Dit is het verhaal
over een experiment,
waarvan sommigen hoge
verwachtingen koesterden,
maar dat met een sisser
afliep. Het gaat om een
proef met het systeem van
variabele werktijden. Uit de
organisatie kwamen
signalen, waaruit bleek dat
er aan een dergelijk systeem
best eens behoefte zou
kunnen bestaan. Daarom
besloot Rabobank Nederland
eind 1979 een onderzoekje
naar de wenselijkheid en de
mogelijkheid van een
dergelijk systeem te doen.
Een experiment
zonder
gevolgen.
Het onderzoek omvatte twee soor
ten variabele werktijden: de zoge
naamde 'flexibele' en de 'ver
schoven' werktijden. De proef met de ver
schoven werktijden is echter nooit van
start gegaan. Binnen Rabobank Nederland
bleken al ervaringen te zijn opgedaan met
een systeem van aangepaste werktijden en
met het werken volgens 'zomertijden'. Die
ervaringen waren van dien aard dat beslo
ten werd om niet met het experiment te be
ginnen. Bovendien had men zijn licht ook
opgestoken bij andere banken. Wel werd
er proefgedraaid met de flexibele werktij
den. 'Flexibel' houdt in, dat je niet elke dag
op dezelfde tijd hoeft te beginnen en naar
huis hoeft te gaan, maar dat je je werkuren
- binnen bepaalde grenzen weliswaar -
zelf kunt bepalen.
Zowel voor als na het onderzoek werd er
een enquête gehouden onder de 176
proefkonijnen, werkend op de directoraten
Personeel en Opleiding Centrale Bank en
Organisatie en Efficiency. Dat leverde toch
wel enkele opmerkelijke conclusies op. Zo
bleek het aantal voorstanders van flexibele
werktijden licht te zijn gestegen, namelijk
van 50 naar 57%. Het aantal tegenstan
ders werd echter maar liefst vijf keer zo
groot. 6,2% toonde zich al vóór het experi
ment tegenstander. Dit percentage was na
de proef gestegen tot 30,4%. Het bleek
dat veel mensen die aanvankelijk 'neutraal'
stonden tegenover flexibele werktijden, na
het experiment tot andere gedachten wa
ren gekomen.
Op ruim één derde van de formulieren was
aangegeven dat invoering van flexibele
werktijden de vrijheid zou inperken, omdat
er een tijdsregistratie, zeg maar controle,
moet komen. Ruim 40 van de geënquê
teerden was tegen zo'n geautomatiseerde
tijdsregistratie. De uitslag van deze enquê
te is misschien wat geflatteerd, omdat de
meerderheid van de deelnemers vóór de
proef al de vrijheid hadden om enige varia
tie in de werktijden aan te brengen, zonder
tijdscontrole overigens.
De uitslag van het onderzoek is duidelijk:
alle opgedane ervaringen hebben ertoe ge
leid dat Rabobank Nederland niet overgaat
tot het stimuleren of op grote schaal invoe
ren van variabele werktijden, i
