slag in de tropen.
15
En daar sta je dan bb^^^^b^^^bbm
En daar sta je dan, na zo'n 22 uur vliegen,
een kennismakingsronde op de Neder
landse ambassade in Jakarta en een auto
tocht van bijna 5 uur om de 1 85 km van Ja
karta naar de standplaats Bandung af te
leggen.
Mijn vrouw krijgt een auto met chauffeur
mee om op zoek te gaan naar een geschikt
huis en om de school voor de kinderen te
regelen, terwijl ik door de teamleider van
het project 'Marketing Vegetables and
Fruits', waaronder ook de activiteit 'Credit
en Saving' valt, word geïntroduceerd bij de
officiële instanties in Jakarta en Bandung.
Degenen onder u, die zich goed geïnfor
meerd plegen te houden over nieuwe acti
viteiten van onze Rabobankorganisatie,
zullen zich tijdens het lezen van het voor
gaande misschien met stijgende verwon
dering hebben afgevraagd of zij wellicht
één van de flitsende persberichten over
weer een nieuwe buitenlandse vestiging
hebben gemist. U hoeft zich niet ongerust
te maken, dat is niet het geval. Mijn uit
zending naar Indonesië valt geheel binnen
het kader van de bilaterale (tweezijdige)
ontwikkelingssamenwerking Nederland-
Indonesië.
Banken in Indonesië
Om dit te verduidelijken is een korte uitleg
wellicht op zijn plaats. Het bankgebeuren
in Indonesië concentreert zich voorname
lijk in Jakarta en in de provinciale hoofd
steden, waar de handelsbanken hun vesti
gingen hebben evenals enkele coöperatie
ve banken, die echter niet tot grote bloei
zijn gekomen. Alleen Bank Rakyat Indone-
sia (BRI) heeft met behulp van een enorm
overheidsprogramma een kantorennet tot
op dessaniveau opgezet, echter voorna
melijk om de diverse overheidskredietpro-
gramma's door te sluizen naar de platte
landsbevolking. Dit heeft tot gevolg dat de
voornamelijk agrarische bevolking zich
niet kan wenden tot een bankkantoor in de
nabije omgeving voor het verkrijgen van
krediet of het deponeren van (tijdelijk)
overtollige middelen, terwijl een tocht naar
de stad door de moeilijke verbindingen al
gauw een dag in beslag neemt.
Het alternatief is dan krediet van familie,
plaatselijke geldschieters of van leveran
ciers of afnemers. Dit hoeft op zich niet ne
gatief te zijn, ware het niet dat al gauw mis
bruik wordt gemaakt van de monopoliepo
sitie. Ik heb al geldschieterstarieven ge
hoord van 20% per maand voor korte
kredieten en handelaren hebben de ge
woonte geen rente te berekenen maar via
prijsstelling een ruime marge te incasse
ren.
Bemiddeling SSR
Toen dan ook zo'n vijf jaar geleden tussen
de Nederlandse en Indonesische regering
een bilaterale overeenkomst werd geslo
ten om binnen de bestaande structuur van
Landbouwcoöperaties de marketing van
groenten en fruit die worden gekweekt op
de hoger gelegen hellingen op West-Java
te ontwikkelen, kwam men snel tot de con
clusie dat hierbij ook het opzetten van een
spaar- en kredietsysteem zou kunnen bij
dragen tot verbetering van de inkomens
positie van de boeren.
Men heeft daarna kans gezien via de vor
ming van boerengroepen, ieder bestaande
uit 50 leden van plaatselijke handels
coöperaties, aan zo'n 3000 leden kredie
ten te verschaffèn en de mogelijkheid van
sparen te bieden. Er wordt daarbij gebruik
gemaakt van een eenvoudig administratie
systeem dat door de besturen van de 'boe
rengroepen' zelf wordt bijgehouden in een
'kantoortje aan huis'. Het beheer van de
overtollige middelen en de begeleiding en
controle gebeurt centraal vanuit Bandung.
Als zo'n ontwikkeling op gang komt is het
zinvol na te gaan of er een basis aanwezig
is verder te gaan en zo ja, hoe dan? Deze
vraag werd voorgelegd aan onze Stichting
Steun door Rabobanken (SSR), die onder
zoek deed naar verdere mogelijkheden en
positief adviseerde. Uiteindelijk heeft dat
geleid tot het verzoek aan de SSR te
bemiddelen bij het aantrekken van een
Rabobankdeskundige om te komen tot een
verdere structurering en formalisering van
de activiteit 'Credit and Saving'.
Coöperaties in de dorpen
En daar sta je dan! De uitdaging is enorm.
Evenals de potentiële mogelijkheden. Om
Henk Adams, de auteur van dit artikel, dat
hij op verzoek van Raboband schreef over
zijn werk in Indonesië. Tot voor kort was hij
directeur van de Rabobank Putten.
u een indruk te geven: Bij de Centrale Han
delscoöperatie West-Java zijn 1000
dorpscoöperaties als leden aangesloten.
De omvang van de dorpscoöperaties va
rieert sterk van zo'n 1000 tot 3000 leden.
Momenteel nemen 7 van de 1000 dorps
coöperaties met 60 'boerengroepen' deel
in het spaar- en kredietsysteem en er wordt
veel aandrang uitgeoefend om tot uitbrei
ding over te gaan.
Veel moet worden gedaan op het gebied
van verdere ontwikkeling van de admini
stratie- en controlesystemen, ontwikkeling
van reglementen (statuten), ontwikkeling
van normen voor solvabiliteit, liquiditeit en
rentabiliteit en ontwikkeling van een zoda
nige organisatiestructuur dat zowel de
'centrale bank'-functie als de lokale activi
teiten passen binnen het kader van de be
staande coöperatieve structuren en wetge
ving.
Bij dit alles moet natuurlijk sterk rekening
worden gehouden met de geheel eigen In
donesische cultuur en mentaliteit. Gezags
verhoudingen worden sterk bepaald door
leeftijd en (familie)relatie. Negatief reage
ren op voorstellen van oudere personen
wordt als redelijk onbeleefd aangevoeld.
Het is natuurlijk wel zinvol om daarmee re
kening te houden bij het geaccepteerd krij
gen van voorstellen en een redelijke kennis
van de taal is daarbij onmisbaar.
Zingen in batikhemden
Ik werk nu ongeveer vier maanden aan de
ze boeiende taak en iedere dag geeft weer
opnieuw verrassingen. We hebben een
eerste vergadering met afgevaardigden
van de besturen van de 'boerengroepen'
achter de rug, waarin een aantal beleids
voorstellen is besproken. Een soort (cen
trale) kringvergadering zou je kunnen zeg
gen.
