Berichten rond de Golfoorlog
'Banken doen hetzelfde
als iedereen: Afwachten'
Economie in cijfers
Nedship Bank:
Pas op de plaats
in scheepvaart en
scheepsbouw
Landendesk informeert
Nummer 4/25 februari 1991
De Golfoorlog heeft effecten op de financieel-economische wereld.
Op deze pagina een aantal berichten.
De Golfoorlog heeft consequenties voor de
economie. Die consequenties lijken meer
het gevolg van psychologische effecten
dan van daadwerkelijke dalingen of stijgin
gen van bijvoorbeeld olieprijs of rente.
Voorlopige conclusie: Men wacht af.
'Eén van de belangrijkste gevolgen van de
oorlog tot nu toe is dat men afwacht',
schetst Huib van der Burg van Internatio
naal Onderzoek het economische beeld
rondom de problemen in de Golf. 'We zien
dat banken én hun klanten de ontwikkelin
gen afwachten. Investeringsbeslissingen
worden uitgesteld. Consumenten schaffen
geen duurzame goederen als auto's aan en
de reizenverkoop daalt.'
Olie De olieprijs is door de oorlog nau
welijks beïnvloed. 'Dat vind ik heel verras
send', zegt Van der Burg. 'De olieprijzen
schoten omhoog toen Irak op 2 augustus
Koeweit binnenviel naar zo'n veertig dollar
zomer aug-dec
1990 1990
Prijs van een vat olie 17 31
Dollarkoers f 1,87 f 1,72
Korte rente 8,4% 8,7%
Koersindex Amster
damse Effectenbeurs 198 174
per vat. Er werden noodscenario's voor de
wereldeconomie gemaakt waarbij men zelfs
uitging van 60 dollar per vat! Maar op het
moment dat de oorlog op 17 januari daad
werkelijk uitbrak, gingen de prijzen weer om
laag. Het leek alsof de spanning wegebte.
Op dit moment ligt de prijs op 20 dollar per
vat. Dat is zelfs nog iets lager dan de gemid
delde prijs van vorig jaar. Men hoeft geen
vrees te hebben voor hoge olieprijzen.' Het
zelfde beeld was te zien op de effectenbeur
zen. Van der Burg: 'Men was bang voor de
oorlogsdreiging. Toen de oorlog eenmaal
uitbrak, was er iets van opluchting. De aan
delenkoersen gingen zelfs iets omhoog. Dat
had ook wel wat te maken de daling van de
olieprijs.'
Rente Ook de rente, een belangrijke
factor in het economisch spel, is nauwelijks
beïnvloed door de Golfoorlog. 'Noch in au
gustus, noch in januari was dat het geval',
meldt Van der Burg. 'De rente wordt op het
moment vrijwel uitsluitend bepaald door
binnenlandse factoren. In Duitsland bijvoor
beeld laat men de korte rente stijgen. Dat
heeft vooral te
maken met de
financieringsbe
hoefte van de
Duitse overheid.
In de Verenigde
Staten is met de
rente precies het
tegenovergestel
de aan de hand.
Daar heeft men
te maken met
een conjuncture-
alle getallen betreffen gemiddelden over de genoemde periode
17/1/1991 15/2/1991
tot
31/1/1991
20 17
f 1,68 f 1,66
9,3% 9,1%
166 177
Een afwachtende en voorzichtige houding
van vele bij de scheepvaart betrokken par
tijen. Een afnemende bereidheid tot inves
teren. Dat zijn volgens Dieter Builing,
hoofd zeevaart van de Nedship Bank, de
belangrijkste consequenties voor de
scheepvaart naar aanleiding van de inval
door Irak in Koeweit op 2 augustus.
Volgens Bulling leden de koersen van
scheepvaartfondsen een gevoelig verlies.
'Ook het aantal orders voor nieuwbouw liep
sterk terug en de marktprijzen voor tweede
hands schepen daalden fors', meldt Bui
ling. 'Met name oudere bulkcarriers, con
ventionele stukgoed-schepen en olietan
kers daalden bijna twintig procent in waar
de. De moderne tonnage bleef redelijk aan
de prijs. Aan de andere kant nam de belang
stelling voor vervoer van militaire goederen
naar de Golf en de Rode Zee toe. 'Rij-op-rij-
af'-schepen en de zogenaamde multi-func-
tionele stukgoed-schepen konden daarvan
profiteren. Ook de vrachttarieven voor bulk
carriers verbeterden. Dat kwam door graan-
aankopen van Rusland en door een toena
me van kolentransporten vanaf november
1990. In de tankersector stegen de vracht
prijzen voor produkttankers. Dat werd voor
een groot deel veroorzaakt door verande
ring van vaarroutes. De vraag naar grote
olietankers voor tijdelijke opslag en voor-
raadvorming was met name in januari zeer
groot. Als gevolg daarvan ontstonden er
spectaculaire vracht- en huurprijzen.' Hoge
re kosten op het gebied van personeel, ver
zekeringen, brandstofprijzen en de lagere
dollarkoers zullen volgens Bulling het uitein
delijke netto resultaat van de meeste re
ders negatief beïnvloeden.
Reizen naar het Midden-Oosten worden nog
steeds niet geboekt. Wie een bus- of vliegreis
boekt naar een bestemming in Europa of
Noord-Afrika - met vertrek tot en met 31 okto
ber - kan deze reis annuleren of wijzigen tot
zes weken voor de datum van vertrek. Deze
ANVR-actie loopt tot 5 maart. Er wordt overwo
gen om de actie tot 1 april te verlengen.
Ie neergang en daalt de rente. Die twee
heel verschillende bewegingen hebben er
toe geleid, dat de dollar nu op een histo
risch dieptepunt zit.'
Onzeker De econoom Van der Burg ba
seert zich op cijfers: 'Daaruit maak ik op
dat, ondanks de redelijke olieprijs en nor
male rentebewegingen, de consumptieve
bestedingen en de bestedingen teruglopen.
Dat is heel menselijk. Dat effect komt voort
uit onzekerheid. Er is een oorlog aan de
gang. Mensen stellen daarom beslissingen
over grote aankopen of vakanties uit. Je
weet immers niet wat er gaat gebeuren.
Maar ik denk niet dat het zo blijft. Er ont
staat een stukje gewenning. Dan wordt die
oude auto toch echt vervangen.' Van der
Burg besluit: 'Als de oorlog over is, krijgen
we een bestedingsimpuls te zien. Niet al
leen daarom hoop ik dat de oorlog snel
voorbij zal zijn.'
De Landendesk Midden-Oosten en Afrika is
bezig de tegoeden van Koeweit en Irak bij
de Rabobankorganisatie te inventariseren.
De Nederlandsche Bank heeft alle banken
verzocht een opgave van die tegoeden te
doen.
Guus Rozendaal van de Landendesk: 'Het
aantal transacties met landen in de Golf
regio is aanzienlijk afgenomen in vergelij
king met de periode voor de crisis. De export
naar Irak en Koeweit ligt uiteraard helemaal
stil. Toch merken we uit vragen van lokale
banken, dat een aantal cliënten de blik al
weer op de toekomst richt. Men is al bezig
met het bedenken van export-scenario's
voor het moment dat de oorlog over is. Wij
adviseren de plaatselijke banken voorlopig
een afwachtende houding aan te nemen.
Men kan met alle vragen en opmerkingen bij
ons terecht. Voor sommige zaken kunnen we
wellicht gezamenlijk een oplossing vinden
en verder blijven we graag precies op de
hoogte van de ontwikkelingen in de export
markt naar het Midden-Oosten.'
