J
m
fl
i
té
n
i
1
J
k
P
V
k
p
és
51
5J
%o
18
58
hl
1x
Ito
4
13
6
9
.f
17
50
11
IS
18
50
i
li
50
10
31
81
u
06
81
at
p/1
81
r WB
'Op de markt is uw gulden een daalder waard' is
de bekende slogan, die men regelmatig kan be
luisteren in de reclamespots van radio en TV.
Dat sommige centen nog meer waarde hebben,
blijkt wel uit nevenstaande advertentie in het
Astense weekblad Peelbelang.
miljoen stuks uitgebreid. Dat ontzag
wekkende totaal komt neer op 120 stuks
per hoofd van de bevolking. Zuiver theo
retisch gesproken zal dus zelfs iedere
zuigeling over een dergelijk centenrant
soen de beschikking moeten hebben.
Vanwaar dan toch de voortdurende
noodsituaties die bijvoorbeeld in een
concreet geval de Brabantse Raboban-
ken ertoe brachten per 100 aangelever
de centen een bedrag van 1,50 neer te
tellen. Men verwachtte een aanbod van
1,5 miljoen stuks. Het werden er onge
veer 4 miljoen. De gezamenlijke actie
kostte de banken derhalve de som van
20 000 gulden. In Roosendaal heeft de
actie maar liefst 102 000 centen
opgeleverd. Massa's mensen kwamen te
hulp om een voorlopig einde te maken
aan het cententekort. Een spaarzame
persoon spande wel de kroon, toen hij in
één van de kantoren te Roosendaal ruim
vijftienduizend van deze muntjes op de
balie deponeerde. Hij ging lachend de
deur weer uit, want de bank betaalde
immers voor elke honderd centen ander
halve gulden terug.
In andere delen van het land worden in
cidenteel soortgelijke initiatieven ont
wikkeld, want ook daar zitten kasmede
werkers menigmaal met de handen in
het haar als ze de vraag naar centen niet
kunnen bijsloffen. In het Westland hiel
den Rabobanken met behoorlijk succes
al eens een inzameling van centen. De
Rabobanken op Walcheren en Zuid-Be
veland ontketenden vorig jaar gezamen-
lijk een actie. Onder het motto de ene
dienst is de andere waard, kon iedereen
gedurende een week voor honderd losse
centen een bedrag van f 1,50 beuren.
Door zo te proberen flink wat centen los
te krijgen wilden de Rabobanken de
middenstand van dienst zijn die vooral in
de zomermaanden zit te springen om
kleingeld. In midden-Zeeland werden
huis-aan-huis net als in de buurprovincie
Noord-Brabant opvouwbare doosjes ver
spreid waarop doel en duur van de actie
stonden vermeld. In totaal resulteerde
de actie in een bedrag van 1 miljoen
centen. Bij de banken had men de indruk
dat veel bejaarden, kaartclubs en cen
tenspaarders aan de oproep gehoor ga
ven. Bij de Rabobank Middelburg meld
de zich een klant die een bedrag van 112
gulden aan centen kwam inleveren.
Voorzover bekend heeft de bank Pey en
Mariahoop in Rabobankverband voor
het eerst een campagne op touw gezet
om de verdwenen centen boven water
Z. te halen. Dat gebeurde enkele jaren ge
9
leden. Er werd toen tijdelijk f 1,25 per
100 centen betaald. De voor strikt plaat
selijk gebruik bedoelde stijging van de
centenkoers tot 125 procent in Pey en
Mariahoop miste zijn uitwerking even
min. Als bij toverslag nam het centen
aanbod aan de balie drie keer de norma
le proporties aan. Schoolkinderen be
gonnen in de huiselijke kring een inza
melingsactie voor centen om vervolgens
glunderend hun winst op te strijken. Een
woordvoerder van de bank in Pey toon
de zich best te spreken over het effect.
Terugblikkend zegt hij: 'Het gebrek ver
toont een chronisch karakter. Het bijbe
stellen van de centen en de verzending
per post zou economisch minder verant
woord zijn dan de stunt die wij bedach
ten ter oplossing van ons probleem. Wel
was het natuurlijk een vereiste dat je de
identiteit van de halers en de brengers
een beetje in het oog hield om te voor
komen dat de slimmerik die 's morgens
een voorraad centen kwam afhalen, niet
's middags zijn zending weer inleverde.'
Aan de hand van de dagelijkse werk
praktijk heeft men bij de Rabobanken
wel een globaal inzicht in het ontstaan
van de hele centenproblematiek. De
laksheid van het publiek speelt in het ge
heel zeker geen ondergeschikte rol. Me
nig geldkistje voor huishoudelijk gebruik
zou in kilo's uitgedrukt een gevoelige
aderlating ondergaan wanneer het werd
ontdaan van de hoeveelheid brons die in
de vorm van centen en stuivers de bo
dem bedekt. Daarnaast is er een talrijke
groep vaderlanders die grote hoeveelhe
den centen en stuivers oppotten met het
oog op de wekelijkse kaartavondjes. Met
name in Limburg hebben massa's cen
ten bovendien een oneigenlijke bestem
ming gevonden bij het kienspel dat zich
hier zeker gedurende de wintermaanden
avond aan avond in talrijke dorpszalen
afspeelt. Zodra een cijfer op de wed
strijdkaart wordt afgeroepen door de
spelleider, bedekken de honderden en
thousiaste deelnemers het ogenblikkelijk
met een cent. Ten slotte weet men te
vertellen dat centen in toenemende
mate door alternatieve doe-het-zelvers
worden doorboord, om vervolgens te
dienen als knopen op spijkerpakken ter
wijl diezelfde categorie ze ook wel ver
werkt in sieraden.
