24
"T
>de bouwers weten er alles van. Om
wat bij te verdienen hielden de
meeste gezinnen in de winter een 'op
zetter'. Maar het zogenaamde koegeld,
gemoeid met de aanschaf, moest in veel
gevallen wel geleend worden.
Van meet af aan is er op de schrale
grond altijd erg veel witlof geteeld, later
aangevuld met uien of groenten. Ook
streken er wel tulpenbouwers neer.
Moeizaam verbeterden de witloftrekkers
hun weinig vruchtbare grond. 'Je moest
het er zelf opbrengen,' weet een krom-
gewerkte teler. Een ander herinnert zich
hoe na veel gesappel de toepassing van
kunstmest aanzienlijke verbetering
bracht. Menige tuinder haalde opgelucht
adem: 'Nu hebben we god voortaan niet
meer nodig,' meende men. Het pakte
anders uit. Ook naderhand bleven de
kansen op kwartjes tussen de dubbeltjes
gering. De merendeels katholieke gezin
nen begonnen doorgaans met niks, en
ze eindigden met een aanzienlijke kin
derrijkdom. Onder zulke omstandighe
den konden zich op de schrale grond tal
rijke familiebedrijfjes ontwikkelen met
als specialiteit de winning van bloem
zaad. Goedkopere arbeidskrachten dan
de eigen kinderen vond je nergens. Als
afnemers traden zaadfirma's uit Enkhui
zen op de voorgrond. Over de verdien
sten zijn de berichten bepaald niet on
verdeeld gunstig: 'Leverde je een hoop
zaad, dan deugde de kiemkracht weer
niet. Zo waren er altijd wel smoesies om
de prijs te drukken...'
Geen spoor van wrok of opstandigheid
begeleidt de woorden, eerder berusting,
een eenvoudig maar onverwoestbaar
vertrouwen in hogere waarden dan geld
en aanzien. Waar komt het door? Gaat
wellicht achter de aanwezigheid van al
die bloemen het geheim schuil van Nib-
bixwoud? De laaiende kleurenpracht van
anemonen vormt zomers een lust voor
het oog. De bloemen staan er in tiental
len variëteiten. Frankrijk vormt de be
langrijkste afnemer. Met eindeloos ge
duld worden de minuscule bolletjes uit
de zandige bodem gezeefd. Elders, op
kleigrond, was er geen beginnen aan.
Om soortgelijke redenen gedijen in Nib-
bixwoud de proefveldjes met allerlei
bloemsoorten van de Blokkerse zaadle
verancier Kieft. Op kleine regeltjes staan
honderden, misschien wel duizenden
soorten. Tegenwoordig betrekken de
Westfriezen het zaad van ruim 6000 ge
wassen uit alle werelddelen. Monsters
van elke partij worden hier getest, tot
hoorbare tevredenheid van hele bijen
volken. De diertjes krijgen geen gedaan
werk. Bij zoveel keus en zoveel over
vloed moeten ze welhaast over hun toe
ren raken.
Elders komen weer andere aspecten van
de bloementeelt aan bod. In een kas
worden bromelia's gewonnen; verderop
is een bouwer doende duizenden pot-
chrysanten in bloei te trekken. Vanuit
Italië worden de stekjes aangeleverd,
amper 11 weken later gaan de plantjes
alweer op transport naar de Aalsmeerse
bloemenveiling. Vooral wat rijpheid be
treft steekt het nauw in deze teelt. Maar
het blijft kinderspel vergeleken bij huza
renstukjes die mensen als het echtpaar
Kees en Tiny Vlaming uithalen op teelt-
gebied. 'Zie grammen te krijgen,' luidt
hun devies op een bedrijf waar ze het
zaad winnen van slaplanten, spruitkool,
primula's, cyclamen, viooltjes of andere
gewassen. Een legertje huisvrouwen dat
de werkzaamheden als een welkome
aanvulling op het huishoudbudget ziet,
reikt dagelijks de helpende hand. Breekt
de bloeitijd voor de viooltjes aan, dan
worden de mannelijke bloempjes een
voor een 'van bed gelicht' en voor de be
stuiving in aanraking gebracht met een
exemplaar van het vrouwelijke geslacht.
En dan maar hopen op een voorspoedige
vorming van de zaaddoosjes. In totaal
vergt de bestuiving van iedere plant cir
ca twee uur arbeid. Per 250 planten mag
- tegenslagen uitgezonderd op een ki
logram zaad gerekend worden. Hoe ar
beidsintensief de teelt is, wijzen de cij
fers uit: 3100 manuren in 14 weken tijd.
Bij primula's zijn de inspanningen hele
maal verschrikkelijk: een areaal van
1750 meter bloemen levert krap een em
mertje vol zaad. De benodigde hoeveel
heid zaad per gram komt wel enigszins
overeen met de portie watten van het
zelfde gewicht, legt een deskundige uit.
Zonder de eigenschappen geduld, wils
kracht, toewijding en volharding lijkt er
ook in de zaadteelt anno nu nauwelijks
kans op succes. Bepalen zulke trekjes
dan mogelijk mede het geheim van Nib-
bixwoud? Sommige gebeurtenissen uit
een recent verleden zijn anders zeker
niet afdoende verklaarbaar. Hoe komt
nou een plaats met enkele duizenden in
woners aan een handbalclub die met ge
mak overeind blijft tegen internationale
concurrenten, tot zelfs die uit Wenen en
Sofia toe?
En het zal beslist geen toeval zijn dat het
bij de nationale sportcoryfeeën uitgere
kend een Nibbiker is die adembenemen
de dingen presteert als gepraat wordt
over een moordende discipline als de
marathonloop. Sportiviteit en doorzet
tingsvermogen worden in Nibbixwoud
de schoolgaande jeugd al bijgebracht.
Iedere maandag passeren in lesverband
de voornaamste sportgebeurtenissen uit
het voorbije weekend de revue. Oor
konden moeten de jeugd telkens tot nog
betere sportprestaties prikkelen. En ver
geet niet dat deze gemeenschap als zo
danig ook besloot tot restauratie van
Bessie. De aldus aangeduide oude dame
kraakte in alle voegen op het moment
