nen is het een drukte van belang. Struise
diensters lopen bedrijvig af en aan. Ze
kunnen de vraag naar koffie en cake am
per bijbenen. In minder dan geen tijd is
de zaal gevuld met honderden bejaar
den. Wat heeft dat allemaal te beteke
nen? De gastvrouw geeft tekst en uitleg.
'Onze soos richt zich op de Heidenhoek.
En omstreken. Vorig jaar zijn we begon
nen. Van de twee belangstellenden op
de oprichtingsvergadering kwam er een
nog een half uur te laat.
Nu zijn we met ruim 50 mensen. Iedere
veertien dagen is er een gezelligheidsbij
eenkomst en dat moet vooral niet uitge
steld worden zoals van 't zomer. Dan
hoor je wat.' Sjoelen, dammen, kaarten
en biljarten lijken dan de voornaamste
tijdspasseringen. Maar bovenal moet er
geteut worden uiteraard. Want er valt
nog genoeg te bepraten tussen mensen
die altijd wel een klein eindje en meestal
ook wel een grote poos tijd hebben voor
elkaar. Vanmiddag zijn de bejaardenso-
zen uit heel de gemeente uitgenodigd.
Drijvende kracht blijkt de plaatselijke
Stichting Noodhulp, gespecialiseerd in
de meest uiteenlopende vormen van
dienstbetoon. Men zorgt voor vervoer,
hulp op huishoudelijk gebied; er worden
boodschappen gedaan of klusjes verricht
voor aanvragers. De feestende bejaar
den tussen de weilanden staat ditmaal
een verloting met aardig veel prijzen te
wachten. Tante Koos moet op de benen
om als een van de trouwste leden'te
worden gehuldigd, en ook 'de jarigen in
ons midden' worden niet vergeten. Het
sfeertje in aanmerking genomen blijkt er
alle aanleiding om ook van zoiets als een
eenjarig bestaan 'zoveel drukte' te ma
ken. Eer er een uur verstreken is, galmen
er teksten als 'Een, twee, drie, vier, vijf,
zes, zeven, waar is Jan met de meid ge
bleven?' door de zaal. Dansgroep De
Klepperklumpkes uit het naburige Hen
gelo is in het zondagse goed present om
op de vloer enkele Achterhoekse dansen
voor bruiloften en partijen te demonstre
ren.
In de garderobe ('Jantje wil jij even voor
spiegel spelen als ik de muts opzet')
krijgt onder aanstekelijk gelach de histo
rische klederdracht een laatste inspectie.
Dan is het zover. De harmonikaspeler
haalt uit en het vrolijke stel trekt de zaal
in. Qua leeftijd zijn sommige dansers de
80 al gepasseerd, maar de kruuspolka's
en de Valeta's komen nog vlekkeloos
voor het voetlicht.
Als nou in de geringe verlatenheid rond
Halle een summiere aanleiding voor hon
derden mensen al voldoende blijkt om
heinde en ver bijeen te komen en elkaar
op te zoeken, waar mag dan de basis ge
legd zijn voor dit alles? Er volgt een ex
peditie in noordelijke richting. Halver
wege Ruurlo ligt daar Wolfersveen, aan
een weg met naaidbomen in de berm.
Wat terzijde ligt een schoolgebouwtje.
Het telt dertig leerlingen, verdeeld over 2
leerkrachten. 'Een schitterend koor,'
prijst meester Landeweerd. Kilometers
ver uit de omtrek komt het stel iedere
ochtend aanzetten. Per fiets. In de mid
dagpauze blijft iedereen over. Noodge
dwongen of voor de gezelligheid. Er is
gezorgd voor melk en gelegenheid tot
tanden poetsen. Mogelijkheden tot spe
len? Het bos begint aan de achterkant
van het gebouw. Er ligt een trapveldje,
een enorme zandbak. Aan zogenaamde
'speelwerktuigen' lijkt hier nauwelijks
behoefte. 'Voeten vegen en handen
wassen,' klinkt het gebiedend wanneer
de meute op bevel van de elektrische
schoolbel te voorschijn kruipt uit de
speelhoeken en binnenstommelt.
Zes van dergelijke buurtscholen liggen
er verspreid op Zelhems grondgebied, in
leerlingental uiteenlopend van 30 tot 90.
Daarnaast zijn er 4 'volwassen' basis
scholen. Een dominee uit Doetinchem
heeft vroeger in deze streken sterk geij
verd voor de stichting van alsmaar nieu
we christelijke scholen. Om ze te bevol
ken wist hij een handig middel: er wer
den per klas soms wel 4 weeskinderen
geplaatst afkomstig uit heel het land.
Inmiddels hebben de scholen in de uit
gestrektheid hun waarde voor de omge
ving dubbel en dwars bewezen. School
hoofd Landeweerd uit Wolfersveen: 'Les
krijgen in de eigen omgeving betekent
een zekerheid voor de kinderen. In Zei-
hem zelf zouden ze minder goed aarden.
Je krijgt een zeer hechte gemeenschap
zo. Zo'n school funtioneert. Als je ze zou
sluiten met als excuus "dan maar naar
de echte grote school" dan bewijs je
daarmee de buurtschap geen dienst.
Zonder me iets te verbeelden, durf ik te
stellen dat je hier prima kunt werken.
Een ideaal werksfeertje. Kinderen wor
den zelfstandig, ledereen kan individueel
aandacht krijgen. De groten helpen de
kleintjes. Ik ben niet zo voor dat massa-
werk. Financieel is het soms wat moei
lijk maar qua onderwijs wil ik het tegen
menige school opnemen.
De school wordt ook betrokken bij de
opzet van allerlei feesten. Ouders komen
met ideeën aanzetten. Er bestaat hier
een goede zang- en toneelvereniging.
We stellen ruimte beschikbaar voor een
cursus van bijenhouders. Met kerst en
sinterklaas leidt de school zo'n feest.
Voor het schoonhouden van de lokalen
tekenen dan weer de ouders. Dat spaart
geld, maar zo zijn ook de hechte betrek
kingen begrijpelijk die de mensen met
elkaar onderhouden. Waar die school
tjes niet meer bestaan, is men de waar
de pas goed gaan beseffen nadat ze op
geheven werden.' Het pleidooi voor indi
vidueel gericht onderwijs dat op buurt-
schooltjes zoals in Wolfersveen dagelijks
in praktijk wordt gebracht, krijgt in de
kom van Zelhem korte tijd later nog een
verrassend vervolg. Daar ligt op het
plaatselijke industriepark een bedrijf dat
reeds sinds een halve eeuw gespeciali
seerd is in de vervaardiging van leermid
delen voor het Montessori-onderwijs. Al
meteen nadat in Nederland de gerucht
makende onderwijsideeën van de Itali
aanse Maria Montessori schoorvoetend
navolging kregen, besloot de Haagse
timmerman A. Nienhuis in zijn beschei
den bedrijfje de vervaardiging van de be
nodigde leermiddelen ter hand te ne
men. Momenteel praten we overeen
onderneming met export naar ruim 60
landen. Veertien jaar geleden streek het
bedrijf puur toevallig in Zelhem neer.
Driekwart van de totale produktie ver
huist naar het buitenland. De Verenigde
Staten kregen een eigen verkoopkan
toor. Er werken ginds nu al 4000 scholen
volgens de Montessorimethode. In Ja
pan is de groei eveneens zeer aanzien
lijk.
De lokale timmerman van weleer is met
90 man personeel uitgegroeid tot een al
gemeen erkend specialist op het terrein
