Rabo
band
Nummer 5/7 april 1989
Henk Zieleman, Bankadviseur Agrarische Bedrij
ven: 'In de vorige zittingsperiode was ik voorzit
ter. Dat betekent veel vooroverleg en OR-werk
mee naar huis. Ik heb besloten mij deze perio
de niet meer kandidaat te stellen
den.' Erica illustreert dat: 'Een paar dagen
voor de verkiezingen kon je je echt ner
gens meer vertonen of ze hadden het er
over.'
OR of werk? Henk Zieleman: 'De ver
kiezingscommissie kreeg alle tijd en ruim
te om haar werk te doen, zowel van de OR
als van de directie. De directie is over het
algemeen zeer positief over de activiteiten
van de OR. Als je moet kiezen tussen de
OR-vergadering en een klant, dan heb je
toch de neiging om de klant voor te laten
gaan'. Koos vult aan: 'Vooral bij deze bank
speelt dat. Je kunt hier heel moeilijk af
spraken maken met klanten. Ze zijn ge
wend om gewoon binnen te lopen en direct
geholpen te worden. Als het mooi weer is,
werken ze op het land, regent het dan ko
men ze naar de bank.' Annelies voegt
eraan toe: 'Ze kijken je vreemd aan als je
de agenda trekt.' Henk Pit: 'Als je zegt dat
je over een kwartier OR hebt, dan vinden
ze dat ze nog wel even geholpen kunnen
worden.' Erica: 'De kreten van prioriteiten
stellen zijn mooi, maar leggen wel een
druk op je. Onder die druk heb ik de afge
lopen 3 jaar gestaan en ik twijfelde of ik
dat nog weer 3 jaar wilde doen.'
Cursus De nieuwe OR werd op 8
maart geïnstalleerd en is nu aan het werk.
Er zitten mensen in die ervaring hebben,
maar ook vier nieuwe leden. Henk Pit:
'Oude en nieuwe leden gaan gezamenlijk
op cursus. Dat is goed om kennis te kun
nen nemen van eikaars ideeën en stellin
gen. Dat is erg belangrijk, wetjes kun je la
ter nog wel nazoeken.' Erica: 'Je leert el
kaar goed kennen, je weet wat je aan el
kaar hebt. Secundair is dat je over de OR
wat leert.' Henk Zieleman: 'Je hebt met ze
ven individuen te maken, maar je presen
teert je als één geheel naar buiten. Om
daar een stukje voorwerk voor te verrich
ten, dat neemt wel wat tijd in beslag. Daar
voor zijn die twee, drie dagen uitstekend
geschikt.' Koos: 'De directie heeft wat dat
betreft een groot voordeel. Die zit er al en
hééft al een standpunt. Wij als raad, zeven
verschillende mensen, moeten maar pro
beren ook op één lijn te komen.' Henk Pit:
'Dat lukt niet altijd. Soms moeten we
stemmen en een beslissing met vier stem
men voor en drie tegen overbrengen aan
de directie.'
Democratie Erica vertelt, dat er ook
wel eens bij heel belangrijke beslissingen
bij meerderheid van stemmen is besloten.
'Ik had dan wel eens problemen met het
feit dat ik als OR-lid werd aangesproken op
een besluit dat met meerderheid van
stemmen was genomen. Ik kon zo'n be
sluit dan niet verdedigen. Ik had daar
moeite mee en heb wel eens gedacht om
uit de OR te stappen. Maar dan vraag je je
zelf toch: 'Ben ik dan niet een wegloper, ie
mand die democratie niet kan hebben en
zich niet kan neerleggen bij de meerder
heid van stemmen? Dus bleef ik zitten.'
Henk Pit: Je laat je voor drie jaar kiezen,
dan moetje ook drie jaar blijven zitten. Je
kunt je daarna eventueel niet meer her
kiesbaar stellen.' Annelies: 'Je kunt altijd
in het verslag zwart op wit laten zetten dat
jij voor of juist tegen iets was. Dat is tot
nog toe niet onze gewoonte, maar het
moet mogelijk zijn.' Koos: 'Als ik mee zou
moeten hobbelen met iets wat helemaal
tegen mijn persoon in gaat, dan weet ik ze
ker dat ik de rotte appel in de OR wordt!
Dat werkt door in je hele functioneren als
OR-lid.'
De achterban De communicatie met
de achterban is essentieel voor het func
tioneren van de OR. Bij de Rabobank Flevo
land krijgt ieder personeelslid persoonlijk
het verslag van de OR-vergaderingen en de
overlegvergaderingen overhandigd. Erica:
Koos van Geest, Adviseur Creditgelden en Mid-
delenbeheer: 'Volgens mij zou een OR eigenlijk
helemaal niet nodig moeten zijn. ledereen moet
mondig genoeg zijn om het zelf uit te vechten
met hogerkand als men ergens mee zit'.
