Rabo
band
Cijfers Trends
regionaal
Intermediairs spelen
een belangrijke rol
Nummer 20/19 oktober 1990
kleinbedrijf. Als extra thema kozen we dit
jaar voor industrie, en dan met name in
noverende industrie. Op de landelijke pre
sentatie in Utrecht op 31 oktober nodigen
we organisaties en instellingen uit die hier
mee te maken hebben. Daarnaast uiteraard
ook de overkoepelende organisaties van de
beschreven branches in de brochure.'
EIM-onderzoek Aan het extra thema
werd een onderzoek gekoppeld naar de fi
nanciering van produktinnovaties in de in
dustrie. Het EIM, Economisch Instituut voor
het MKB, kreeg daarvoor opdracht. Inge
borg Ruigrok van Bedrijfstakonderzoek be
geleidde het onderzoek samen met collega
Lex Raadgever. Ruigrok: 'Over de financie
ring van produktinnovaties was tot nu toe
weinig bekend. Ook sloten we met dat the
ma prima aan bij het communicatiethema
van dit jaar 'mens en technologie'. Het the
ma is én voor de ondernemer én voor de
bank belangrijk.'
Interviews Het onderzoek werd gehou
den in de vorm van mondelinge interviews bij
de ondernemers die waren geselecteerd uit
het EIM-bestand. Bij het EIM was een heel
voortraject bekend, omdat daar al veel on
derzoek is gedaan naar innovaties in het mid
den- en kleinbedrijf. 'Ons onderzoek sloot
daar mooi op aan', zegt Ruigrok. 'Naar de fi
nancieringvan produktinnovaties en de erva
ringen daarmee van de ondernemers, was in
Nederland niet eerder onderzoek gedaan.'
Geslaagd De (mondelinge) interviews
zijn gehouden bij ondernemers bij wie de in
novatie is geslaagd; bij wie de financiering
geen bottleneck was. Wel blijkt bij twintig
procent, dat zonder externe financiële mid
delen de innovatie geen doorgang had kun
nen vinden. Ruigrok: 'Daarnaast stelt nog
eens twintig procent dat, als ze niet waren
gefinancierd er een behoorlijke vertraging
zou zijn opgetreden. En als je dan weet dat
die bedrijven vaak opereren op markten
waar de ontwikkelingen heel snel gaan, dan
is dat een hele wezenlijke factor. Innoveert
het bedrijf niet snel genoeg, dan komt de
concurrent met het produkt op de markt.'
Willie Wortel Ruigrok legt uit wat onder
produktinnovatie wordt verstaan: 'Het is het
hele traject van het ontstaan van een idee tot
Er zijn 33 regionale bijeenkomsten in het ka
der van Cijfers Trends. Het regiokantoor
Bergen op Zoom organiseert er dit jaar
twee: voor de kringen Roosendaal en Breda
in Etten-Leur en voor de kring Zeeuws-Vlaan-
deren in Philippine. Beide bijeenkomsten
verschillen. In Etten-Leur worden de advies
disciplines én grote bedrijfsrelaties van de
plaatselijke banken uitgenodigd. Als spreker
treedt op de algemeen directeur van de
KLM, De Soet. Hij geeft een toelichting op in
noveren en kwaliteitszorg. In Zeeuws-Vlaan-
deren vond, vooruitlopend op de landelijke
presentatie, al op 12 oktober de traditionele
bijeenkomst plaats. Daar komen jaarlijks de
adviesdisciplines bij elkaar: regionale inno
vatiecentra, regionale kamers van koophan
del, de sociaal-economische voorlichters,
mensen van organisaties als de Noordbra
bantse Christelijke Boerenbond, enzo
voorts. Daar sprak professor Anselin, hoog-
het moment waarop het uiteindelijke produkt
van dat idee op de markt komt. Het is nog
steeds een beetje Willie Wortel-achtig. Er is
dus nog helemaal niets. De ondernemer
heeft geen enkele zekerheid dat zijn idee ook
daadwerkelijk iets zal worden. Maar de finan
cier heeft die zekerheid ook niet.'
Tussendoor Ruigrok: 'Een andere con
clusie is dat produktinnovatie niet planma
tig verloopt. De ontwikkeling van nieuwe
ideeën gebeurt tussen de bedrijven door.
Daardoor realiseert de ondernemer zich
vaak niet direct dat er geld voor nodig is.
Pas als de cash-flow op is denkt hij: hé, nu
moet ik toch een financier gaan benaderen.
Dat is typerend voor het midden- en kleinbe
drijf. Veel ondernemers weten achteraf niet
hoeveel geld het heeft gekost om het pro
dukt op de markt te brengen. Ze hebben
ook de tijd niet om dat goed bij te houden,
andere zaken gaan vaak voor.'
