Verbetering dienstverlening
leidt vaak tot fusie
en fusie tot
betere dienstverlening
'W
Rabo
band
Begin tachtiger jaren was er een brochure met de titel 'Rabobank Ne
derland, een bank van duizend banken'. Sinds die tijd is het aantal
banken sterk afgenomen. Per 31 december waren het er nog 882. De
oorzaak van deze afname zijn de fusies. Steeds vaker besluiten twee
of meer banken om samen verder te gaan. Een gesprek over fusies
met de Haarlemse adjunct-regiodirecteur Theo Omerzu en Angélique
van Poppelen, adviseur organisatie, personeel en opleidingen. Beiden
hebben als werkgebied het noordelijke deel van Noord-Holland.
Eén en één is drie
Nummer 3/9 februari 1990
at gebeurt er in het werkge
bied, wat voor veranderingen
zijn er in de markt en bij de le
den, hoe speel je daar als bank op in. Die
zaken zijn vaak aanleiding voor een fusie',
stelt Omerzu. 'Als je kijkt naar wat er bui
ten de organisatie de laatste decennia
is gebeurd, dan zie je een proces van
schaalvergroting, professionalisering van
ondernemers en een toenemende concur
rentie. Kijk maar naar de agrarische sector.
Daar is onze organisatie nog altijd dé bank.
Maar nu hebben ook andere banken prima
mensen op dat gebied. We moeten dat niet
onderschatten. Dit soort aspecten dwingt
onze organisatie om anders te gaan func
tioneren. Ook wij moeten naar een stuk
schaalvergroting. Alleen dan kunnen we al
onze complexe produkten met voldoende
kennis actief verkopen. Mijn voorganger
Martinot heeft zeven jaar in de kop van
Noord-Holland gezeten. Hij is er altijd voor
stander van geweest om daar tot schaal
vergroting te komen. Hij heeft veel fusies
helpen realiseren. Sinds anderhalf jaar is
er echt sprake van fusie-koorts. Het kring-
bestuur organiseerde toen bijeenkomsten,
waar uitsluitend over schaalvergroting werd
gesproken. Ons account bestond uit twee
kringen. Door het grote aantal fusies is be
sloten er één kring van te maken. Ook Eu
ropa '92 was in die periode intensief aan
de orde. Amro/Generale, Postbank/NMB.
Men gaat er over nadenken.'
Schaalvergroting Het oostelijk deel
van de oude kring West-Friesland omvat
acht banken. Daar is momenteel een on
derzoek aan de gang. Wat voor activiteiten
vinden er plaats bij de leden, waar hebben
ze behoefte aan, wat is het beleid van de
plaatselijke overheid en van de provincie.
Omerzu: 'Dan zijn er de opiniemakers, zo-
ais de consulent voor de tuinbouw Timmer.
Die heeft op een kringbijeenkomst het
woord gevoerd en de mensen de ogen ge
opend. Als ze niet snel tot grotere eenheden
komen als Rabobanken, zien de grotere on
dernemers ze niet meer staan. De markt
wil specialistische kennis. Als een onderne
mer wil exporteren, heeft hij iemand nodig
die kennis kan toevoegen. Een kleine bank
heeft die kennis zelf niet in huis. Rabobank
Nederland geeft dan ondersteuning. Soms
wordt de frequentie van die ondersteuning
zo groot, dat je je af moet vragen: moet ik
dat niet zelf kunnen?
Dat moet een signaal
zijn om over een fusie
te gaan denken.'
Katalysator Wat is
de taak van de adjunct
regiodirecteur in het
fusieproces? Omerzu:
'Die is katalysator en
procesbegeleider. Hij
staat als het ware tus
sen de coulissen. Ik
noem dat wel eens het
masseren. En niet in
één keer de patsboem-
show, want niets is be
ter dan mensen zelf
hun mogelijkheden en
onmogelijkheden te ia-
ten ontdekken. Waar ik
heel nadrukkelijk mee bezig ben, is zorgen
voor een stuk kwaliteit, met hoofdletters,
op alle niveaus. In de bediening van de le
den/cliënten, kwaliteit op management- en
stafniveau, maar ook op bestuurlijk ni
veau.'
