Plan
TN HET SPIONNETJE
Kort geleden was ik mijn agenda kwijt. Ik
had er nog even tevoren in gekeken, maar
toen ik een telefonische afspraak wilde ma
ken was het ding nergens te vinden. Zoe
ken dus. Alle papieren op mijn bureau wer
den opgetild, la open, la dicht, stoel opzij,
papiermand omgekeerd. Wég.
Ik voelde druppeltjes op mijn voorhoofd
want je kunt nog beter je huissleutel kwijt
zijn dan je agenda. De afspraken voor die
zelfde dag stonden me nog wel helder voor
de geest, maar de dag daarop, de week
daarnaPanisch begon ik het hele ritueel
opnieuw. Papieren opzij, la open, prullen
mand omver. Ontzettend, mijn levenska
meraad, mijn volle agenda liet het afweten.
Ik vroeg collega's of zij misschien een
zwarte agenda van een overbekend merk
hadden gezien en ik werd wanhopig van
hun achteloze nee-schudden. Iemand wilde
grappig zijn en zei: 'Och, zijn nu al je plan
netjes in de war?' en ik wenste nijdig dat
hem hetzelfde zou overkomen.
Mijn ochtend werd verspild met zoeken en
ik ging ten slotte moe en humeurig lun
chen, in mijn eentje, want dat leek me toch
maar beter. Toen ik terugkwam was er een
wonder gebeurd want koel en zakelijk lag
daar mijn agenda midden op mijn bureau.
Wat was er gebeurd? Had iemand hem bij
vergissing meegenomen, had ik het boekje
ergens laten liggen of had ik mijn anders zo
onafscheidelijke vriend zorgeloos op de
gang verloren? Niemand zal het ooit we
ten. Maar tijdens zo'n wanhopig zoekritu-
eel besef je hoeveel plannen je maakt. Voor
morgen, de volgende week, de volgende
maand.
Wie leeft er nog zonder agenda? Mensen
die niets te plannen hebben. Werklozen
misschien, hoewel er mensen zijn zonder
beroepsarbeid die 'volle' dagen hebben.
Oude mensen dan? Ik probeerde onlangs
een afspraak te maken met een mevrouw
van tachtig. Ze zei: 'Wacht u even, dan
haal ik even mijn agenda.' Welk mens kan
er zonder zo'n plannenboekje?
We maken allemaal plannen. Als u de ko
mende winter naar de wintersport wilt, dan
moet dat nu gepland worden. Naar welk
land, met de auto of het vliegtuig, in een
hotel of een huisje huren.
Er zijn mensen die hun hele leven plannen.
Z\j (Vreemd, we hebben er niet eens een goed
Mien
Holthuizen
Nederlands woord voor want plannen ma
ken dekt niet helemaal de betekenis.) Ik
heb eens een jongen van twintig ontmoet
die precies wist wat hij met zijn leven van
plan was. Zwart op wit. Gymnasium, rech
ten studeren, ergens juridisch adviseur
worden, trouwen, twee kinderen, een vrij
staand eigen huis. Hij is al aardig op weg.
Tot nu toe verloopt alles volgens plan,
maar misschien komt er een moment dat
het leven zelf een groot kruis zet door al
zijn keurig samengestelde blauwdrukken.
Ik vroeg hem eens of hij dat nu plezierig
vond, dat nauwkeurig uitstippelen van zijn
levensweg en hij antwoordde dat het hem
verloste van veel kopzorgen over wél of
niet. 'En de totaal onverwachte mogelijkhe
den die het leven soms opeens aanbiedt?'
vroeg ik hem. 'Ik houd mij aan mijn le
vensplan.' zei hij resoluut. 'Ik heb een doel
en daar werk ik naar toe.' Het klinkt lo
gisch.
Nu is er natuurlijk wel een verschil tussen
het maken van afspraken of het plannen
van een vakantie en het uitstippelen van je
leven. Toen ik een paar maanden geleden
in Engeland was, ontmoette ik bij de Britse
omroep een programmamaker, die heel
veel succes heeft. Oorspronkelijk had hij
geschiedenis gestudeerd, was getrouwd en
kreeg een keurige baan als geschiedenisle
raar aan een middelbare school. Hij volgde
trouw zijn huisje-tuintje-gezinnetjespa
troon. Toen vroeg iemand hem aan een te
levisieprogramma mee te werken. Het was
een vrij onbelangrijke bijdrage, maar hij
kwam in gesprek met een van de leidende
figuren, die hem een baan als producer
aanbood.
Opeens lag zijn keurig geplande leven
overhoop. De collega's raadden hem een
dergelijke stap ten sterkste af onder het af
gezaagde motto 'je weet wel wat je hebt,
maar niet wat je krijgt'. Doen? Niet doen?
Hij deed het.
Op het ogenblik is hij met enthousiasme
aan het werk en ik denk dat hij een andere
man is geworden dan wanneer hij zijn le-
raarsbaan had gehouden, waarmee ik na
tuurlijk niets ten nadele van het leraar
schap wil zeggen. Hij accepteerde de char
me van het onverwachte mét de bijbeho
rende risico's.
Ik moet opeens denken aan een meisje dat
op de lagere school bij mij in de klas zat.
Ze was erg ambitieus. Ze maakte altijd
keurig haar huiswerk en was niet tevreden
met alleen maar een voldoende. Wat werk
te dat kind! Haar schriften zagen er altijd
onberispelijk uit en haar ouders zullen
nooit verontwaardigd over haar luiheid van
een ouderavond zijn thuisgekomen.
Ik was een flodderaar. Huiswerk was voor
mij het meest afschuwelijke aspect van het
schoolleven en ik was zielstevreden als ik
met mijn meestal slordig afgesleten hakken
over de sloot naar de volgende klas ging.
Eline wist precies wat ze later wilde gaan
doen. 'Jij wordt nog wel eens professor,'
zeiden we sarderig, niet in het minst onder
de indruk van haar verheven levensdoel.
'Dat denk ik ook,' antwoordde ze zelfver
zekerd, 'let maar eens op.'
Onlangs was ik op een receptie en wie
kwam ik tegen? Juist, Eline. Ze woonde in
Duitsland en wat denkt u dat ze daar
deed? Ze was als hoogleraar aan een van
de universiteiten verbonden.
We zullen allemaal eens oud zijn. Hoe zul
len we dan op al die jaren terugkijken?
Zullen we dan van mening zijn dat we ons
leven nauwkeuriger hadden moeten uitstip
pelen of hadden we juist meer het onver
wachte met open armen moeten binnenha
len?
Helaas zullen we het dan niet meer kunnen
overdoen en daarom is het misschien niet
zo gek om ons zelf nu die vraag eens te
stellen. Of we nu twintig zijn of vijftig, zo
lang het leven ons gegeven is kunnen we
plannen maken. Eigenlijk is het besluit een
grote plaats in je leven in te ruimen voor
het onverwachte ook een plan.