Rabobank Ruim veertig procent van het
hele innovatieproces wordt met externe mid
delen gefinancierd. Daarvan neemt het
bankwezen met 21 procent van de totale
kosten de belangrijkste plaats in. Ruigrok:
'De Rabobank springt er niet echt uit, maar
dat is ook niet specifiek onderzocht. We heb
ben als Rabobankorganisatie op basis van
het aantal vestigingen een marktaandeel
van 35 procent in het industriële midden- en
kleinbedrijf.'
Uitkomsten Uit het onderzoek komt
een aantal zaken naar voren. Het al eerder
genoemde gemis aan planmatigheid. Ver
der blijken de kosten van het innovatiepro
ces enorm te variëren. Van minder dan
f 50.000,- tot meer dan f 1 miljoen. Van die
kosten neemt marktonderzoek met 4 pro
cent slechts een klein deel in beslag. Veruit
de meeste kosten (66 procent) gaan ge
paard met technische ontwikkeling. Het
aanpassen van produktiemiddelen neemt
12 procent van de kosten in beslag. Onge-
leraar Rijksuniversiteit Gent, over toekomsti
ge economische ontwikkelingen van het
Schelde-bekken. En hoe de middenstand en
de industrie daar het beste op kunnen inha
ken. Wim Huibregtse, communicatie- en pr-
adviseur op het regiokantoor Bergen op
Zoom: 'We proberen sprekers van kaliber te
krijgen die over het speciale onderwerp een
inleiding houden. We willen laten zien wat de
Rabobank betekent. Eerst wordt dat macro
aangegeven, daarna wordt aangegeven wat
dat voor regionale betekenis heeft. Het is
bedoeld om contacten te leggen en te ver
stevigen. Dat geldt voor ons als Rabobank
maar zeker ook voor de ondernemers zelf.'
Beide bijeenkomsten zijn lunch-bijeenkom-
sten. 'We willen de lunch een informeel ge
beuren van niveau laten zijn', benadrukt Hui
bregtse. Goed eten, op tijd sluiten, afstem
men op de dagindeling van de onderne
mers. We sluiten de bijeenkomsten dan ook
om 14.00 uur af, zodat de dag niet helemaal
is gebroken. Na afloop krijgen alle deelne
mers een verslag van de bijeenkomst toege
stuurd.'
Cijfers STrends
Cijfers STrends
Cijfers STrends
Cijfers &Trends
Ciifers -STrends
De diskette Cijfers Trends: een schat aan infor
matie met onder meer een rekenprogramma om
bedrijfsvergelijkingen te maken.
veer 13 procent van de kosten heeft betrek
king op de marktintroductie en 4 procent op
het aanvragen van patent.
Eisen en wensen In het EIM-onderzoek
is een inventarisatie gemaakt van de wen
sen die ondernemers hebben ten aanzien
van hun financiers. Eén van de belangrijkste
eisen die men stelt aan een bank is be
trouwbaarheid. Ook hecht de ondernemer
er waarde aan dat degene met wie hij onder
handelt beslissingen kan nemen en daar
voor niet eerst naar een hoofdkantoor
moet. Kennis van de sector en van specifie
ke problemen zijn belangrijk, evenals advi
sering en begeleiding. Ook vindt een groot
aantal bedrijven het wenselijk, dat de bank
een deel van het risico overneemt.
Bevestiging Henk Vruggink van Sector
management HID: 'Wij zijn best tevreden met
de uitkomsten van het, overigens slechts in
dicatieve, onderzoek. Die uitkomsten beves
tigen voor een groot deel het beleid dat wij
als produktgroep willen voeren: betrouwbaar
zijn, lang achter de leden-cliënten blijven
staan. De noodzakelijke vertrouwensrelatie
bevorderen we onder meer door de sector
kennis bij de relatiebeheerders op de plaat
selijke banken te versterken. Snelheid van
beslissen blijkt belangrijk. Dat kan bij de Ra
bobank. Een aanvraag voor een financiering
kan in de meeste gevallen bij de eigen plaat
selijke bank worden afgehandeld.'
Garantiefonds Innoverende onderne
mers blijken behoefte te hebben aan op
maat gesneden financieringsvormen. 'Wij
hebben als Rabobank, naast de gangbare fi
nancieringsvormen, het Garantiefonds',
meldt Vruggink. 'Startende en doorstarten
de ondernemers mét een goed onderne
mersplan, kunnen uit dat fonds achterge
stelde leningen krijgen. Ook bestaat de
door de overheid gegarandeerde financie
ringsmogelijkheid in het kader van de Rege
ling Borgstellingskredieten '88.' Om aan de
informatiebehoefte van de innoverende on
dernemer tegemoet te komen ontwikkelde
Sectormanagement een vouwblad. Vrug
gink: 'Daarin staan de conclusies van het
onderzoek en geven we tips. We leggen een
aantal zaken nog eens uit.'
In het midden- en kleinbedrijf spelen in
termediairs een belangrijke rol. Bij algeme
ne advisering én bij advisering omtrent fi
nanciering. Ze worden vaak geraadpleegd
en hebben een sturende rol. Zaak dus voor
de Rabobank om deze groep te blijven voe
den met voor hen relevante informatie.
