boeken precies weten waar ze terecht ko
men, heb je geen enkel probleem. Het kan
blijkbaar niet genoeg herhaald worden:
hanteer bij de beoordeling van reislustige
klanten vooral niet uitsluitend de eigen
maatstaven.
Verder maar weer. Op naar de zoveelste
tempel van het massatoerisme. Folderma
teriaal beschikbaar. 'Hoe krijgen ze ooit
zo'n gigantisch ding op zo'n klein blaadje,'
vraagt de lolbroek uit de groep. 'Zouden ze
hier soms ook net als gisteren bij dat hotel
zo'n jochie met bel en schoolbord naar de
ligweiden sturen als ze een boodschap
hebben voor een van de gasten
De slotconclusie is overduidelijk. 'Nee, hier
kan ik onze mensen met geen mogelijkheid
heen doen. Ze zouden zich niet op hun ge
mak voelen in zo'n massaal gebouw. Thuis
kennen ze alles en iedereen en ze verwach
ten dat het na een paar dagen hier ook zo
zal zijn. Dus vergeet het maar.'
Kritische kanttekeningen en vragen zijn
niet van de lucht. 'Zou het hier in het hoog
seizoen erg zijn met de lawaai-overlast?
Vlakbij zit een discotheek.' Geduldig geeft
de Holland International-hostess tekst en
uitleg. Ook als er gevraagd wordt naar de
aanwezigheid van opscheplepels in een
appartement. 'De Nederlander is een Pietje
Secuur wat de huisvesting betreft. Hoe kan
het ook anders met ons klimaat. De Span
jaard ziet veel van onze behoeften in een
totaal ander licht. Men volstaat met het
1 0 hoognodige binnenshuis. Het is geen on
wil maar het interesseert hem hoege
naamd niet. Pas als hij uit huis spoelt of
wegwaait worden er maatregelen getrof
fen. Klachten over vuil aangetroffen ap
partementen kan ik heel goed plaatsen. Zie
in enkele uren tijds maar eens een hele rits
kamers te reinigen als die - onbehoorlijk -
vervuild zijn achtergelaten. Ook hoor je dat
linnengoed maar mondjesmaat verstrekt
wordt. Hier geldt één advies: neem van
thuis extra handdoeken mee. En dan de on
vermijdelijke verhalen over te zachte ma
trassen. Een deur als onderlegger helpt
perfect, maar lang niet iedereen toont dan
begrip voor zo'n oplossing. Het kan soms
heel raar lopen met klagende mensen. Je
verwacht dat ze ontevreden weggaan en
dan krijgt het hoofdkantoor later een be
dankbrief. Of je ziet mensen die boordevol
klachten vertrekken een maand of vijf later
hier toch weer vrolijk rondhuppelen. Hoe
zwaar tellen dan hun klachten? Over het al
gemeen heb je het minste omzien naar de
zogenaamde doe-mensen. Die willen met
een ontbijt wat op gang geholpen worden
iedere dag en dan trekken ze rustig hun
eigen plan. Anderen daarentegen hebben
de behoefte 'vermaakt' te worden, ze ver
wachten bezigheden.'
Dergelijke realistische uitspraken, ont
leend aan de alledaagse praktijk, hebben
iets weldadigs. Ze verhelderen situaties
aan de Costa del Sol meer dan een Hallelu
ja-litanie. Liften die kuren vertonen krijgen
op die manier iets aanvaardbaars, evenals
het feit dat ('als gewoonlijk') de uiterst be
hulpzame portier van een bepaald appar
tementencomplex eerst in een naburige
kroeg moet worden achterhaald. Ook ma
ken nuchtere waarnemingen duidelijk
waarom er steeds meer vraag ontstaat
naar hotels met faciliteiten. Niet gauw is er
iets te dol als het erom gaat de toeristen
'binnen' te houden en hen te verhinderen
elders hun vakantiegeld te besteden.
Drankjes tegen gereduceerde prijzen op
bepaalde tijdstippen, taalcursussen, lucht-
buksschieten, spelletjes, tennislessen,
miss-verkiezingen, verkleedpartijen, jazz-
gymnastiek, het is niet meer dan een
vluchtige greep uit het totaalaanbod.
Vooral Engelsen zijn verzot op dit soort at
tracties. Ergens langs het strand krijgt een
eenzame surfer onderricht. Kalm, haast lij
zig klinken instructies uit een luidspreker.
Op een naburige stortplaats lopen toeris-
tenkindertjes onder leiding van een juf vlij
tig mieren te zoeken.
Jawel, aan alles is gedacht. Dus ook aan
Vervolg op pagina 15
