Software:
wat mag wel en wat mag niet?
De laatste tijd staat software regelmatig
in de belangstelling van publiek en pers.
We zien en lezen nogal eens van invallen
van politie en marechaussee, van het in-
beslagnemen van min of meer grote hoe-
veelheden computerbanden en zelfs van
-ontslagen op staande voet.
naar de centrale verwer
kingseenheid als andersom
wordt informatie uitge
wisseld.
Tandem-apparatuur
Voor de verwerking van on
der andere Telegiro-op-
drachten wordt gebruik ge
maakt van een Tandem
computer. Van deze compu
ter zijn alle onderdelen dub
bel uitgevoerd, zodat in ge
val van storing de computer
blijft doorwerken. Terwijl de
onderhoudstechnicus bezig
is met de reparatie van het
defecte onderdeel neemt de
rest van de computer het
werk over. Hierdoor is voor
de gebruikers de verwerking
van hun opdrachten gega
randeerd. Dit is met name
van belang omdat veel
Telegiro-opdrachten binnen
een bepaalde tijd, namelijk
voor de verevening, moeten
worden afgehandeld.
De Tandem-computer wordt
ook gebruikt voor de geld
automaten en MIRA, het
viewdatasysteem voor de
Rabobankorganisatie.
Naast dit stukje computer
theorie geven we op de pa
gina's hiervoor aan de hand
van de dagindeling van het
computercentrum een in
druk hoe het er daar aan
toegaat op een normale
doordeweekse dag.
W. van Dijk, Systeembeheer
en Cliëntenservice en
H. J. M. Ruurda, Voorlich
ting Informatica
Ook binnen de Rabobankor
ganisatie worden steeds
grotere hoeveelheden soft
ware gebruikt, en dat was
- samen met al die ge
ruchtmakende berichten -
voor de redactie aanleiding
om eens na te gaan hoe het
daarmee is gesteld. Met an
dere woorden: wat mag nu
wel en niet met software?
Tot software worden docu
mentatie, computerbanden,
cassettes en diskettes met
programmatuur gerekend.
De software die in onze or-
ganisatie wordt gebruikt is
- evenals bij veel andere
bedrijven en instellingen -
afkomstig van leveranciers.
Zij hebben daarvoor re
search gepleegd, zij hebben
de programma's ontworpen
en samengesteld, en dus is
het logisch dat het auteurs
recht daarvan bij hen be
rust. Afnemers - zoals de
Rabobank - betalen aan de
leverancier voor dat speciale
programma en die afgeme
ten hoeveelheid van dat pro
gramma, een vergoeding,
ook wel licentie genaamd.
Het auteursrecht blijft bij de
leverancier.
Het auteursrecht is geregeld
in de Auteurswet. Deze wet
geeft regels die de leveran
cier beschermen tegen mis
bruik van het geleverde ma
teriaal. Daarenboven is
meestal nog een extra be
scherming tegen misbruik
ingebouwd in de overeen
komsten, die door Rabo
bank Nederland met die le
veranciers worden gesloten.
Uitgangspunt is daarbij dat
het materiaal alleen en uit
sluitend is bestemd voor ei
gen gebruik door en binnen
de bank. Er mogen alleen
kopieën van de software
worden gemaakt om het ori
ginele materiaal te bescher
men tegen vernietiging of
verminking. Ook voor die
kopieën geldt dat zij alleen
door en binnen de bank mo
gen worden gebruikt. Som
mige leveranciers verbieden
echter zelfs het kopiëren
van software voor eigen ge
bruik door de bank.
Alleen al uit deze omschrij
ving blijkt dat het niet is toe
gestaan om software te ko
piëren voor privégebruik.
Ook kopiëren t.b.v. de bank
kan dus aan beperkingen
onderworpen zijn door de
leverancier. Als dat toch
wordt gedaan, kan dat én
voor de Rabobankorganisa
tie én voor de betrokken
medewerker een paar ui
terst vervelende gevolgen
hebben.
Als een personeelslid over
gaat tot het kopiëren van
software, overtreedt hij of zij
daarmee de Auteurswet, en
dat is wat men noemt een
strafbaar feit: wie een wet
overtreedt kan daarvoor
worden gestraft.
Een tweede negatief gevolg
is het feit dat de leverancier
kan aantonen dat Rabobank
Nederland of de aangeslo
ten bank de tussen hen
bestaande overeenkomst
niet heeft nageleefd. De le
verancier kan daarvoor een
schadeclaim indienen, en
het gaat daarbij meestal om
vrij aanzienlijke bedragen.
Het is in zo'n geval bepaald
niet ondenkbaar dat de Ra
bobank zal proberen die
boete te verhalen op degene
die zich aan het al dan
niet voor privégebruik -
kopiëren heeft schuldig ge
maakt.
Een derde negatief gevolg
kan zijn dat de leverancier
de Rabobank verbiedt voor
taan 'zijn' software te ge
bruiken, en dat kan voor on
ze organisatie uiterst nade
lig zijn.
Tenslotte is het duidelijk dat
het ontdekken van kopiëren
van software voor privége
bruik tot grote negatieve pu
bliciteit voor de Rabobank
kan leiden.
We hopen met dit artikel
duidelijk te hebben gemaakt
wat nu eigenlijk wel, maar
vooral wat nu eigenlijk niet
mag met software
