Bedrijfspsychologen doen
meer dan begeleiding
overvalslachtoffers
I
band
Bij de Bedrijfsgezondheidsdienst van Rabobank Nederland werken
drie bedrijfspsychologen: Mebius Brandsma, Gerrie Klok en Frans
van Slagmaat. Het drietal is op veel gebieden actief en houdt zich
niet - zoals vaak wordt gedacht - alleen bezig met het begeleiden
van medewerkers die betrokken zijn geweest bij een overval. Van
Slagmaat: 'Ons werk is heel gevarieerd. Wel heeft het altijd te ma
ken met de begrippen gezondheid en werk. We proberen in preven
tieve en behandelende sfeer mensen of groepen mensen te hel
pen.'
Nummer 12/15 juni 1990
V.l.n.r. Frans van Slagmaat, Mebius Brandsma,
Gerrie Klok, psychologisch assistente Juut Borg-
houts en secretarieel medewerkster Lili Daniëls.
gens lang niet altijd ouderen. We gebruiken
vaak een test om te kijken wat de persoons
kenmerken van iemand zijn. Zo'n test wordt
volledig open met de mensen doorgespro
ken. Daar leren wij ook van. Het is voor ons
een hulpmiddel om tot een betere advise
ring te komen.'
Veranderingen Ook Rabobank Neder
land hoort tot de cliëntenkring van de Activi
teit Bedrijfspsychologie. Van Slagmaat: 'Het
grote aantal veranderingen van de laatste
tijd heeft een aantal mensen in moeilijkhe
den gebracht. Sommigen varen wel bij die
veranderingen, anderen hebben er zorgen
over: Wat gaat er van mij worden? Een aan
tal wordt zich er pijnlijk van bewust, dat je
ook zelf verantwoordelijk bent voor je eigen
toekomst. Je kunt je niet beroepen op wat
in het verleden was. Wij proberen mensen
te laten zien waar nieuwe kansen liggen.'
Zelf willen Van Slagmaat: 'Mensen
moeten zelf iets aan hun probleem willen
doen, dat is een basisvoorwaarde. Men
moet willen zoeken naar waar het hem nou
in zit. Vervolgens moet men zelf aan de slag
gaan. Eén van de moeilijkste dingen is daar
bij om mensen een goed inzicht in de eigen
situatie bij te brengen. Waar dat niet lukt,
heb je nauwelijks kans op succes. Wij be
drijfspsychologen zijn zeer optimistisch. We
kijken wanneer iemand, die tijdelijk uit de
running is, weer zijn rentree kan maken. In
het algemeen zijn we er niet voor om tegen
mensen te zeggen: Ga maar thuis zitten...
We proberen te bemiddelen en een goed
woordje te doen om iemand weer ergens te
kunnen plaatsen. Je moet daarbij oproeien
tegen een toenemende verharding. Mensen
zitten niet te wach
ten op mensen die
een verleden heb
ben. We moeten
mensen laten beoor
delen op wat ze kun
nen, niét wat ze niet
kunnen. Ik kom men
sen tegen die te
ambitieus zijn, hun
eigen mogelijkheden
overschatten. Of zich
min of meer on
kwetsbaar achten.
Als er dan iets ge
beurt, worden ze de
pressief, verliezen
hun zelfvertrouwen en kijken overal somber
tegenaan. Dan is het fijn als je mensen hun
eigen sterke kanten kunt laten herontdek
ken. In feite brengen wij geen nieuwe kwali
teiten bij, maar we proberen dingen die on
der het stof zijn geraakt, weer naar boven te
brengen.
Beroepsgeheim Psychologen hebben
een beroepsgeheim, dat vergelijkbaar is
met de eed van de medici. Er is ook een
tuchtcommissie, waarnaar mensen zich in
geval van klachten kunnen wenden. 'Dat
hebben we gelukkig nog niet meegemaakt',
zegt Van Slagmaat. 'Overigens, als men -
voor de directeur of de chef - niet wil weten
dat men hier komt, dan respecteren we dat
volledig. Het is jammer, dat het vaak moei
lijk is af te meten of we succes hebben met
ons werk. Soms krijg je een leuk briefje,
maar soms hoor je niks meer.'
De bedrijfspsychologen van de Rabo
bank komen regelmatig in het
nieuws als het om de opvang van
overvalslachtoffers gaat. Maar ze houden
zich met veel meer situaties bezig. 'Een
deel van ons werk bestaat uit de individuele
begeleiding van mensen, die door hun werk
situatie een beetje tussen wal en schip
dreigen te raken', vertelt Van Slagmaat. 'De
oorzaak daarvan kan werkelijk van alles
zijn. Ook houden we ons bezig met groeps
werk. Dan praat je over afdelingen of com
plete banken. Wij kunnen kijken hoe gezond
een afdeling werkt, in psychologische zin.
