in
loop-gedachte poneerden al
leen maar oog hadden voor
het economische en volks
huisvestingsaspect. Het so
ciale gevolg dat een vloed van
nieuwe bewoners in de geves
tigde Westfriese maatschap
pij zou veroorzaken, zou zijn
onderschat. Men zou er teveel
op uit zijn geweest om alle
stadse verworvenheden ook
op het land in te voeren. Zon
der de juistheid of onjuistheid
van deze stellingen te bestrij
den, kan wel gezegd worden
dat het opnemen van nieuwe
bewoners niet altijd even vlot
is verlopen. Studies van so
ciologen hebben uitgewezen
dat in sommige dorpen de
aanpassing van oud aan
nieuw en omgekeerd stroever
ging dan in andere.
Maar dit was niet het enige
aspect van de veranderingen
waarmee men te maken had.
In het leven zelf was al zoveel
gewijzigd. De sociograaf J. J.
Visman doet daar in zijn stu
die 'Veranderend West-Fries
land' een boekje over open.
Zware en langdurige land
arbeid uit de jaren twintig
wordt daarbij nadrukkelijk be
licht. Behalve voor huishou
delijk werk was menselijke
spierkracht onontbeerlijk bij
de hooibouw, de land- en
tuinbouw en bij het uitoefenen
van een aantal ambachten.
.(Werkweken van 84 uur
waren niet ongewoon. Toch
had dit harde leven iets over
zichtelijks, de wereld was veel
kleiner en daardoor in sommi
ge opzichten menselijker. Van
een onstuimige groei was
noch bij de bevolking, noch in
de voorzieningen sprake. In
1920 woonden er zj'n
100 000 mensen binnen de
omringdijk en in 1936 waren
dat er slechts 18 000 meer.
De 'grote gons' kwam in de
zestiger en zeventiger jaren.
Dat betekende heel wat meer
dan toeneming van het aantal
ijskasten, televisietoestellen,
auto's en elektrische tanden
borstels. Nu kwamen er men
sen, edel en onedel, hoopvol
en gefrustreerd, open en ach
terdochtig, tevreden en kan
kerend. Alle dagen van de
week, alle weken van het jaar.
Er werden 'bouwstromen' ge
start, zelfs tot in de kleinere
dorpen. Maar er kwam nog
meer. Omstreeks deze tijd
werden de sociale werkers
uitgevonden, en met hen het
begrip welzijn. Er kwamen
buurthuizen, scholen, bejaar
denhuizen, sportzalen, beat-
kelders, trimbanen, honden
toiletten en nostalgische lan
taarnpalen. De overloop liep
over veel vertrouwde dingen
heen. 'Prut-pote, hillegaar' al
thans gezien vanuit een chau
vinistisch regionaal stand
punt. Het eind is echter in
zicht; de grote stroom overlo
pers neemt af. Voorlopig blijft
het aantal inwoners op circa
252 000 steken. De verwach
tingen ten aanzien van de
werkgelegenheidsontwikke
ling zijn (nog) niet bewaar
heid; het economisch tij was
te sterk tegen. De pendel is
gebleven. Voor de nieuwe in
woners en voor de hier al lan
ger gevestigden, is een tijd
perk van rust van belang om
voldoende aan elkaar te wen
nen en om elkaar te leren
kennen en waarderen. Hope
lijk wordt daaruit ook waarde
ring geboren voor dit land bin
nen de omringdijk. Voor
West-Friesland, het land waar
wij wonen. Nu alles groter is
geworden, de steden, de dor
pen, de bedrijven, maar vooral
ook het aantal mensen, komt
de vraag weer naar voren;
wat hebben deze veranderin
gen voor invloed gehad; wat
en wie is nu Westfries geble
ven? Maar ook; wat en wie is
nu Westfries geworden? Over
wat was kan dit boek wellicht
een bescheiden indruk geven,
maar over wat worden zal,
kunnen we ons het beste ver
laten op de Westfriese uit
drukking die zegt; de hen
went nij de ben. Letterlijk wil
dit zeggen dat de kip zich aan
past aan haar legmand; in
overdrachtelijke zin betekent
het dat oude en nieuwe zaken
aan elkaar moeten wennen en
op elkaar afgestemd zullen
raken.'
