbrengst. Wijffels: 'Over een wat lan
gere periode gezien, hebben we een deel van
de afname van de rentemarge kunnen com
penseren door een toename van de provisie
marge. Dat is inmiddels opgelopen tot 0,6
procent van het balanstotaal. Vooral de
invoering van TGT heeft het afgelopen jaar
gezorgd voor aanmerkelijk hogere provisie-in
komsten dan het jaar ervoor. Alles bij elkaar
zijn de provisie-inkomsten met zo'n 15 pro
centgestegen. Dat zit 'm helemaal in het be
talingsverkeer.'
Betalingsverkeer Er is veel te doen
geweest rond het betalingsverkeer particulie
ren. Wijffels: 'Het is eerder een emotioneel
onderwerp, dan iets dat je rationeel met de
klanten kunt bespreken. Dat blijkt in de prak
tijk. Men is kennelijk bereid om zonder slag
of stoot afstand te doen van de rentevergoe
ding op de betaalrekening. Maar men is niet
bereid om hetzelfde bedrag te betalen in de
vorm van kosten. Dat is niet rationeel. Of je
die vijfentwintig gulden nu kwijt raakt door ze
niet aan rente te ontvangen of je raakt ze
kwijt als bedrag voor het hebben van de be
taalfaciliteit, dat maakt rekenkundig niets
uit. Die emotionele reacties zijn zodanig over
heersend, dat we toch overwegen wat veran
deringen in het pakket aan te brengen. In de
komende weken zullen we de knopen defini
tief moeten doorhakken.'
Pad met doornen Wijffels denkt dat op
langere termijn een systeem, waarbij de
klant belang heeft bij het bewust kiezen van
minder kostbare betaalvormen, het meeste
toekomstvast is. 'De klant en de bank zijn be
ter uit met meer efficiënte betalingen. Dat
kan worden gekoppeld aan een behoorlijke
rente voor de saldi op die rekeningen. Maar
we hebben nu te maken met reacties van
klanten en je hebt te maken met concurren
tie. Op dat terrein zullen we onze weg verder
moeten zien te vinden. Het is een pad, dat
niet zonder doornen is.'
Buitenland Hoe gaat het met de bui
tenland-activiteiten van de Rabobank? Wijf
fels: 'Wij voeren een beleid van beheerste in
ternationalisatie en doen geen grote acquisi
ties in het buitenland. Wij proberen ook geen
geforceerde groei in het buitenland na te
streven. Geleidelijk aan proberen we een net
werk op te bouwen dat zich in organische zin
kan ontwikkelen. De inspanning die je daar
voor moet leveren is groot. Zowel in termen
van menskracht als van financiën. Als je het
op die manier doet en je begint steeds zelf er
gens een kantoor, dan teken je in voor een
aantal jaren, waarin de aanloopkosten nog
behoorlijk groot zijn. Gemiddeld duurt het
tussen de drie en de vijf jaar voor zo'n
kantoor rendabel is. Pas dan levert een kan
toor een bijdrage aan het organisatieresul
taat. Maar alles bij elkaar ontwikkelt het re
sultaat in het buitenland zich naar tevreden
heid.'
Triple-A-rating Onlangs verloor een
Zwitserse bank z'n triple-A-rating. Zal de
Rabobank de laatste zijn met zo'n rating?
Wijffels verwacht dat niet. 'De banken, met
van alle grote instituten een triple-A-waarde-
ring, zullen in de jaren negentig wel eens een
uitstervend ras kunnen worden', zegt hij.
'Het zullen er nog minder zijn, niet omdat de
individuele banken er slechter voor zouden
komen te staan, maar omdat het hele bank
wezen internationaal gesproken in steeds
moeilijkere situaties terecht komt. Je ziet dat
zelfs gebeuren in het bastion van het krachti
ge bankwezen, in Zwitserland. Onze postie is
in 1991 zodanig overeind gebleven, dat er
geen enkele aanleiding is om wijzigingen in
onze rating aan te brengen. Maar er wordt
ook gekeken naar het verslechteren van de
Triple-A-rating: 'Wij staan er nog steeds sterk voor
en dat moeten we zo houden.
Nederlandse economie. Wij zullen niet de
laatste bank zijn met zo'n hoge rating. Dat
zou best eens de Deutsche Bank kunnen
zijn. Maar wij staan er nog steeds sterk voor
en dat moeten we zo houden.'
Andere distributiekanalen Terug naar
Nederland. De drie grote banken hebben sa
men zo'n 75 tot 80 procent van de markt in
handen. 'Dan blijft er 20 procent over voor
een heleboel kleintjes', stelt Wijffels vast.
'Dat zijn er alles bij elkaar meer dan honderd.
Lokaal kan de concurrentie best eens hevig
aanzetten, als een kleine bank plaatselijk
een redelijk sterke positie heeft. Toch denk ik
dat, vanuit de Rabobank gezien, de concur
rentie komt van de grote financiële conglo
meraten. Daarbij speelt de concurrentie zich
niet alleen af tussen banken onderling, maar
ook andere distributiekanalen voor financiële
diensten zoals verzekeringsagenten zullen
een rol gaan spelen.'
'De concurrentie tussen de grote banken
wordt er één over de hele linie', voorspelt
Wijffels. 'Op onderdelen wordt dat aangevuld
met specifieke concurrentie op aantrekkelij
ke produkten. Een instelling als Spaarbeleg
bijvoorbeeld zal proberen aantrekkingskracht
uit te oefenen op grote creditrelaties. Dat is
één van de redenen, waarom onze rentemar
ge de komende tijd zo onder druk komt te
staan. We hoeven ons weinig illusies te ma
ken over terugkeer naar tijden waarin de ren
temarge weer wat beter wordt. Dat zit er naar
mijn idee niet in. De tijd van het goedkope
spaargeld loopt in heel snel tempo af en wij
zullen onze hele bank moeten aanpassen
aan die omstandigheden.'
