Mens en
Werk: van
deprimerend
naar
inspirerend
Rabo
band
'Opleidingen zijn, binnen en bui
ten de Rabobankorganisatie,
meestal gericht op mensen die
goede vooruitzichten hebben.
Voor de mensen met wie het
niet zo goed gaat, werd tot nu
toe weinig gedaan. Daar is ver
andering in gekomen.' Aan het
woord opleider Arie Jurling. Sa
men met psycholoog Arie Oos
terlee verzorgt hij de training
Mens en Werk, voor mensen die
op een of andere manier zijn
vastgelopen of dreigen vast te
lopen.
Voor wie
is Mens en Werk?
Nummer 2/27 januari 1992
teeds vaker zien we dat mensen
tussen wal en schip terecht ko-
men', zegt Oosterlee. 'De be
treffende mensen weten zelf niet wat ze
moeten doen. Ze vinden dat een bepaalde
situatie wel een probleem is, maar niet hun
probleem. Het is mijn schuld niet dat het
niet lekker loopt in mijn werk, zegt men dan.
Het is een hele stap als iemand zelf erkent,
dat hij een potentiële vastloper is. Ik vind
vastloper trouwens een rotwoord, maar ik
weet geen goed alternatief.'
Allerlei oorzaken Jurling: 'Ik denk dat
het goed is om het nuchter onder ogen te
zien, als het in je werk niet meer zo loopt als
je zou willen. Dat kan komen door allerlei
gebeurtenissen: een fusie, automatisering,
een reorganisatie of wat dan ook. Daardoor
zou het niet meer zo lekker kunnen gaan.
Dat noem ik vastlopen. Wie in zo'n situatie
zit, moet proberen objectief te bekijken wat
er om hem heen gebeurt en wat hij aan de
situatie kan doen. Als je de handschoen op
wilt pakken door de verantwoordelijkheid
zelf te nemen en te zoeken naar nieuwe we
gen, dan ben je op de goede weg. Het is dan
niet langer een deprimerend, maar een in
spirerend vraagstuk. Hoe kan ik de be
staande situatie zo veranderen, dat ik weer
plezier krijg in mijn werk, dat het weer goed
gaat.'
Drie trainingen Vorig jaar is in een cir
culaire en in een artikel in het blad Manage
ment en Personeel aandacht geschonken
aan de training Mens en Werk. Daar hebben
meteen al mensen op gereageerd. Ooster
lee: 'We hebben inmiddels drie trainingen
achter de rug. De eerste twee waren min of
gaat in de dagelijkse praktijk en wat het
heeft opgeleverd. Eén van de opdrachten
tussen de drie blokken is, dat de deelne
mers over de training rapporteren aan hun
chef. Wij geven geen persoonlijke dingen
van deelnemers aan hun management
door. Wij vinden dat de deelnemers dat zelf
moeten doen.'
Programma 'De eerste ochtend is
een rondje kennismaken', aldus Jurling.
'Wie ben je, waar kom je vandaan, wat doe
je. Dat gebeurt op speelse wijze. We heb
ben een keer een schilderij gebruikt, waar
op een aantal mensen stond. Wie ben jij op
die plaat en waarom? Op die manier ontdek
ken mensen veel over zichzelf. Ook laten
mensen op hun eigen manier zien, door een
rollenspel bijvoorbeeld, hoe zij hun dagelijk
se werk beleven. Daar komt ook veel leer
zaams uit, waarop de anderen uit de groep
dan weer reageren. Naast discussies en ge
sprekken doen we ook creatieve dingen.
Mensen kunnen daarin een heleboel uit
beelden. Zo onstaat langzamerhand een
beeld van ieders specifieke problemen en
kunnen we naar oplossingen toe gaan wer
ken. De oefeningen geven de deelnemers
de kans de zaak van alle kanten te bekijken
en niet op één aspect gefixeerd te blijven.
Dat kun je niet alleen, daar heb je hulp bij
nodig en die geven wij.'
Resultaten Beide heren zijn positief
over de eerste resultaten. Oosterlee: 'Vaak
kreeg na de training de communicatie tus
sen chef en betrokkene een nieuwe impuls.
