Gea-crime
loont niet
pabo
Geldautomaten blijven de ge
moederen bezighouden. Vooral
de Consumentenbond meldt re
gelmatig zaken op dit gebied.
'Natuurlijk kan er wel eens wat
misgaan met een gea', meldt ir.
Henk de Vrind van Bankpas Be
taaldiensten. 'Maar vaak is het
iets heel logisch. De gea is soms
leeg of iemand heeft z'n pasje er
zo hard ingeduwd, dat de kaart
lezer is beschadigd, bijvoor
beeld. Een gea krijgt vaak ten
onrechte de schuld als er iets
fout gaat. Of er gaat niks fout en
de gea krijgt toch de schuld. We
spreken dan wel eens van 'gea-
crime'. Mensen zijn vrij creatief
in het verzinnen van dit soort za
ken. Maar gelukkig kunnen wij
met onze administratie dan be
wijzen hoe het zit.'
Nummer 17/7 september 1990 ftAHfl
worden gevuld, wordt op de journaalstrook
precies aangegeven hoeveel geld erin gaat',
weet De Vrind. 'Dan vinden er transacties
plaats. Stel dat een klant zegt, dat hij in
plaats van f 500,- maar f 200,- heeft ge
had. Als de strook aan het eind van de dag
de voorraad meldt en dat klopt met het aan
wezige geld, dan is er dus niets misgegaan.
Neemt bij onze gea's een cliënt het geld er
niet uit, dan neemt de gea het weer in. Het
gebeurde mij de dag voor ik op vakantie
ging. Ik nam geld op en ging meteen naar de
balie voor iets anders. Begint die gea toch
te piepen. Als ik toen niet snel was ge
weest, zou de gea het geld weer hebben in
genomen. Vervolgens komt het nog één
keer naar buiten en dan gaat het definitief
naar binnen. Ook zoiets wordt op de jour
naalstrook geregistreerd.'
Beveiliging De Vrind: 'We hebben in
Nederland een uitstekende beveiliging op
het gea-systeem. Er zijn lijnverbindingen
tussen de gea en de computer. Die zou je
kunnen aftappen, maar de informatie wordt
versleuteld en is dus niette volgen. Je kunt
je ook voorstellen, dat iemand een centrale
computer namaakt. Ook daar is aan ge
dacht. Een systeem zorgt ervoor, dat een
gea altijd met de enige echte computer
praat. En andersom. Elke gea heeft een be
paalde code. Ze kunnen elkaar dus over en
weer checken. De meest hoogwaardige
technieken zijn ingebouwd.'
Nieuw De nieuwste gea's - type 5084 -
kennen een tweedeling. In één deel zit het
geld, beveiligd met een tijdslot of sleutel.
Dat deel kan buiten kantoortijd niet worden
geopend. Volgend jaar bieden we gea's aan,
waar vier cassettes inpassen. Dat is dan
een zodanige geldvoorraad, dat er in het
weekend niet hoeft te worden bijgevuld. Wel
kan er - in het niet beveiligde deel - onder
houd worden gepleegd. Een andere zaak is,
dat we de transacties nu nog op een disket
te vastleggen, die in KTS/KIK wordt ingele
zen en verwerkt. Zo'n diskette heeft de fy
sieke beperking, dat er maar 1.400 trans
acties op kunnen. Daarna is hij dus vol en
raakt de gea buiten gebruik. Dat is momen
teel een bottle-neck. Volgend jaar worden
de transacties centraal vastgelegd en auto
matisch in de rekening-courant verwerkt.
Die diskette zal dus vervallen. Daarmee
wordt het gebruik van vier cassettes zinvol.'
Meerdere gea's Tot slot wil De Vrind
nog iets kwijt: 'Sommige banken vinden het
vervelend als er twee klanten voor de gea
staan. Dat vinden ze al reden om er één bij
te nemen. Wij proberen die trend een beetje
af te remmen. Topbank is nog steeds Den
Bosch. Die heeft in het centrum een gea,
die 15.000 transacties per maand haalt.
Men vindt dat - terecht denk ik - geen reden
om er één bij te zetten. Natuurlijk staan er
wel eens rijen voor, maar het gaat toch snel
genoeg. De wachttijd per cliënt die voor je
staat is ongeveer één minuut. Het is niet zo
als bijvoorbeeld in de bankhal, datje altijd
in de verkeerde rij staat... Er zijn bij collega-
banken gea's die 20 tot 25.000 transacties
per maand draaien. Dus die Rabobank-gea
is nog lang geen topper. Ga je er twee naast
elkaar zetten, dan verdubbel je je kosten.
