Gezondheids
zorg vraagt
kennis en
kunde van
bankiers
Nederland geeft jaarlijks ruim
f 40 miljard uit aan gezondheids
zorg. De Rabobankorganisatie is
één van de marktleiders in de
sector. Het marktaandeel in alge
mene en psychiatrische zieken
huizen bijvoorbeeld is vijfentwin
tig procent. In de bejaardenzorg
is dat zelfs zo'n vijftig procent.
Maar deze bedrijfstak verandert
en vraagt meer van zijn bank.
band
'Meer als bedrijf
benaderen'
Nummer 4/25 februari 1991
De intramurale gezondheidszorg, let
terlijk het verplegen tussen muren,
mag er zijn als bedrijfstak. Jaarlijks
wordt er met twee a drie miljard gulden fors
geïnvesteerd. Het gaat daarbij met name om
belangrijke bouwprojecten, medische appa
ratuur en inventaris.
Totaal Plaatselijke Rabobanken hebben
vaak samen met de afdeling Gezondheids
zorg van Rabobank Nederland een relatie
met instellingen uit de gezondheidszorg. 'De
Rabobank wil totaal-bankier zijn', vertelt Dick
Dijkstra van Dienstverlenende Bedrijven en
Instellingen. Gezondheidszorg is daar een
onderdeel van. 'We verzorgen het beta
lingsverkeer, denken mee op financieel-tech-
nisch gebied, over investeringsplannen en li
quiditeitsprognoses. We adviseren op een
breed financieel terrein.'
Reserveren In de gezondheidszorg zijn
overheidsgelden de belangrijkste bron van in
komsten. Globaal wordt daarvan zestig a ze
ventig procent uitgegeven aan personeel. On
geveer vijftien procent wordt aangewend voor
medische middelen en nog eens vijftien pro
cent voor de zogenaamde kapitaallasten als
rente en afschrijving. Financiële middelen
voor nieuwbouw of medische apparatuur zijn
er niet. Dat betekent dat een instelling voor
bouwactiviteiten of investeringen in appara
tuur per definitie bij een bank moet aanklop
pen. 'Dat werkt anders dan in een gewoon
bedrijf', legt Dijkstra uit. 'De gezondheids
zorg is gebonden aan regel- en wetgeving. De
afschrijvingen zijn gebaseerd op de histori
sche kostprijs en niet op de vervangings
waarde. Op gebouwen bijvoorbeeld mag
twee-en-een-half procent worden afgeschre
ven en op inventaris tien procent. Ze kunnen
in feite niets reserveren.'
Meerdere banken De Rabobank is niet
altijd de enige bankier. Grote instellingen als
academische ziekenhuizen bijvoorbeeld,
hebben meestal een relatie met meerdere
Het Eindhovense Catherina Ziekenhuis heeft contacten met de Rabobank Eindhoven én met Rabo
bank Nederland in Utrecht. Hans Brugmans directeur Bedrijven in Eindhoven (r) is tevreden over die
samenwerking: 'De dagelijkse contacten over bijvoorbeeld betalingsverkeer en verzekeringen lopen
via ons. Bij kredietaanvragen en kredietbeheer schakelen we de afdeling Gezondheidszorg in. Zij as
sisteren ons. Bij financieringen vindt een verdeling plaats, de zogenaamde metafinanciering.' De
plaatselijke bank is meestal de bankier van de instelling. Dijkstra: 'Onze afdeling kadert alle projecten
in. Dat zetten we dan uit naar de plaatselijke banken. Gezamenlijk zoeken we dan contact met een
eventuele nieuwe relatie of met bestaande relaties.
banken. Dijkstra: 'Vaak is de Postbank erbij
betrokken, omdat de instellingen altijd wel
een girorekening hebben. Bij nieuwbouw is er
een samenwerking met de grote Nederland
se banken. Het initiatief voor de financiering
wordt genomen door de primaire huisban
kier. Trouwens, de fusie tussen de ABN en
de Amro legt ons bepaald geen windeieren.
Instellingen willen graag eens met een ande
re bank praten. We zijn nu bij een aantal zie
kenhuizen al de tweede huisbankier.'
Overheidsgarantie Tot een jaar of twee,
drie geleden liep een bank weinig risico bij
het financieren van de gezondheidszorg. Met
name voor investeringen was in de regel
overheidsgarantie te krijgen. Sinds eind
1988 is dat verleden tijd. De overheid is zich
meer en meer gaan terugtrekken uit garan
tiestellingen. Ook uit garanties voor de intra
murale gezondheidszorg. 'Wij waren als
Rabobank voorstander van het waarborg
fonds intramurale gezondheidszorg', vertelt
Dijkstra. 'Helaas is dat nooit goed van de
grond gekomen. De overheid vond en vindt
dat de markt gewoon zijn werk moet doen. Er
komen nu meer risico's op ons af. Dat bete
kent dat de portefeuilles heel goed moeten
worden begeleid en beheerd.
In beweging De financiële wereld is
meer en meer in beweging. Ook de gezond
heidszorg vraagt om andere financierings
instrumenten dan het gebruikelijke exploita
tie- en investeringskrediet. 'Er zijn zoveel ont
wikkelingen, dat je daar als bank wel op
moét reageren', meent Dijkstra. We moeten
aan produktvernieuwing doen. We willen daar
voor financieringsinstrumenten aanreiken die
ook in het gewone bedrijfsleven worden ge
bruikt. Bijvoorbeeld produkten voor rentebe
heersing. Bij nieuwbouw gaat het dan in de
regel om leningen met een looptijd van veer
tig jaar. Die leningen geven niet veertig jaar
lang een vaste rente te zien. Samen met de
bank kan een instelling proberen in te spelen
op toekomstige rente-ontwikkelingen. Dat
kan bijvoorbeeld door het directoraat Finan
ciële Markten een renteswap te laten verzor
gen.'
Rente Bij de benadering van bedrijven
speelt rente vaak een belangrijke rol. Een
tiende procent naar beneden kan voor som
mige bedrijven net de doorslag geven om
met een bank in zee te gaan. Binnen de intra
murale gezondheidszorg ligt dat wat genuan
ceerder. Dijkstra: 'Een echt lagere rente hoef
je als bank niet te bieden. De rente is name
lijk niet genormeerd, maar wordt aan de in
stelling vergoed op basis van nacalculatie.
Ze krijgen van de overheid de uitgaven dus
vergoed op basis van de werkelijk betaalde
rente minus de ontvangen rente. Uiteraard is
het niet zo dat het rentepercentage niet van
belang zou zijn. Ze kijken er wel degelijk
naar.'
Van a tot z 'Wij moeten het hebben van
kennis en visie', stelt Dijkstra. 'Daarmee
moeten we ons profileren. We moeten kun
nen zeggen: We weten van a tot z hoe het
gaat in uw branche. Niet alleen op bancair ge
bied, maar we weten bijvoorbeeld ook wat
een ct-scan is. Wat een bed kost. We moeten
kunnen meewerken aan het opstellen van in
vesteringsplannen en liquiditeitsprognoses.
Commentaar kunnen geven op jaarrekenin
gen. Daar moeten we onze toegevoegde
waarde uit halen. Daar kunnen we ons in on
derscheiden.'
In de intramurale gezondheidszorg ver
langen ze dat de bank op de hoogte is van al
lerlei ontwikkelingen. Dijkstra: 'Je moet als
bank een visie hebben. Dan pas vinden ze
dat er iemand aan de andere kant van de ta
fel zit, die weet hoe het bedrijf werkt. Die
weet dan ook wel hoe hun bedrijf moet wor
den gefinancierd.'
