Systeemontwikkeling net zo iets als
het bouwen van een huis?
In het Informatica-bulletin vonden we
het onderstaande artikel, waarin uiteen
gezet wordt wat er allemaal komt kijken
bij het ontwikkelen van geautomatiseer
de systemen. Er wordt geprobeerd aan de
hand van zoiets alledaags als het bouwen
van een huis meer begrip te kweken voor
de problemen op de lange weg van ont
werp naar dagelijks gebruik.
Het overnemen van werkme
thoden uit de bouwwereld kan
mede daardoor de eindresul
taten nadelig beïnvloeden.
Hoewel er oppervlakkig beke
ken vele overeenkomsten be
staan tussen de twee bouw
werelden, zal blijken dat er
ook verschillen zijn. Om dit
Overal ter wereld is gebleken
dat het tot stand brengen van
geautomatiseerde systemen
een moeilijk proces is. Plan
ningen en budgetten worden
vaak ruimschoots overschre
den. Ten einde het ontwikkei-
proces beter onder controle te
krijgen wordt door velen ge
zocht naar methoden, hulp
middelen en werkwijzen die
tot betere resultaten leiden.
Uiteraard wordt daarbij geke
ken of in andere bedrijfstak
ken vergelijkbare processen
plaatsvinden.
Wat lijkt er meer voor de hand
te liggen dan het bouwen van
geautomatiseerde systemen
te vergelijken met het bouwen
van huizen waar reeds 6000
jaar ervaring mee is opge
daan. Op het eerste gezicht is
er een groot aantal overeen
komsten. Voordat met de
bouw wordt begonnen, die
nen er specificaties (bestek)
te zijn opgesteld en de bouw
zelf vindt plaats door specia
listen (ontwerpers, program
meurs, metselaars etc.).
Geautomatiseerde systemen
kunnen worden verkregen
door: aankoop van een stan
daardpakket (vergelijkbaar
met aankoop van een stan
daard of bestaand huis), bouw
in opdracht door specialisten
(maatwerk), bouw van kleine
re systemen door de gebrui
ker zelf (vergelijkbaar met het
bouwen van een schuurtje of
kippenhok).
De bouw vindt plaats volgens
standaards en procedures en
het te bouwen systeem dient
te passen binnen de infra
structuur (samenhang van de
systemen en aansluiting op
netwerk ten opzichte van het
aansluiten van riolering, open
baar wegennet, gas etc.). Zo
wel geautomatiseerde syste
men als huizen dienen te wor
den onderhouden en waar no
dig verbouwd.
Door de overeenkomsten die
er op vele onderdelen aanwe
zig zijn, zijn we geneigd, waar
mogelijk, de werkwijze van de
bouwwereld over te nemen.
Vergelijken we het bouwen
van huizen en geautomati
seerde systemen wat nader,
dan blijken toch duidelijke
verschillen aanwezig te zijn.
duidelijk te maken wordt hier
het tot stand brengen en im
plementeren van een geauto
matiseerd systeem vergele
ken met het bouwen van een
huis (in beide gevallen nieuw
bouw en maatwerk).
Voor het bouwen
Voor het bouwen van een huis
neemt de opdrachtgever (ge
bruiker) een architect in de
arm. In overleg worden de ei
sen beschreven en ontwerpen
en tekeningen gemaakt. In ge
val van het bouwen van een
automatiseringsproject is dit
proces vele malen complexer
en abstracter. Het geautoma
tiseerde systeem is voor de
opdrachtgever veel moeilijker
te beschrijven. De voornaam
ste redenen hiervoor zijn: vele
te automatiseren processen
zijn niet expliciet beschreven
en betreffen vele medewer
kers van meerdere afdelingen.
De bouwers hebben meer ex
pliciete informatie nodig dan
in geval van huizenbouw om
dat de kennis van de functies
die het systeem moet verrich
ten (de materiedeskundig
heid) veelal bij systeemont
wikkelaars ontbreekt. De spe
cificaties van het te bouwen
huis kunnen door de op
drachtgever worden ontleend
aan bestaande situaties (ge
bouwde huizen). In de auto
matiseringswereld is dit
meestal niet mogelijk. Daar
om wordt geprobeerd dit na
deel op te heffen door het
bouwen van prototypes. Het
geautomatiseerde systeem
dient niet alleen aan veletech-
nische eisen (o.a. architectu-
rele en infrastructurele) te vol
doen, maar zal vrijwel altijd
een onderdeel blijven van
handmatige processen. De ar
chitect voor het te bouwen
huis zal slechts rekening be
hoeven te houden met de
technische eisen. De eisen
aan geautomatiseerde syste
men nemen continu toe en
veranderen voortdurend door
nieuwe commercièle of exter
ne eisen. De gebruiker is, ze
ker bij systemen voor aange
sloten banken, niet altijd de
opdrachtgever. Het eindpro-
dukt van dit deel van het ont-
wikkelproces (toepasbaar-
heidsonderzoek en de fase
functionele specificaties) is
een verbale beschrijving van
het systeem, dat tot stand is
gebracht na een betrekkelijk
lange periode met inspanning
van vele personen (gebruikers
en informatie-analysten). In
de bouwwereld is het eindre-
6