Dus: Heb je te maken met menselijke ver
houdingen die goed in elkaar steken? Zijn er
knelpunten? Hoe staat het met de commu
nicatie, samenwerking, hulpvaardigheid en
bereidheid met elkaar de kar te trekken?
Aanleiding tot een onderzoek kan bijvoor
beeld zijn ziekteverzuim, verloop of klachten
over de werksituatie.'
Doorverwijzen ledereen kan voor een
gesprek bij de bedrijfspsychologen terecht.
Van Slagmaat: 'Bij de kennismaking kijken
we of iemand bij ons aan het juiste adres is.
Is dat niet het geval, dan verwijzen we door.
Dat kan intern zijn naar bijvoorbeeld perso
neelszaken of extern naar een hulporgani
satie. We bemiddelen daarbij actief, om te
voorkomen dat mensen van het kastje naar
de muur worden gestuurd.' De hulpverle
ning bij de BGD heeft zijn grenzen. 'We gaan
geen zware psychologische trajecten met
mensen aan', stelt Van Slagmaat. 'Zit
iemand puur privé in de knoop, dan verwijzen
we naar buiten. We proberen altijd binnen
twee weken een eerste afspraak te maken.
Ons idee is dat je het in maximaal vijftien
keer moet kunnen regelen. Er is ook een
aantal mensen dat elk half jaar nog eens
komt bijpraten. Dat is ook voor ons leuk, je
hoort nog eens wat terug. Voor de mensen
is het een opfrissertje, een steun in de rug.'
Preventie 'We proberen te bereiken dat
mensen met plezier werken en gezond blij
ven', stelt Van Slagmaat. 'We benadrukken
steeds meer een positieve manier van wer
ken en omgaan met elkaar. Dat betekent
dat we nogal nadenken over een onderwerp
als stress-preventie. Een voorbeeld daar
van is het cursusprogramma dat we hebben
gemaakt voor directeuren, 'De directeur
Persoonlijk'. Zij werken in het algemeen in
situaties waaraan spanningsmomenten zijn
verbonden. Wij willen hen door onze pro
gramma's laten kijken naar hun eigen le
vens- en werkstijl. We willen hun gedrag zo
inrichten, dat ze niet ten onder gaan aan de
spanningen in hun werk. Ook medewerkers
hebben met stress te maken. Zo zijn er de
spanningen die ontstaan naar aanleiding
van situaties in de bankhal. Dat kan zijn een
overval of de agressieve bejegening door
klanten. Ook in dat opzicht willen we preven
tief werken. We zijn bezig met een program
ma, dat mensen meer
vaardigheid moet ge
ven in het hanteren
van lastige cliënten.
Dat programma moet
dit jaar gaan draai
en.'
Uit taboesfeer
Als mensen met pro
blemen bij de be
drijfspsycholoog ko
men blijkt één van de
oorzaken vaak, dat
ze nogal slecht voor
zichzelf kunnen op
komen. Van Slag
maat: 'We merken
dat mensen heel loyaal, gewillig en ijverig
zijn. Maar soms hebben ze moeite om aan
te geven dat ze overvraagd worden. Dat be
paalde veranderingen te snel gaan of dat ze
niet gekend worden in veranderingen. Dat
kan aanleiding zijn tot serieuze problemen.
We willen er naar toe werken, dat mensen
het niet meer zo'n geweldige stap vinden
om contact met ons op te nemen. Dat wordt
ook een beetje veroorzaakt door de cultuur,
waarin het soms moeilijk is om aan te ge
ven dat bepaalde dingen je minder goed af
gaan. Een afspraak maken met een bedrijfs-
pycholoog zit nog een beetje in de taboe
sfeer. Dat is gelukkig aan het veranderen.
Je hoeft niet eerst helemaal in de puree te
zitten wil je om hulp vragen. We zien allerlei
aanleidingen waarom mensen bij ons aan
kloppen. Zo ging bijvoorbeeld iemand bij
ons te rade die graag kantoorbeheerder wil
worden, maar twijfelde aan z'n eigen moge
lijkheden. En iemand die moeite heeft om
veranderingen bij te sloffen. Dat zijn overi-
Alle medewerkers van de Rabobankorganisatie kunnen
bij de bedrijfspsychologen terecht. Het telefoonnummer
is (040) 347310.
