Bedrijfsfitness een mode
verschijnsel of etiket voor
allerlei activiteiten?
Rabo
band
Bedrijfsfitness is in Nederland actueel, lijkt het. Er verschijnen in
managementbladen met de regelmaat van de klok artikelen over
dit onderwerp. Japan en in Amerika zijn voorbeelden van landen
waar op dat gebied nogal wat gebeurde en gebeurt. De rage lijkt
wereldwijd echter al wat te luwen. Op een congres over bedrijfs
gezondheidszorg, dat eind vorig jaar in Australië werd gehouden,
handelden slechts twee van de vele lezingen over dit onderwerp.
Wat gebeurt er binnen onze organisatie op dit gebied en wat is
de kijk van de Bedrijfsgezondheidsdienst op bedrijfsfitness. We
spraken hierover met het hoofd van de BGD-Rabo, bedrijfsarts
Jan Hageraats.
Laat mensen vrij in de
keus of ze aan sport
willen doen'
Nummer 14/14 oktober 1988
Ook in Nederland gebeurt er het
een en ander op het gebied van
bedrijfsfitness, maar op een heel
andere manier dan het bijvoorbeeld in Ja
pan wordt aangepakt. Daar neemt vrijwel
iedereen deel aan bedrijfsgymnastiek. De
beelden daarvan zijn bekend. Bij de Rabo-
bankorganisatie wordt er op een heel an
dere manier aan 'bewegen' gedaan.
Vaak organiseren ontspanningsverenigin
gen sportieve activiteiten. Er is het jaarlijk
se voetbaltoernooi en bij Rabobank Neder
land wordt men in de gelegenheid gesteld
na werktijd onder deskundige begeleiding
te sporten. In het verleden is er ook wel
eens een proef gedaan met een vorm van
fitness-training op de werkplek. De ideeën
daarover veranderen. De heer Hageraats:
'Men heeft wel eens het idee dat fitness
de oplossing is voor alles wat er in een be
drijf niet goed loopt, zoals bijvoorbeeld het
verzuim. Ik geloof daar niet zo in. Ik vind
dat een bedrijf wel een verantwoordelijk
heid heeft, als er een relatie bestaat tus
sen het werk dat mensen doen en klach
ten die kunnen voorkomen. Dan denk ik
bijvoorbeeld aan keukenpersoneel. In Eind
hoven zijn we gestart met voorlichting en
training via een fysiotherapeut om mensen
te leren zich beter te bewegen, beter hun
rug te gebruiken en dus om rugklachten te
voorkomen. Er is ook een fitness-program-
ma voor bewakingspersoneel. Die mensen
moeten bijvoorbeeld kunnen werken met
persluchtmaskers, wat - ook wettelijke -
eisen stelt aan hun conditie. Zij kunnen ge
bruik maken van allerlei fitness-toestellen
om de conditie op peil te houden.'
Meer dan pauzegymnastiek Bedrijfs
arts Hageraats blijkt niet erg enthousiast
over fitness zoals die bij verschillende be
drijven bestaat. Als voorbeeld noemt hij de
PTT, een van de eerste bedrijven die met
fitness is begonnen. In eerste instantie
was dat een soort pauze-gymnastiek. Maar
dat kwam niet van de grond. Later pikte
men de fitnessrage op, die uit Amerika
Hageraats: 'Het gaat voorat om een stukje ont
spanning.
kwam overgewaaid. Daar maakte men
toen een programma voor. Op dat moment
paste dat goed in de strategie van de PTT,
die te kampen had met verschillende pro
blemen waarvoor een oplossing moest ko
men. Het bleek ook daar, dat steeds de
zelfde groep mensen van die faciliteiten
gebruik maakte, namelijk vooral degenen
die al actief sport bedreven.
