Bronzen beesten
van Ineke
krijgen bekijks.
Soberheid beloond.
Ineke van Dijk is in haar
nopjes. Als eerste profiteert zij
een maand lang van het feit
dat ze bij de Rabobank Gouda
weer uit de voeten kunnen. De
hal in het nieuwe
hoofdkantoor biedt dank zij
een grote open loopruimte
leuke expositiemogelijkheden
en die wil Gouda niet onbenut
laten.
'Bedrijven moesten zoiets meer doen,'
meent Ineke van Dijk en na zo'n twintig jaar
exposeren in galeries en musea weet de
beeldhouwster waarom. 'Er komt bij zo'n
bank een ander publiek binnen. In deze
omgeving hebben bronzen beelden niet
meer dat elitaire. Het is goed wanneer
mensen gewoon onder het boodschappen
doen ook eens met hun neus op kunstuitin
gen worden gedrukt.' Hoewel ze tegen
woordig woonachtig is in Stolwijk, heeft
haar geboorteplaats Gouda de beeld
houwster al meermalen opdrachten ver
strekt. Zijdelings vloeit ook de Rabobank-
uitnodiging eruit voort. Verspreid door de
bankhal staan in vitrines en op sokkels
tientallen werkstukken die in het vlakke
polderland rond Stolwijk hun oorsprong
vinden. Vooral in de ijle werkstukjes ligt
mede het vakmanschap van bronsgieter
Willem van Tussenbroek uit Kerkdriel be
sloten. Ineke van Dijk: 'Zie de bronsgieter
gerust als de derde hand van een beeld
houwer. Vooral aan het sterk lineaire werk
zitten een massa technische haken en
ogen die je afhankelijk maken van ander
mans vakkennis.' Gietpukkels en een punt
hoofd dus voor de alchimist uit Kerkdriel.
Maar daarbij is er eveneens de voldoening
als het weer eens gelukt is gietsels te ver
vaardigen die recht doen aan het oor
spronkelijke ontwerp.
Ze trekken ook in de Goudse Rabobank
veel bekijks, de bronzen vogels op hun rag
dunne poten en de fragiele balletdansers.
Een springend everzwijn vormt met een
luierende egel op een boomschijf, een van
zelfsprekend middelpunt op de intieme
tentoonstelling.
De Goudse burgemeester Broekens opent
de expositie door het bronzen stekelvarken
van een Rabobankvlag te ontdoen. Het
kunstzinnige initiatief heeft zijn volle waar
dering 'juist in een tijd nu het bankieren op
zich al een hele kunst is...'
De lijst van door Ineke van Dijk uitgevoerde
opdrachten liegt er niet om. Zo maakte ze
het monument waarmee Oudewater de
schrijver Herman de Man herdenkt. Het
valt niet altijd mee, tegemoet te komen aan
de wensen van opdrachtgevers. Maar te
gelijk geeft ze toe dat ze af en toe ook ge
woon de nerveuze spanning nodig heeft
die bijvoorbeeld door tijdsdruk ontstaat.
Liever is het haar echter wanneer ze daarin
wordt vrij gelaten. En geeft men haar de
vrije hand, dan is de kans groot dat de op
dracht inde vorm van beesten wordt gego
ten. Een prachtige aalscholver, reigers die
gespannen staan te loeren op hun prooi, of
een stel waakzame ganzen - het zijn
slechts een paar voorbeelden die verraden
hoezeer deze beeldhouwster verknocht is
aan beesten. 'Je kunt er een leven mee
vooruit,' geeft ze volmondig toe. Waarmee
overigens niet gezegd wil zijn dat elk wille
keurig dier geschikt is om de inspiratie
gaande te maken. Je vlooit zoiets niet be
wust na, maar leeuwen en honden om
maar wat te noemen, zeggen me algemeen
gesproken weinig. Toch heb ik eens een
waanzinnige tekkel gemaakt, dat wel. Het
valt niet echt te beredeneren waarom je
telkens weer geboeid kunt raken door die
ren als kippen, hanen of schildpadden ter
wijl echt opzienbarende beesten je onver
schillig laten. 'Het heeft,' filosofeert de
Stolwijkse, 'natuurlijk iets met vormen en
lichaamsbouw te maken.' Maar minstens
zo belangrijk is het karakter van een beest.
Dat moetje aanspreken, uitdagen. Je moet
ermee bezig blijven. Kijken, observeren.
Hoe zit zo'n beest in elkaar. Pas daarna ga
je de indrukken verwerken. Hoe je zoiets
doet is je eigen zaak. Maar hoe een beest
anatomisch ineen zit, weet je dan al lang.'
Rabobank Nederland kreeg de Sony-jaar-
prijs voor het beste educatieve videopro
gramma voor haar totale ingezonden oeu
vre. 'Automatiseren nu', een film gemaakt
voor de gebruikersopleiding automatise
ring, aflevering 25 van 'Bank in Beeld',
'Machtigen, legitimeren, fiatteren', een vi
deoband ten behoeve van de baliecursus
en 'De bank rond', de film die onderdeel
uitmaakt van het nieuwe rondleidingen
pakket voor basisscholen. Vier representa
tieve produkties van de vijftig program
ma's die de Audiovisuele Dienst in 1982
maakte.
De jury, onder voorzitterschap van televi
sie-arts Aart Gisolf bestond uit Rens Groot,
directeur van de Amsterdamse Filmacade
mie, Henk de Wildt van de AVRO, Willem
Speelman, adjunct-directeur van de Stich
ting Film en Wetenschap en Frans Maks
van Shell Nederland. Zij kreeg meer dan
dertig inzendingen te beoordelen afkom
stig van verschillende ministeries en uni
versiteiten en een aantal bedrijven en
stichtingen, waaronder TNO, KLM, Teleac,
Werktheater en Dow Chemical.
'Het uitzonderlijke van dit oeuvre,' aldus
het juryrapport, 'is dat de verschillende on
derwerpen op uiterst sobere, transparante
wijze behandeld worden. En dat binnen
een context die veel beperkingen kent en
binnen een serie die qua opbouw en vorm
geving een eenheid moet vormen. Juist die
continuïteit is uniek te noemen. Dit wordt
bereikt niet alleen d.m.v. de stijl van aan
pak, maar ook door het licht, de setting
waarin de boodschap overgebracht wordt.
Uitzonderlijk en bovendien educatief zijn
voorts de gehanteerde stereotypen en het
geringe aantal optredende personages. Op
het specifiek educatieve vlak is belangrijk,
dat alles wordt geëlimineerd wat een dui
delijke communicatie in de weg staat.'
Kortom, 'een oeuvre, dat zonder meer een
bijdrage betekent voor de audiovisuele
educatie in Nederland,' zo besluit het jury
rapport.
