Doe iets
-
fc|
m HET SPIONNETJE
De mensen op zijn afdeling hadden al we
ken lang met zorg naar hem gekeken. Tom
werd steeds magerder, was stil en terugge
trokken en maakte de indruk permanent
doodmoe te zijn. En dat voor zo'n jonge
vent! Hij klaagde niet, maar wie dacht aan
de vrolijke, drukke Tom van vroeger
schudde alleen maar zijn hoofd.
Het verbaasde niemand dat Tom opeens
thuis bleef. Na een poosje kwam het be
richt dat er een vervelende kwaal bij hem
ontdekt was, die best te genezen zou zijn
als hij maar lange tijd rust hield. De dokter
had over een half jaar gesproken.
De eerste weken vluchtte Tom in zijn ziek
te: hij sliep veel, wilde niemand zien en
kwam tot niets.
En toen, op een nacht, overviel hem opeens
een gevoel van paniek. Hoe zou hij dat half
jaar door moeten komen? Wat moet je
doen als je je niet ziek voelt en je moet toch
rusten? Hij lag daar maar en tobde.
In het begin kwamen de collega's om de
beurt op bezoek, maar toen iedereen een
paar maal geweest was werd dat minder.
Het ging niet goed met Tom, dat kon een
kind zien. Hij werd steeds apatischer, sliep
onrustig en had vrijwel geen eetlust.
Op een middag kwam er een leraar van
zijn vroegere school op bezoek. Tom had
hem in jaren niet gezien, maar de man
had gehoord van de ziekte van zijn vroe
gere leerling. 'Wat zijn je plannen?' vroeg
hij. 'Plannen?' vroeg Tom verbijsterd, 'ik
heb helemaal geen plannen want ik zal
voorlopig maandenlang moeten rusten.'
'Ja, juist daarom," antwoordde de leraar,
'als je die tijd goed door wilt komen zal je
toch een plan moeten hebben. Ga wat
doen, man. Begin met tekenen, ga een taal
leren of ga een boek schrijven, maar doe
iets.'
Geërgerd had Tom aan het eind van het
bezoekje afscheid genomen. Dergelijke be
zoekers mochten van hem wegblijven. Het
idee om juist aan hem te vragen: heb je een
plan. Hoe kwam de man er bij?
Op een middag zonder aanloop dacht hij er
nog eens over na. Zou dat eigenlijk kun
nen? Waarom zou hij geen schriftelijke
cursus gaan volgen? Hij tuinierde graag,
misschien was er op dat gebied wel wat te
vinden. En een taalHij sprak heel
slecht Engels, het zou toch wel nuttig zijn
Mien
Holthuizen
als hij daar eens indook. De radio stond
onder zijn bereik. Hij zou thuis, hier in zijn
bed, het beste Engels kunnen horen spre
ken. De Openbare Leeszaal kon hem aan
boeken helpen.
Tom zat opeens rechtop. Hij pakte een
blocnote. Een plan om die maanden door
te komen. Eigenlijk was dat zo gek toch
nog niet en bovendien zou het waarschijn
lijk zijn genezing bevorderen. De eindeloos
lijkende dagen, het gevoel niets om handen
te hebben, dat was voor zijn lichamelijke
en geestelijke conditie ook niet goed. Hij
pakte de telefoon en belde de leraar.
Het gevoel tijdelijk of permanent uitge
schakeld te zijn verlamt de mens. Of je nu
ziek bent, werkloos of juist met pensioen
gegaan bent, de meeste mensen moeten een
gevoel van intense ontmoediging te boven
komen.
Wat is je plan? Het is natuurlijk erg ge
makkelijk dat te vragen, maar wanneer het
leven je geveld heeft kun je de energie en
de creativiteit voor het maken van plannen
vaak niet opbrengen. Bovendien kost de
uitvoering van de meeste plannen geld en
als je langdurig ziek bent of werkloos, dan
ligt het geld meestal niet voor het grijpen.
Ook de man of vrouw met pensioen moet
het financieel meestal een stuk kalmer aan
doen. En toch, bedenken wat je nu met je
leven gaat doen kan heel stimulerend wer
ken.
Door mijn werk ben ik de laatste tijd nogal
eens in contact geweest met oudere men
sen. Sommigen vertelden dat het eerst zo
heerlijk geleken had, dat pensioen. Je hoef
de niets meer. niet meer aan eisen te vol
doen, niet meer op tijd in de fabriek of de
zaak te zijn. Je kon over je eigen leven be
slissen en het geld kwam vanzelf binnen.
Wat wil je nog meer?
Maar als het niet zo fijn meer is tot elf uur
in je bed te liggen, als je niets meer beleeft,
weinig contacten over hebt, dan is het aar
dige er gauw af. Het viel me op dat het de
mensen met een plan waren die blijmoedig
de wereld inkeken, die ook het meest ge
zond waren. Het was vaak verrassend te
horen hoe sommige mensen zeiden geen
tijd te hebben voor 'eindeloos geleuter'. Ze
hadden het te druk met dingen te doen, die
ze altijd hadden willen doen, maar waar
voor de tijd altijd ontbroken had.
Natuurlijk ligt het voor de werkloze alle
maal nog veel moeilijker. De man of
vrouw, die soms nog vrij jong is en plotse
ling is uitgeschakeld van het arbeidsproces
maakt een afschuwelijke tijd door. Het ge
voel er niet meer bij te horen, het zelf opge
plakte etiketje van 'jij bent niets waard",
het besef nu steeds op de lip van de huisge
noten te zitten, is uiterst deprimerend.
'Ga jij maar lekker in de zon zitten, ik zal
voor jou wel werken,' zei een buurman
kwasi leuk tegen een veertiger zonder
werk. De man zal zich stellig ellendig ge
voeld hebben, maar hij zei opgewekt: 'Oké,
dan doe ik het straks wel voor jou.' Hij
heeft geen hatelijke opmerkingen meer ge
hoord.
Ik weet niet of deze man ook de moed
heeft kunnen opbrengen om een plan te
maken voor zijn leven, waarin opeens zo
veel ruimte gekomen was. De schok om
voor zeeën vrije tijd te staan is enorm
groot. En toch kan het ons allemaal gebeu
ren.
We denken er nooit over na. Wat ga je
doen als je door de omstandigheden plotse
ling wordt uitgeschakeld? Ziekte, werk
loosheid, (vervroegd) pensioen. De meesten
van ons gaan daar pas over denken als ze
voor het feit komen te staan en juist op dat
moment is het heel moeilijk om creatief te
denken.
Wat gaan we doen met de steeds toene
mende vrije tijd? Nu zeggen we nog: 'O,
houd op, alsjeblieft. Ik kom alleen maar
tijd te kort; ik ren mezelf zowat voorbij.'
Oké, dat is nu. Maar zeg niet te vlug dat
het jou niet zal overkomen want het leven
is onberekenbaar.
Het is toch niet zo gek om voor jezelf eens
uit te kienen watje gaat doen als er opeens
allemaal lege uren voor je liggen. Ziekte,
werkloosheid, pensionering, het kan ons al
lemaal overkomen. En wat dat laatste be
treft, we hopen dat we die situatie eens be
reiken. Waarom zouden we er nu alvast
niet eens over denken: wat ga ik doen als
werk geen rol meer in mijn leven speelt?
Het kan beslist geen kwaad zo'n plan in de
kast te hebben.