'We hebben de bank in 'stukjes gehakt',
leder OR-lid bedient een deel van de bank
en is tevens aanspreekpunt.' Henk S.:
'Een echt probleem is, hoe je het voor el
kaar moet krijgen, dat de OR een afspiege
ling is van het personeel. Nu is functie
groep 4 en hoger vertegenwoordigd, en de
rest niet. Dat terwijl dat in verhouding een
enorme grote groep is.' Erica: '4 en hoger
klinkt al prachtig, maar er is er één in 4 en
dan begint het weer bij 6.' Henk Pit: 'Als je
op elk niveau mensen zou hebben, zouden
ook de lijnen wat korter worden, mensen
stappen eerder naar een directe collega
toe. In de vergaderingen is er veel over ge
sproken, er zijn voorstellen gevraagd aan
het personeel, maar het ei van Columbus
is nog niet gevonden. Er zijn verschillende
mogelijkheden: kiesgroepen, per salaris
groep, per afdeling, etc.' Annelies: 'Je zou
dan krijgen dat er op zo'n afdeling één kan
didaat is en dus automatisch in de OR
komt.' Henk Pit: 'Het hele personeel
stemt, en men stemt op mensen, die ze er
in willen hebben. In mensen met lagere
functies is blijkbaar minder vertrouwen.'
Erica: 'Dat komt ook omdat ze onbekend
zijn met OR-werk, tegen hoge functies aan
kijken en denken dié kan het wel.' Henk P.:
'Ja, ze willen hun belangen zo goed moge
lijk behartigd hebben.' Erica: 'Dat is ook
één van de redenen waarom er zo weinig
vrouwen in de OR zitten. Vrouwen onder
schatten zichzelf, dus onderschatten ze
ook de vrouwelijke kandidaten. Koos:
'Sommige mensen moeten er echt niet
aan denken in een overlegvergadering met
de directie hun mond open te moeten
doen. Dat vindt men eng.' Erica: 'Je func
tioneren als OR-lid en je functioneren als
werknemer wordt hier zeker goed uit elkaar
gehouden. Henk Zieleman voegt toe: 'Als
je in de overlegvergadering met je mening
recht tegenover de directeur staat, speelt
dat gelukkig niet door op de werkvloer.'
CAAR Henk Pit: 'We hadden tot voor
kort een goed contact met de CAAR, om
dat één van onze OR-leden CAAR-lid was.
Was dit niet zo geweest, dan hadden we
nooit iets van de CAAR gehoord, behalve
het verslag in Raboband. Van de regiocom
missie horen we nooit iets, dat is erg jam
mer. Die commissies zijn juist in het leven
geroepen om de betrokkenheid van de
banken naar de CAAR toe te bundelen.'
Henk S.: 'Op zich is zo'n centraal overleg
orgaan prima, maar ik denk dat het nau
welijks reflectie heeft naar beneden. Eén
en ander is zeker voor verbetering vat
baar.' Erica: 'Als OR-lid moetje het CAAR-
verslag wel lezen, anders zou je zo'n stuk
misschien nog wel eens overslaan. Het is
nou niet bepaald makkelijk om te lezen.'
Koos vindt zelfs: 'Redactioneel zijn de
stukken slecht, pagina's met woorden,
meer niet.' Henk P.: 'De hele medezeggen
schap in de Rabobankorganisatie is uiterst
moeilijk. Je kunt niet zoals in andere be
drijven, gewoon een ondernemer aanspre
ken die het beleid maakt. Je hebt hier wel
een directeur, maar daar zit ook weer een
bestuur boven. Rabobank Nederland net
zo. De CAAR kan niets hard maken, die
kan alleen door goede argumenten probe
ren toch wat te bereiken, maar het blijft
moeilijk.'
OR nodig Henk Zieleman: 'De OR
blijft nodig voor een gezonde wisselwerking
tussen directie en management enerzijds
en het personeel anderzijds. De OR heeft
een signaleringsfunctie. Een OR kan bij
voorbeeld een te hoge werkdruk signaleren
en dat doorgeven aan de ondernemer.
Maar de OR heeft ook een stimulerings
functie, het zelf aandragen van ideeën.
Ook heeft de OR een controlerende func
tie: de controle van jaarcijfers, kijken of de
CAO wordt gevolgd, enz.' Erica: 'Als je het
zwart-wit stelt, dan beslist de directie met
het bankbelang voorop, wij als OR met het
belang van het personeel voorop. Onze uit
gangspunten zijn verschillend, maar we wil
len hetzelfde bereiken: een goed draaien
de bank, met goed draaiend personeel.'
