Van zorgeloosheid met
geld tot financiële chaos.
'Mensen praten eerder over
hun gezins- en
relatieproblemen dan over hun
financiële moeilijkheden. Maar
wanneer ze eenmaal bij een
maatschappelijke instelling
terecht zijn gekomenblijken
de financiën een zeer belang
rijk facet van hun problemen te
vormen. Ze staan dan voor het
blok: óf professionele hulp
inroepen om uit hun financiële
chaos te komen óf een
faillissement aanvragen.
Vandaar dat ik veel cliënten via
de maatschappelijke diensten
krijg. Maar ook wijkcentra,
gemeentelijke sociale diensten
en in toenemende mate
banken sturen mij hun
probleemgevallen door.
dat de mensen de problemen zo lang en zo
hoog laten oplopen voordat ze aan de bel
trekken. Veel ellende zou hen bespaard
kunnen blijven wanneer ze in een vroeger
stadium hun financiële zaakjes eens voor
zichzelf op een rij zouden zetten, en rege
lingen treffen. Maar het kost kennelijk heel
veel moeite, vooral emotioneel, zich uit
vrije wil te wenden tot een hulpverlenende
instantie of tot die instellingen bij wie men
schulden is aangegaan. Zo'n stap betekent
immers een impliciet toegeven van eigen
falen. Daar komt bij dat de meesten het als
vernederend ervaren om naar de bank te
gaan om een gunst, zoals een regeling
wordt beschouwd, te vragen. Het is een
degradatie van de koningsscepter naar de
bedelstaf. Toch zouden veel mensen beter
af zijn wanneer zij zich over deze mis
plaatste trots zouden heenzetten.
Het staat buiten kijf dat heel wat mensen
lijden onder hun onbetaalbare schulden
last. Een onlangs verschenen rapport van
de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek
Konsumentenaangelegenheden (SWOKA)
spreekt wat dat betreft boekdelen. Ervaren
en getrainde interviewers hebben een
veertigtal uitgebreide gesprekken gevoerd
met mensen die zwaar in definanciële pro
blemen zaten. Allen waren ten tijde van de
interviews bezig met een sanering van hun
schulden met hulp van de Gemeentelijke
Kredietbanken. In de lange gesprekken
werd de nadruk gelegd op de persoonlijke
beleving van de kredietnemers en hun me
ning over de oorzaken die geleid hebben
tot de poel van ellende. De onderzoekers
menen enkele algemene tendensen te
hebben ontdekt in de ontwikkeling van een
dergelijke problematische schuldsituatie.
Op te grote voet doorgaan
Niet iedereen loopt zo maar in de fuik van
een financiële debacle. Uit de interviews
blijkt duidelijk dat de mensen die in moei
lijkheden zijn geraakt een bepaalde menta
liteit bezitten ten aanzien van geld en fi
nancieel beheer, die wordt gekenmerkt
door een aanzienlijke mate van zorgeloos
heid. Alles moet kunnen, wie dan leeft, dan
zorgt, de bomen groeien tot aan de hemel,
zijn kreten die veelvuldig door de ondervra
gers zijn geregistreerd. Naast onkunde om
goed en adequaat met geld te kunnen om
gaan, ontbreekt het de meeste geïnter
viewden ook aan het vermogen echt voor
uit te kunnen zien in de tijd. Sparen komt
nauwelijks in hun vocabulaire voor, zodat
met onvoorziene tegenvallers in de finan
ciële sfeer geen rekening wordt gehouden.
Kortom er wordt een wissel getrokken op
de toekomst, die enerzijds onzeker is en die
men anderzijds niet overziet. In een derge-
Zo schetst mevrouw Elgersma in het
kort de herkomst van diegenen,
wier steun en toeverlaat zij in barre
tijden is.
Sinds 1 976 werkt zij op part-timebasis bij
de Stichting voor Huishoudelijke en Con
sumentenaangelegenheden HVP in de
provincie Noord-Holland. Het geven van
budgetadviezen is in de loop der jaren een
steeds belangrijker plaats in haar werk
zaamheden gaan innemen. De laatste drie
jaar is het zelfs haar hoofdbezigheid ge
worden. Deze jarenlange praktijkervaring
maakt mevrouw Elgersma een expert in het
onderwerp waar het in dit artikel over gaat:
over mensen die financieel volledig in de
knel zijn komen te zitten, omdat zij de ver
plichtingen die zij op geldelijk gebied zijn
aangegaan niet meer kunnen nakomen;
mensen die links en rechts geld hebben
geleend en op een gegeven moment zó
diep in de schulden zijn komen te zitten,
dat alleen professionele bijstand nog uit
komst kan bieden.
Vernederend
'Wanneer ze eenmaal bij mij komen dan is
het water echt wel tot hun lippen gestegen.
In dat stadium is het vaak heel moeilijk om
de zaken nog terug te draaien,' aldus me-'
vrouw Elgersma, die het bijzonder betreurt
