m
im
Mm
18
Met een diepe zucht komt de trein tot
stilstand. Geen mens stapt uit. Wie gaat
nou ook tot oud-IJmuiden. Wat zou
iemand moeten zoeken in zulk een mor
sige omgeving? Dan maar weer terug
richting Haarlem. Julianakade, Casem-
brootstraat, IJmuiderstraatweg, Velsen-
Zuid en ga zo maar door. Liefst negen
keer is het stoppen geblazen op dit ver
moeiende boemellijntje door de ge
meente Velsen. Een veredelde tram-
dienst, moppert de conducteur. Je bent
hoogstwaarschijnlijk sneller per bus in
Haarlem. De beide haltes in Santpoort
leveren nog vrij wat klandizie. Het is aar
dig wonen ginds, vandaar. Dan heb je
natuurlijk bij Driehuis-Westerveld je vas
te publiek, maar verderWat er komt
na die halte bij het eerste Nederlandse
crematorium heeft niks meer te beteke
nen in ons vak. En in IJmuiden zelf, ik
zou er geeneens begraven willen wor
den. Heel die gemeente Velsen is feite
lijk trouwens weinig meer dan een sa
menraapsel, een aantal plaatsen die toe
vallig om volstrekt onduidelijke redenen
een administratief geheel vormen. Vroe
ger had je ten minste nog een billijker si
tuatie toen de gemeente Velsen en
Santpoort was geheten. Maar daar heeft
Napoleon omstreeks 1811 in een vlaag
van woede een streep doorgehaald. Zij
ne keizerlijke majesteit kon het niet zet
ten dat er te Santpoort niemand op de
been was om hem tijdens een bliksem
bezoek te begroeten, terwijl die van Vel
sen wel door het stof kropen. Daar ligt
het begin van alle ellende.
Gelukkig gaat de verongelijkte taal van
de NS-man grotendeels verloren in de
treingalop. IJmuiden zou de weerzin
wekkende opruierspraat anders vast niet
in dank hebben afgenomen. Zo'n opmer
king over samenraapsel is nog tot daar
aan toe. De barrières zijn er nou een
maal. Vanaf 1876 alweer bestaat het
Noordzeekanaal. Zo'n waterweg fun
geert als scheidslijn, daar doe je niks
aan. Velsen-noord is er onbetwist in
sterke mate door georiënteerd geraakt
op Beverwijk. Toch is er wel samenwer
king. Het kan ook moeilijk anders nu het
gigantische complex van de Hoogovens
staalfabrieken steeds verder oprukt. De
beschikbare terreinen op grondgebied
van de gemeente Velsen waren jaren ge
leden al niet meer toereikend. De ge
meente Beverwijk moest bijspringen, la
ter ook Heemskerk. In totaal is er nu
benoorden het kanaal een terrein van
800 hectaren in gebruik, zo ongeveer
overeenkomend met het grondgebied
van Naarden of Bussum.
De opening van de Velsertunnel in 1957
plus de bijbehorende aan- en afvoerrou-
tes drukte opnieuw een stukje Velsen
ongewild in een isolement. Welke ge
haaste weggebruiker slaat er nou acht
op het landinwaarts gelegen plukje hui
zen rond dat robuuste kerkgebouw? De
torenklok lijkt wel te zijn stilgezet, hier in
oud-Velsen. Toch ligt temidden van dit
vergeten stiltecentrum de bakermat voor
alle bedrijvigheid verderop. Dag en
nacht is te merken hoe de oude kern
langs alle kanten finaal overvleugeld
werd. Het vrachtverkeer dendert af en
aan. Zo nu en dan kruipt over het water
een schip naar zee. Twee, drie sleepbo
ten ervoor, een en al motor. Je hoort on
der de scheepshuid de motoren trom
melen. Aan de achtersteven hangt wa
rempel nog zo'n opdondertje om de reus
in bedwang te houden. Toch een mach
tig gezicht, evenals die duizenden licht
jes bij avond. Zij geven IJmuiden dan de
aanblik van een miljoenenstad. De staal
stad aan zee kent-geen rust. Op de ter
reinen van Hoogovens heerst dag en
nacht activiteit. Dank zij een besnoei
ingsplan van 200 miljoen gulden krab
belde de nationale staalreus in 1978 na
vier verliesgevende jaren weer de goede
richting uit. Aan het begin van een dui
zelingwekkend produktieproces staan
momenteel vijf hoogovens waaraan het
bedrijf zijn naam ontleent. Het daar ge
wonnen ruwijzer, naderhand veredeld
tot staal en in vormen gegoten, vindt
aansluitend via de walserijen zijn be
stemming. Hoogovens verkoopt staal in
meer dan duizend variëteiten, van be
tonstaal tot flinterdun vertind blik. Jaar
lijks gaat het in totaal om ruim 5 miljoen
ton. Ruim zeventig procent ervan is be
stemd voor de export. Iedere 40 minuten
spuien de beide staalfabrieken een nieu
we hoeveelheid vloeibaar staal in blok
vormen tot desgewenst 32 ton elk. Welk
aspect van dit bedrijf men ook belicht,
onophoudelijk blijkt er sprake van grote
getallen en enorme proporties. Het elek-