Hageraats: 'Als je praat over fitness
dan heb je het toch over wat meer, dan al
leen maar fysiek bezig zijn. Het gaat vooral
om een stukje ontspanning dat mensen
moeten kunnen vinden in bezigheden,
waardoor ze zich wat los kunnen maken
van de belasting van de werksituatie. Als
het gaat om sport, want daar heb je het
toch over, dan moeten mensen daarin zelf
keuzes kunnen maken. Je kunt dat niet als
bedrijfsfitness presenteren. Je kunt het
ook anders benaderen. Ik kan me voorstel
len dat er ook mensen zijn die helemaal
geen behoefte hebben om te sporten,
maar tevreden zijn met postzegels verza
melen of aandelen of munten. Die hoeven
niet zo nodig in een sportbroekje. Als er
een sociale druk zou ontstaan, waardoor
mensen dingen gaan doen waar ze hele
maal geen zin in hebben, dan heeft het
een negatief effect.' In algemene zin denkt
het hoofd van de BGD-Rabo echter wel aan
creatieve oplossingen in de werkomgeving,
waar iedereen ongeacht zijn leeftijd, ge
bruik van kan maken. Bij de nieuwbouw
van Best wordt een jeu de boulesbaan
aangelegd, waarmee een stukje ontspan
ning kan worden gerealiseerd.
De directeur persoonlijk Met een an
der voorbeeld van fitness, dat alles te ma
ken heeft met de werksituatie, geeft Hage
raats aan wat hij bedoelt: 'We hebben eni
ge jaren geleden onderzoek gedaan naar
de arbeidsbeleving en arbeidsbelasting
van directeuren van aangesloten banken.
Dat heeft onder andere geresulteerd in een
gezondheidsprogramma, dat de naam 'de
directeur persoonlijk' meekreeg. Het beoogt
de directeur de gelegenheid te bieden eens
diepgaand aandacht te doen schenken aan
zijn eigen werksituatie en leefsituatie. Hoe
hij daar nu in staat, hoe hij met met zichzelf
en zijn omgeving omgaat. Onderdeel ervan
is ook: hoe gaat hij met zijn energie om,
hoe wisselen spanning en ontspanning el
kaar af. Zowel mentale als fysieke aspekten
van de conditie komen aan bod. Je kunt
spreken van een totaliteitsbenadering van
fitness. We hebben geprobeerd het element
fitness niet te vertalen in een competitie
element, dat vee! van die programma's toch
hebben. Bewegen moet iets volkomen na
tuurlijks zijn, wat gewoon gebaseerd moet
zijn op de mogelijkheden die ieder mens
heeft en de wensen die hij daarin heeft. Wat
vooral moet betekenen dat men plezier
moet hebben om iets te doen. Het niet erg
moeten vinden of men dik is of dun, of
men spataderen heeft of niet!
Recreatief element 'Het bureau dat
we ter ondersteuning hebben ingeschakeld
zet vooral het recreatief element voorop. De
bekende schaatser Anton Huiskes is daar
de grote drager van geweest. Hij is inmid
dels teruggetreden, maar de contacten met
dat bureau zijn uitermate vruchtbaar en po
sitief geweest in de ontwikkeling van het
programma. Ze hebben er veel goede crea
tieve dingen in gebracht.' Het programma
voor directeuren wordt met groepen van
zo'n vijftien directeuren uitgevoerd. Het be
gint met een introductiedag. Daar kunnen
de deelnemers besluiten al dan niet aan de
volgende dagen mee te doen. Het program
ma zelf bestaat uit drie dagen en er is een
terugkomdag. Men krijgt ook huiswerk mee
om na denken over de eigen situatie. Na
die drie dagen kan men niet gelouterd,
maar mogelijk wel met heel nieuwe impul
sen, waar men nog eens over moet naden
ken, weer verder aan de slag.'
Een gezondheidsprogramma voor direc
teuren, conditie-activiteiten voor bewakings
personeel, fysiotherapie voor keukenperso
neel, recreatieve activiteiten bij de nieuw
bouw in Best en sportactiviteiten van ont
spanningsverenigingen. Het is een greep
uit het heel gerichte aanbod van activitei
ten, waar je het woord 'fitness' op zou
kunnen plakken. SP