Dienst
Pensioen
Opbouw
Back
Opge-
jaar
grondslag
1,75% per
service
bouwd
dienstjaar
pensioen
recht
1
f 30.000, -
f 525,-
f 525,-
2
f 32.000,-
f 560, -
f 35,-
f 1.120,-
3
f 35.000,-
f 612,50
f 105,-
f 1.837,50
4
f 38.000,-
f 665,-
f 157,50
f 2.660,-
5
f 40.000, -
f 700, -
f 140,-
f 3.500,-
de dertiende maand en
soms met andere vaste sa
larisbestanddelen zoals
ploegentoeslagen.
De meeste pensioenre
gelingen houden rekening
met de AOW die van de
overheid wordt ontvangen
en men realiseert dit door
het salaris met een bepaald
bedrag, franchise genoemd,
te verminderen. Hierdoor
wordt een deel van het sala
ris niet meegeteld bij de be
paling van de pensioen
grondslag. Om deze reden
worden de pensioenregelin
gen in het bedrijfsleven ook
wel eens aanvullende rege
lingen genoemd, zij geven
een aanvulling op de AOW-
uitkering van de overheid.
De verschillende
pensioensystemen
De opbouwregeling
In dit systeem heeft de
werknemer per dienstjaar
aanspraak op een bepaald
percentage, dat wordt bere
kend over de pensioen
grondslag van dat dienst
jaar. Gebruikelijk is in Neder
land dat een werknemer op
z'n 25e jaar deelnemer aan
een pensioenregeling kan
worden en zijn pensioen in
40 jaar opbouwt.
Hoe dit in zijn werk gaat in
de opbouwregeling, laat het
staatje hieronder zien. leder
jaar bouwt de deelnemer
een stukje pensioen op van
1,75% over de pensioen
grondslag van dat jaar.
Uit het staatje blijkt dat on
ze deelnemer in de eerste
vijf jaar een pensioen op
bouwt van f 3.062,50.
Ditzelfde bedrag kan ook op
een andere manier worden
berekend, namelijk door 5 x
1,75% te nemen van het
gemiddelde salaris over
deze periode. In dit ge
val f 35.000,-, 5 x 1,75%
van f 35.000,- is ook
f 3.062,50. Om deze reden
wordt de opbouwregeling
ook wel eens een gemiddel
de salarisregeling genoemd.
U kunt de berekening in het
staatje ook voor u zelf ma
ken. In het eerste jaar heeft
de deelnemer aanspraak op
1,75% van f 30.000,-
f 525,-. In het tweede jaar
op 1,75% van f 32.000,- u
ziet dat de verhoging van de
pensioengrondslag uitslui
tend in dat jaar tot een ver
hoging van de pensioen
aanspraak leidt en geen ge
volgen heeft voor de opge
bouwde rechten in de jaren
daarvoor.
Een tekening maakt dit nog
eens op een andere manier
duidelijk.
In deze tekening is het pen
sioen per dienstjaar steeds
weergegeven door een blok
je. Het pensioen op de pen
sioendatum is het totaal van
alle blokjes.
Zie tekening 1 pagina 7
Het eindloonstelsel
De meeste pensioenregelin
gen hanteren een 'eind-
loonstelsel', in goed hol
lands ook wel de 'final pay'-
regeling genoemd.
Bij toepassing van het eind
loonstelsel wordt het pen
sioenrecht zodanig opge
bouwd dat elk dienstjaar
recht geeft op een vast per
centage van de laatst vast
gestelde pensioengrond
slag. Wij hanteren weer het
rekenvoorbeeld uit het vori
ge staatje.
U ziet dat we hierbij een
nieuw begrip hebben ge
bruikt: de backservice. Dit is
het pensioenrecht, dat ont
staat doordat een verhoging
van de pensioengrondslag
in een bepaald jaar op dat
moment ook leidt tot een
verhoging van opgebouwde
rechten over vroegere
dienstjaren. Vergelijken we
dit voorbeeld met het vorige
staatje, dan zien we dat ie
dere verhoging van de pen
sioengrondslag tot twee
soorten pensioenverhoging
leidt: een pensioenverho
ging voor de toekomst en
een verhoging met terug
werkende kracht, de back
service, omdat er voor de
berekening van het pen
sioenrecht van wordt uit
gegaan dat voor onze
deelnemer steeds deze ho
gere pensioengrondslag
gold. Dit betekent dat er ex
tra pensioenrechten moeten
worden ingekocht om deze
hogere pensioenaanspraak
ook voor het verleden te
realiseren. De berekening is
heel simpel. In het eerste
jaar is de pensioenopbouw
gelijk aan de uitkomsten in
een opbouwsysteem. In het
tweede jaar is de opbouw:
2 x 1,75% van f 32.000,-
f 1.120,-. Hiervan is f 560,-
bestemd voor de aanspraak
van dat jaar en eveneens
f 560,- voor het jaar daar
voor. Omdat er echter al
f 525,- was opgebouwd, is
de backservice f 35,-.
In het derde jaar gaat de op
bouw volgens hetzelfde pa
troon: 3 x 1,75% van
f 35.000,- f 1.837,50.
Hiervan is f 612,50 bestemd
voor de opbouw van dat
jaar en 2 x f 612,50 voor de
opbouw van de 2 jaren
daarvoor. Omdat er f 1.120,-
was opgebouwd is de back
service f 1.225,- minus
f 1.120,- f 105,-.
Tekening 2 brengt dit nog
eens in beeld. Het pensioen
wordt afgeleid van het
laatstverdiende salaris. De
horizontale balken geven
steeds de backservice aan,
die bij iedere salarisverho
ging moet worden inge
kocht. Het totale opge
bouwde recht aan het einde
van ieder dienstjaar vindt u
in de cirkel.
Zie tekening 2 pagina 7
Dit is dan ook de reden dat
backservice-verplichtingen
behoorlijk in de papieren
kunnen lopen. Voor een ou
dere werknemer moet aan
zienlijk meer aan backser
vice worden betaald dan
voor een jongere. Daarmee
is al het grootste nadeel van
dit systeem voor de werkge
ver aangegeven. In tijden
van grote salarisstijgingen
leidt dit tot zeer hoge pen
sioenlasten. Een nadeel
voor de werknemer kan zijn
dat loonsverlagingen on
middellijk kunnen leiden tot
een relatief groot pensioen-
verlies, omdat nu eenmaal
de laatstgeldende pensioen
grondslag bepalend is. In
dien in ons voorbeeld onze
deelnemer in het 6e jaar een
salaris krijgt van f 30.000,-
is zijn totale pensioen
aanspraak 6 x 1,75% van
f 30.000,- f 3.150,-
terwijl hij al f 3.500,— had
opgebouwd.
Hetzelfde probleem kan zich
Dienstjaar Pensioen- Opbouw 1,75% Opgebouwd
grondslag per dienstjaar pensioenrecht
1 f 30.000,- f 525,- f 525,-
2 f 32.000,- f 560,- f 1.085, -
3 f 35.000,- f612,50 f 1.697,50
4 f 38.000,- f 665,- f 2.362,50
5 f 40.000,- f 700,- f 3.062,50
6