Dat een cynische Westfries
op de eerder genoemde uit
drukking laat volgen: Maar
zelden nij de beste, laten we
maar even in het midden.
Kwaliteitsoordelen zijn aan
tijd onderhevig. WA
Te koop: e/ectrisch orgel, merk
so/ina A200 met rithmebox, 13
pedalen, 2 klavieren en orgelbank.
Zeer goed lesorgel. Slechts enkele
jaren oud. Vraagprijs f1250,-
(nieuwprijs ca f 2500,-). G.
Plomp, Rabobank Nederland
Utrecht (030) 902646, privé
(03495) 3 6026.
Te koop: tourcaravan Tabbert
Comtesse (1982) Wind-line.
Opbouw/engte 4.75 m, 2 x 2 sla
per. Compleet met nieuwe luifel,
reservewiel, gasfles, ringverwar-
ming, wasruimte en koelkast.
Nieuwprijs 1982 excl. accessoires
f21 000-, nu slechts f 14 750,-.
Geschikt voor wintersport. Even
tueel gratis winterberging. J.P.
van Zweeden, Rabobank Heusden
(04162) 1991 tst 17.
Te koop: kinderwagen met halfho
ge wielen en rempedaal. Ook als
reiswieg te gebruiken. Incl. bood-
schappenmandje en andere acces
soires. Door omstandigheden zeer
weinig gebruikt. Nieuwprijs was
f 500,-, nu tegen elke redelijke
prijs te verkrijgen. A. Janse, Rabo
bank Geldermalsen (03455)
3041, privé (03440) 1 65 02.
Vakantie-woningruil: gevraagd
voor 2 a 3 weken in de periode
van 6 juli tot 3 augustus 1985,
een woning vlakbij Noordzee
strand, liefst in Zuid-Holland of op
een der eilanden voor gezin van 4
personen. H. Stege, Rabobank
Epe, (05780) 14722, privé
(05780) 1 49 00.
Te koop in Maarssen: middenwo
ning met CV aan de rand van het
oude dorp, vrijblijvend uitzicht op
polder. Indeling: entree, toilet,
woonkamer met balkenplafond,
open haard, eiken keuken met in-
bouwapparatuur, plavuizen vloer.
Ie verdieping: 2 slaapkamers
(veel kastruimte), studeerkamer,
luxe badkamer met dubbele was
tafel en ligbad; geisoleerde zolder.
Benedenverdieping voorzien van
thermopane beglazing. Voor- en
achtertuin onder architectuur aan
gelegd. Vraagprijs f 154 000,-
k.k., C. B. M. van Niel, Rabobank
Nederland Utrecht, (030)
9021 54.
Spoed. Wegens overplaatsing te
koop: ruime middenwoning te
Bruchem (tegen Zaltbommel), Kie
vietstraat 31. Voor- en achtertuin,
ruime berging, 4 slaapkamers.
T.e.a.b. (04184) 578.
Te koop: electronisch orgel, merk
tijger eko duo, kleur bruin, 2 kla
vieren en voetpedaal. Prijs f450,-.
Joke Bergman, Rabobank Leid-
schendam-Voorburg (070)
(070) 20 08 88.
Te koop: hoekwoning met garage
en tuin in Veldhoven, 't Struweel
42. Indeling: hai, toilet, woonka
mer met tegelvloer, luxe keuken
met inbouwapparatuur en eetbar
(woonkamer keuken 50 m2).
Eerste verd.: 3 slaapkamers, bad
kamer met ligbad, 2e toilet en
wastafel. CV en bergruimte. Bij
zonderheden: dubbele beglazing,
extra berging, aan plantsoen gele
gen. Prijs: n.o.t.k. Rabobank
Nederland (040) 344020 of
Rabo Onroerend Goed De Kempen
(040) 54 1528.
6