Het is een afweging tussen het gemak voor
de consument en je kostenbeheersing. Pas
als je een geweldig potentieel hebt, kun je
mijns inziens gaan denken over een tweede
gea.'
e kunt de gea crime eigenlijk in drie
I zaken onderverdelen', stelt De Vrind.
V 'Er zijn zogenaamde spooktransac-
ties. Dan zegt een cliënt: 'Ik heb die trans
actie absoluut niet gedaan.' In de tweede
plaats zijn er de verloren geraakte pasjes,
waarmee toch een transactie is gedaan. En
tot slot horen we soms dat een gea te wei
nig heeft uitbetaald.'
Spooktransactie De Vrind: 'Als een
klant beweert dat hij een transactie abso
luut niet heeft uitgevoerd, dan kijken we in
de administratie van de bank hoe het is ge
gaan. Als er ook maar iets niet zou klop
pen, zou de klant het voordeel van de twij
fel krijgen. Maar dat hebben we nog nooit
meegemaakt.' De gea's zijn gekoppeld aan
de centrale computer van de bank. Als een
klant een transactie doet, zoekt de gea al
tijd contact met de centrale computer. Die
controleert of de pas überhaupt wel is uit
gegeven, misschien ongeldig is of geblok
keerd. En natuurlijk controleert de compu
ter de pincode. 'Als bewijs voor transacties
hebben we in de eerste plaats de journaal-
strook uit de gea', meldt De Vrind. 'Verder
kunnen we in de centrale computer per re
keningnummer precies zien welke transac
ties een cliënt heeft gedaan. Je ziet bepaal
de patronen. Iemand neemt bijvoorbeeld
elke donderdag f 100,- op en beweert dan
ineens, dat hij een opname niet heeft ge
daan. De computer laat zelfs zien wanneer
iemand een verkeerde pincode intoetst,
hoe laat een opname plaatsvindt, bij welke
gea, etcetera.'
Magneetstrook 'Als de klant z'n pas
nog heeft, nemen we die in. We kunnen dan
de magneetstrook uitlezen', legt De Vrind
uit. De daarin opgenomen gegevens wijzi
gen bij elke transactie. Je kunt dus altijd
een relatie leggen naar de laatste transac
tie. Last but not least hebben we kopieën
van de dagafschriften van de cliënt. Daar
staan ook alle opnames op met tijdstip en
Sommige banken hebben al drie gea's op een rij..
al. We zoeken dus altijd na of alle zaken
met elkaar corresponderen. Klopt de admi
nistratie aan alle kanten, dan zeggen we te
gen de klant, dat we toch aannemen dat de
transactie wél met de pas is uitgevoerd...'
Pas kwijt Iemand raakt zijn pas kwijt
en zegt dat er daarna een transactie mee is
gedaan. De Vrind: 'Je kunt alleen maar een
transactie doen als je de pincode kent. Over
die pincode zijn trouwens nogal wat misver-
standen. Soms denkt men, dat de pincode
in de magneetstrip van de pas is opgesla
gen. Dat is dus niet zo. Die code wordt
berekend in een be
veiligd deel van een
computer van de
BGC. Daaruit komt
de code, die voor
niemand zichtbaar, in
de pincode-envelop
wordt gedrukt. Stopt
men een pasje in een
gea, dan berekent
het systeem op basis
van de informatie in
de pas opnieuw de
pincode. Klopt dat,
dan kan de transac
tie tot stand komen.
s We nemen nogal
eens waar, dat een
pas wordt gestolen
en dat er vijf minuten
I later geld mee wordt
opgenomen. Dan mag
je toch wel twijfe
len... Was de pincode bij een ander bekend
of heeft de cliënt misschien toch zelf nog
geld opgenomen... De kans dat je met
drie keer proberen bij een gevonden pas
je de juiste pincode vindt, is maar 3 op
9999. Zo'n klacht wijzen we dus in princi
pe af.'
Te weinig geld 'Wat ook wel speelt, is
dat men beweert, dat een gea te weinig
heeft uitbetaald. Als de gea-geldcassettes
