jê
v
SP - - uu. .u muu ui in uy
uit die wirwar, dat warnet van kronkel
wegen? Zelfs de elektriciteitsleidingen
dragen bij tot de verwarring. De draag-
masten voor de draden van het boven
gronds net doorkruisen soms hele perce
len akkerland. De houten palen keurig in
het gelid, markeren onnavolgbaar het
land met zijn verspreid liggende bebou
wing. Het lijkt alleen of de monteurs van
het elektriciteitsbedrijf er ook niet meer
uit kwamen en ten einde raad maar de
ene aftakking na de andere op poten
hebben gezet.
Af en toe ronkt gelukkig hier en daar in
de verte een tractor door de eenzaam
heid. Tussen de velden rijpt de zomer
nog wat na. Maiskolven knisperen. Ze
hebben hun tijd zowat gehad. Het leger
oogstmachines kruipt onafwendbaar na
derbij. De ene na de andere akker vreten
ze schoon. Het boerenland bereidt zich
voor op de winter die komen gaat.
Het wordt zo werkelijk nog een heel ge
zoek. Tot voorbij Doetinchem liep het
allemaal gesmeerd. Echt een land voor
mensen die van opschieten hielden.
Snelle wegen, recht en breed. Daar be
gon echter de grote dooltocht. Langs
wegen die duidelijk aan de smalle kant
gehouden zijn.
Om het verkeer te weren misschien?
Vermoedelijk zal dit dan zijn wat de mi
lieugeografen in hun vaktaal een coulis-
senlandschap noemen. De boer, daar
komt het op neer, heeft hier en daar
stukjes bos laten liggen tussen akkers en
weilanden. De streek krijgt er een zekere
intimiteit door. Voor de plaatselijke VW
is het een verkoopargument van jewel
ste. Ze propageert fiets- en wandeltoch
ten door ongerept natuurschoon. Bij de
gemeentelijke instanties zal naderhand
de ouderwetse koffiekan gastvrij aange
sproken worden bij de vraag naar de
gastenstatistiek.
Vier kampeerterreinen liggen er binnen
de gemeente Zelhem, waarvan er een
zelfs een puur geestelijke achtergrond
bezit. Het bewuste recreatiebedrijf is als
gezinscamping strikt afgestemd op bij
belstudie en evangelisatie. Het aposto
lisch genootschap mag er zich verheu
gen in een trouwe klantenkring.
Jaarlijks komt Zelhem globaal tot zo'n
75 000 overnachtingen door vreemdelin
gen, maar of het getal de toeristische
betekenis afdoende weergeeft, betwijfe
len de insiders. Behalve de logeergasten
zijn er de trouwe volgelingen van erken
de toeristische routes. De ANWB biedt
het legioen plaatselijk keus uit twee mo
gelijkheden. Zelfs onder de dieren heeft
Zelhem, zo blijkt, een reputatie weten op
te bouwen als pleisterplaats. Grote kolo
nies van de zeldzame regenwulp bivak
keren tijdens de vogeltrek trouw tussen
de uitgestrekte weilanden, ieder jaar
weer. De verdwaalde automobilist, of
schoon toegerust met gedetailleerd
kaartmateriaal, hoort bij dit alles be
dremmeld toe.
Z'n onkunde doet zeer.
Hoe zit het nou precies met de geografi
sche ligging van Zelhem plus bijbeho
rende dorpskernen? De verantwoorde
lijke gemeentefunctionaris knikt welwil
lend, vol begrip. Hij zal zijn best doen,
maar gemakkelijk is het niet. Eerst nog
koffie? Huiselijk gaat andermaal de kan
rond, waarna dan een verhaal over de
uitgestrektheid van de gemeente volgt.
Het dorp Zelhem met zijn 4500 inwoners
gelegen aan de noordkant van Doetin
chem, weet zich als het ware omgeven
Het aantal levensjaren dat wordt ge
noemd rechtvaardigt ruimschoots de
spontane uitroep: 'Ik had ze u in de ver
ste verte niet gegeven.' Onmiddellijk is
er de reactie 'We hebben ze anders wel
degelijk gekregen.' Op de routinevraag
'Alles goed?' komt even spits commen
taar: 'Niet alles maar wel veel.'
Zomaar een oude man, wat onduidelijk
met een antiek model kruiwagen langs
de weg in de weer. Hij kan de vreemde
ling gerust stellen. Diens gevoel het
spoor bijster te zijn is geheel en al mis
plaatst. Ginds ligt Zelhem, jazeker. Een
beetje verstopt dat wel. Maar zo is het
landschap in de Achterhoek nu eenmaal.
Groepjes bomen, plotseling geplaatst ter
onderbreking van weilanden. Een grillig
wegenpatroon. Boerderijen weggedoken
in een laagte.
Hoe zal het zijn wanneer straks de duis
ternis naar de aarde zakt? Wat gebeurt
er tussen de wallen met knoestig eike
hakhout in het gure seizoen? Bij de 'for-
nuuspot' gedijen in dit milieu al genera
ties lang de volkse spookverhalen.
Weerbarstige kollen en demonen groei
en in de verbeelding tussen grillig ge
boomte, taai en onuitroeibaar als het
hout van hun herkomst. Zolang de naar
geestige herfststormen uitblijven is er
niets verontrustends aan de hand. Ook
wie in deze doolhof niet thuis is, voelt
zich op zijn gemak. In de nabijheid is er
meestal wel een vriendelijke voorbijgan
ger bereid uitkomst te bieden, hoe vaak
men de weg ook kwijtraakt, elk gevoel
voor richting zelfs.
Soms zijn er kinderen, bramen plukkend
in de berm.
Voorbeeldig schoongehouden tuintjes
stellen hun dahliapracht te pronk. Naast
de scharrelkip heeft ook het scharrelko
nijn er als regel een vast plekje toebe
deeld gekregen. De zoveelste ontsnap
pingspoging uit de rimboe mislukt. Weer
volgt de weg een andere koers dan was
