Verouderde arbeidswet ter discussie
gesteld
Aan het einde van de vorige en het begin
van deze eeuw begon de industriële revo-
lutie in Nederland echt goed door te
zetten. Dit leidde tot de oprichting van
vele fabrieken waar met behulp van de
stoommachine en andere mechanische
hulpmiddelen op grote schaal goederen
werden geproduceerd. Denkt u maar aan
de katoenindustrie in Twente en aan de
Philipsfabrieken in Eindhoven.
Aanpassing
Een belangrijk gedeelte van
onze beroepsbevolking, die
tot het intreden van dat nieu
we tijdperk in de landbouw en
in de ambachtelijke sfeer
werkzaam was, ging in deze
nieuwe fabrieken werken. Dat
dit tot misstanden leidde we
ten wij allemaal nog wel uit de
geschiedenisboekjes. De
meest schrijnende hiervan
werd door het kamerlid Van
Houten aangepakt. Hij nam in
1874 het initiatief de arbeid
van kinderen beneden de 12
jaar te verbieden. Het Kinder
wetje van Van Houten is de
geschiedenis ingegaan als het
begin van arbeidswetgeving
door de overheid. Gemakkelijk
verliep de invoering overigens
allerminst. In die tijd vond
men namelijk dat de overheid
zich niet mocht bemoeien met
het particuliere initiatief tenzij
het erom ging de zwaksten in
de maatschappij te bescher
men, en dat waren in die tijd
vrouwen en kinderen.
Toen in 1 895 in het Parlement
een ontwerp-Veiligheidswet
aan de orde kwam, die ook
volwassen mannelijke arbei
ders moest beschermen, zei
den enkele kamerleden dat
het 'een uiting van ziekelijke
philantropie is de volwassen
mannelijke arbeiders te willen
behoeden voor de gevaren die
hun arbeid noodzakelijk met
zich meebrengt'.
De overheid heeft gelukkig
deze lijn niet gevolgd. Bijna
25 jaar na deze onthullende
discussie kwam de Arbeids
wet 1919 tot stand. Deze is
van toepassing op alle arbei
ders. De arbeidstijd werd aan
maxima gebonden, te weten
48 uur per week, verdeeld
over maandag tot en met za
terdagmiddag. Doel van de
wet is het geven van voldoen
de vrije tijd aan de arbeider
om zich aan gezin en maat
schappelijk leven te kunnen
wijden en de bescherming van
diens gezondheid. Na alles
wat hierboven is gezegd over
de maatschappelijke weer
standen tegen overheidsin
grijpen zal het u niet verbazen
dat de Arbeidswet uiterst ge
detailleerde voorschriften
geeft over de verschillende
soorten arbeid. Had men die
niet opgenomen dan was de
wet waarschijnlijk op grote
schaal ontdoken. De toenma
lige minister van Sociale Za
ken, Aalberse, vond al deze
details in de wetgeving ook
verre van ideaal. Die zouden in
zijn visie onnodig geweest zijn
als werkgevers- en werkne
mersorganisaties maar vol
doende ontwikkeld waren.
De ontwikkeling van de tech
niek en de introductie van
nieuwe produktiemethoden
leidden vele malen tot een
aanpassing van de Arbeids
wet. Sinds de totstandkoming
is deze maar liefst 28 maal
gewijzigd. Hij is nu voor de ge
bruiker bijna niet meer te han
teren; zoveel regeltjes, uitzon
deringen en vergunningen zijn
er.
Het ligt voor de hand dat er
daarom thans wordt nage
dacht over een herziening.
Werkgevers hebben een paar
maanden geleden een dikke
nota geproduceerd waarin zij
uitvoerig aangeven hoe een
nieuwe Arbeidswet er naar
hun mening uit moet zien. De
overheid is hierbij niet achter
gebleven en heeft aan de
Stichting van de Arbeid, het
overlegorgaan van werkge
vers en werknemers, een even
dikke nota gestuurd. Daarin
geeft zij haar opvattingen over
de herziening. De Stichting
van de Arbeid kreeg tegelij
kertijd de vraag voorgelegd
hierop commentaar te geven.
De vakbeweging heeft tot nog
toe haar opvattingen niet be
kend gemaakt.
Over de huidige Arbeidswet
zijn zowel overheid als werk
gevers het eens.
De huidige wet is te gedetail
leerd. De rol van de overheid
moet veranderen, zodat werk
gevers en werknemers vaker
samen afspraken kunnen ma
ken, zoals nu al in de CAO's
gebeurt. De werktijdpatronen
moeten meer afgestemd wor
den op de hedendaagse op
vattingen: werktijden moeten
kunnen variëren, al naar ge
lang de behoefte van de werk
nemer en het aanbod van het
werk.
Over de doelstelling van een
nieuwe Arbeidswet verschil
len ze echter duidelijk van me
ning.
De overheid is van mening dat