Eén van de kenmerken van vastlopen is dat
mensen met elkaar uitgepraat zijn. Als men
weer met elkaar aan de praat raakt, dan
denk ik dat er iets belangrijks is gebeurd. Er
zijn al mensen die nu een andere functie
hebben. Een ander hing ontzettend aan het
leidinggeven. Nu geeft hij toe, dat hij dat
niet kan. Zijn functie is nu anders ingevuld
en het gaat weer goed. Verder hadden we
iemand, waar de ontslagprocedure op het
punt stond te beginnen. Nu blijft hij toch bij
de bank. Dat zijn allemaal duidelijke aanwij
zingen dat er iets gebeurt.'
Oosterlee: 'We leren mensen dat ze zelf
iets over hun toekomst bij de bank te zeg
gen hebben. Ze hoeven niet alles in handen
van hun baas te leggen. Mensen zijn het ka
pitaal van de organisatie, zeggen we vaak.
Nou, daar mag je wel wat voor doen. En dat
is geen liefdadigheid, maar gewoon zakelijk.
Mensen die niet functioneren kosten tijd en
geld.' O
Oosterlee en Jurling hadden bij de op
zet van de training het idee, dat er vooral
mensen van een jaar of vijftig mee zou
den doen. Dat beeld klopt niet. Er komen
ook dertigers en veertigers. De functie
schalen variëren van vier tot negen. En
de deelnemers komen zowel van Rabo
bank Nederland als van de plaatselijke
banken. Belangstellenden voor Mens en
Werk kunnen zich via hun chef aanmel
den. Beide partijen moeten het aanmel
dingsformulier ondertekenen. De training
kost de bank of afdeling waar de deelne
mer werkt f 3.200,-. Voor meer informa
tie: telefoonnummer (040) 346634.
Jurling en Oosterlee:
anders kan.
'Kijk eens hoe je zelf functioneert en hoe het
meer experimenteel. Het was voor ons ook
nieuw. We hebben in die eerste sessies er
varen, dat het heel belangrijk is dat ma
nagement en deelnemer allebei positief te
genover de deelname staan. Een manager
kan niet zeggen: Ga jij maar eens naar die
training. Men moet het zelf willen, anders
werkt het niet. Kenmerkend voor de training
is, dat er vanuit de bestaande problemen
wordt gezocht naar nieuwe kansen en op
lossingen.'
Vrijwillig In de laatste groep zat een
aantal mensen, waarvan de manager het
eerst niet nodig vond, dat ze naar de trai
ning gingen. 'Die wilden zelf', meldt Jurling.
'De manager reageerde met: Het valt met
jou toch wel mee, er is niets aan de hand.
Maar de medewerkers wilden zelf over hun
toekomst nadenken,
omdat zij - bijvoor
beeld door een op han
den zijnde fusie - on
zeker waren over hun
toekomstig functione
ren. Zo'n training blijkt
dan toch een steuntje
in de rug te zijn.' Oos
terlee: 'Je krijgt zo wel
een heterogene groep
tijdens de training.
Sommigen zijn echt ge
frustreerd en lopen al
een tijd thuis. Met an
deren is op dit mo
ment nog niets aan de
hand. Dat zit door el
kaar. Maar de ervaring
leert, dat het elkaar
niet bijt. Men stimu
leert en respecteert elkaar.'
In de spiegel kijken De training Mens
en Werk is moeilijk te benoemen. Jurling:
'Het zijn geen bijeenkomsten, maar het gaat
om kennisoverdracht. Mensen moeten met
zichzelf aan de slag. Het is confronterend,
je kijkt in de spiegel naar jezelf. Toch is het
bepaald niet soft, geen geite-wollen-sokken-
gedoe. Integendeel, het kan soms best
hard en een beetje schrikwekkend zijn.'
Drie blokken 'De training bestaat uit
drie blokken', vertelt Oosterlee. 'Blok één
is: kijken naar jezelf en proberen je situatie
in beeld te krijgen. In blok twee gaan we
plannen maken, kiezen, de dingen op een rij
zetten, in actie komen. Tot slot blikken we
een paar maanden later nog eens terug.
Dan komt de vraag aan de orde hoe het