Gewenningsproces Van Poppelen: 'Een
fusie is een groei- en gewenningsproces.
Het belang van grotere eenheden wordt
steeds meer ingezien en dan maakt een
bank de stap naar een fusie makkelijker.
Men beseft: we doen het nu goed, maar
willen we het goed blijven doen, dan is sa
menwerking noodzakelijk.' Omerzu: 'Er is
een fusieleidraad, een soort draaiboek
voor een fusie. Dat krijgt men toegezonden
na het eerste oriënterende gesprek. Na
een serie gesprekken met directies en be-
heerscolleges komt er een fusiecommissie
tot stand. Die commissie bestaat uit de di
recteuren en de voorzitters van besturen
en raden van toezicht van de banken die
willen fuseren. De adjunct is voorzitter en
een adviseur van het regiokantoor secreta
ris. Als de fusiecommissie er eenmaal is,
is er al een belangrijke stap gezet. De voor
bereiding, het praten, masseren en condi
tioneren kost veel tijd. Doe je dat goed,
dan verloopt het fusieproces over het alge
meen veel makkelijker en kwalitatief ook
beter, dan wanneer je met een magere
voorbereiding het proces ingaat.'
Emoties Van Poppelen: 'Hoe goed je
het voortraject ook invult, op een gegeven
moment gaan emoties toch een rol spelen.
De leden van de beheerscolleges, de direc
teur en de medewerkers moeten bereid zijn
om hun functie ter discussie te stellen.
Men accepteert dat een fusie goed is voor
de bank en voor de leden, maar dan komt
de eigen functie aan de orde. Dat vraagt
van de mensen een flexibele instelling. Ie
dere fusie vraagt ook een stuk creativiteit
om op de plaatselijke situatie in te spelen.
Geen fusie is gelijk. Veel zaken komen
steeds terug, maar er zijn ook steeds nieu
we aspecten. Je moet proberen de redenen
voor de fusie zo volledig mogelijk duidelijk
te hebben voor je verder aan de nieuwe
bank gaat bouwen. Als de emotionele as
pecten op een gegeven moment toch een
sterke rol gaan spelen, moetje helder voor
ogen houden, waarom de banken in een
eerder stadium voor fusie hebben gekozen.
Je moet proberen uit dat stukje emotie te
stappen en het gezamenlijk beoogde doel
gaan realiseren. Anders blijven gevoelighe
den een te sterke rol spelen en kom je ze
Omerzu en Van Poppelen: 'We zijn het grootste deel van onze tijd met
fusies bezig.
in de discussies steeds weer tegen.' Omer
zu: 'Je hebt het fusieproces nodig om alle
neuzen in één richting te krijgen. Dat is es
sentieel. Je bent in dit vak diplomaat als in
geen andere functie, denk ik wel eens. Je
bent tijdens het fusieproces een reizend
ambassadeur, die poogt fricties glad te
strijken.'
Eigen identiteit 'Je praat over banken
met een eigen identiteit', stelt Van Poppe
len. Op het moment dat de banken met el
kaar zo'n fusieproces ingaan, moet het
een eenheid worden. Als je begint, is het
nog echt 'mijn bank, onze bank', ze be
staan 80, 90 jaar. Dat stukje historie moet
opgaan in een groter geheel. Daar moetje
zorgvuldig mee omgaan. Nadat de eerste
stappen in de fusiecommissie zijn gezet,
komt er een werkgroep organisatie en per
soneel. De medewerkers moeten aan de
nieuwe bank elke dag een stuk invulling ge
ven. Als de bank de wens tot een fusie uit
spreekt, moet men het personeel snel in
lichten. Wil je mensen blijven motiveren,
dan moet je ze informeren. Je kunt dan
