ONTWIKKELINGEN
Algemene Ontwikkelingen,
een omgevingsschets
JIL
JIIIIL
ONTWIKKELINGEN
Het afgelopen jaar stond in het
teken van een aantrekkende
economie. Dit uitte zich in een
toename van de bedrijvigheid,
stijgende export, aantrekkende
investeringen en een licht
groeiende consumptie. De
werkloosheid begon voor het
eerst in vijf jaar te dalen.
De Rabobankorganisatie en de
grote algemene banken ABN,
AMRO-bank en NMB hebben
inmiddels hun voorlopige jaar
cijfers gepubliceerd. Deze cij
fers geven ten opzichte van
voorgaande jaren een op het
eerste gezicht duidelijk verbe
terd beeld. Voor de economi
sche en maatschappelijke situ
atie van ons land is deze posi
tieve ontwikkeling van groot
belang. Een sterk en degelijk
bankbedrijf is immers noodza
kelijk. Sterke banken zijn in het
belang van iedere Nederlander,
met name voor spaarders, le
ningnemers, aandeelhouders
en uiteraard de werknemers.
Voor de bijna 100.000 werkne
mers is de toekomst direct af
hankelijk van de ontwikkeling
in het bankwezen.
Er zijn echter een aantal ont
wikkelingen gaande die tot eni
ge voorzichtigheid nopen bij
het doen van uitspraken over
de winstcijfers van het bank
wezen. Deze rentabiliteit - ook
die van de Rabobankorganisa
tie - staat al een aantal jaren
onder druk. Dit wordt veroor
zaakt door de volgende
factoren:
Verkrapping van de
rentemarge
Circa driekwart van de in
komsten van de banken wordt
gevormd door de rentebaten.
Deze rentebaten worden be
paald door enerzijds wat door
de banken ontvangen wordt
voor de uitgeleende gelden en
anderzijds wat door de banken
betaald moet worden voor de
toevertrouwde middelen.
Dit verschil tussen wat ontvan
gen en wat betaald wordt,
wordt rentemarge genoemd.
Deze marge is de afgelopen 10
jaar aanzienlijk smaller gewor
den zoals uit de grafiek blijkt.
In een beperkt aantal jaren is
het verschil tussen debet- en
creditrente een half procent
punt kleiner geworden. Een
verdere daling van de rentemar
ge met 0,5% zou - bij overi
gens gelijkblijvende omstandig
heden - hebben betekend dat
de vier grootste bankinstellin
gen tezamen vorig jaar netto in
een verliessituatie zouden zijn
beland. Gezien de negatieve
ontwikkeling van de rentemar
ge hechten de banken in toene
mende mate belang aan de
provisie-inkomsten. Daarom is
het zaak dat nieuwe winstge
vende produkten aan het
dienstenpakket worden toe
gevoegd.
Stijging lasten
Ondanks toenemende aan
dacht voor kostenbeheersing
zijn de banken er de afgelopen
Procentuele stijging van de lasten van de vier grote banken
10
Totale lasten
Personeelslasten
I
1979 1980 1981
1982 1983 1984
Rentemarge in van het gemiddelde balanstotaal van de
vier grote banken, Rabobankorganisatie, AMRO, ABN en NMB
2,6
2,4
2,2
2,0
1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984
jaren niet in geslaagd om de
groei van de lasten om te bui
gen in een daling.
De personeelskosten - onge
veer tweederde deel van de to
tale lasten - vertonen een
voortgaande, zij het sinds enke
le jaren beperktere stijging. Een
zorgwekkende situatie, met na
me ook omdat moet worden
betwijfeld of de batenontwik
keling een verdere lastenstij
ging zal kunnen compenseren.
Efficiëncy-bevorderende maat
regelen (met name in de sfeer
van automatisering) kunnen in
de toekomst wellicht leiden tot
een lastenvermindering, maar
zullen dan onherroepelijk hun
invloed hebben op het aantal
arbeidsplaatsen en de na
gestreefde persoonlijke dienst
verlening. Deze mogelijke ef
fecten voor de werkgelegen-
