(On)gerijmd
Gevolgen
Op zichzelf is het verlagen van de meerder-
jarigheidsgrens vrij snel uitvoerbaar door
een simpele wetswijziging. Toch zaten daar
nogal wat haken en ogen aan, want in Den
Haag is men er nu al zo'n 4 '/2 jaar mee be
zig. De simpele verandering heeft namelijk
nogal wat gevolgen. Om er een paar te noe
men: vanaf 18 jaar is geen toestemming
van de ouders meer nodig om te gaan trou
wen; 18-jarigen worden volledig 'hande-
lingsbekwaam', wat betekent, dat zij zelf
standig rechten en verplichtingen kunnen
aangaan. Voor minderjarigen is dat, behal
ve voor het afsluiten van een arbeidscon
tract, niet toegestaan; maatregelen van kin
derbescherming eindigen bij het bereiken
van de 18-jarige leeftijd.
Officieel zou op 18-jarige leeftijd het ou
derlijk gezag eindigen en ook de verplich
ting van de ouders in de lasten van levens
onderhoud en studie te voorzien. Uitgangs
punt van de nu in behandeling genomen
wetsontwerpen is dat de verlaging van de
meerderjarigheidsgrens geen financiële ge
volgen voor de overheid mag hebben.
Daarom vindt de minister dat de ouders
hun meerderjarige kinderen moeten blijven
helpen bij de kosten voor levensonderhoud
en studie tot ze 21 jaar zijn geworden. Ver
der heeft de verlaging van de meerderjarig
heidsgrens gevolgen voor het kinderstraf
recht en de kinderbescherming. Nu is het
zo geregeld dat minderjarigen tussen de 18
en 21 jaar als volwassenen kunnen worden
berecht. De rechter kan echter toestaan dat
het kinderstrafrecht wordt toegepast op
grond van de persoonlijkheid van de dader.
Als de meerderjarigheidsgrens wordt ver
laagd naar 18 jaar is dat niet meer moge
lijk. Minister De Ruiter is nu van plan een
Mllllllllllllllimmimiiiimuiiimmimniinnnmiinmiiiin
Een leerzaam maar daarom nog niet
behartigenswaardig liedje dat nu
nog altijd voor kinderen in poëzie
albums wordt geschreven: 'Schrob
de keuken, dweil de gang, vang de
spinnen, weest niet bang, schil de
piepers, kook de pap, dan vindt ie
dereen je knap.'
Maar met emancipatie houdt dit al
bumrijmpje in de verste verte geen
rekening.
Eindelijk is de Tweede Kamer begonnen met de schriftelijke behandeling van een tweetal
wetsontwerpen over de verlaging van de meerderjarigheidsgrens naar 18 jaar. Over die
verlaging zijn politiek links en rechts het in elk geval eens. Maar veel moeite hebben de
partijen met het voorstel van minister De Ruiter van Justitie de ouders tot 21 jaar finan
cieel verantwoordelijk te laten blijven.
Jarenlang wordt er nu al aangedrongen op verlaging van de leeftijd van de meerderjarig
heid tot 18 jaar. Hoewel mensen van die leeftijd op tal van terreinen nog drie jaar lang als
onmondig worden beschouwd, zijn er toch wel zaken die zij zelfstandig mogen regelen.
Zo kunnen 18-jarigen nu: een beroep doen op de Algemene Bijstandswet; stemmen;
examen doen voor het besturen van een auto of motor; een jachtakte of visvergunning ha
len; een testament maken.
Zaken die zij wel mogen doen maar waarvoor hun ouders of voogd verantwoordelijk blij
ven en eventueel de financiële gevolgen moeten dragen, zijn: kopen op afbetaling; een
eigen bankrekening openen; geld lenen; een hypotheek afsluiten.
minderjarigheid op 25-jarige leeftijd. Na
poleon knabbelde daar aan het eind van de
achttiende eeuw twee jaar af en sinds
1901, nu bijna 80 jaar dus!, is bij ons een
21-jarige meerderjarig. Het blijft allemaal
een vreemd gegoochel met de rechten en
plichten van minderjarigen. Want als je
jonger dan achttien jaar bent, mag je al van
alles en heb je ook allerlei plichten: wie zes
jaar is, wordt leerplichtig (tot 16 jaar en
deels zelfs tot 18 jaar); wie 12 jaar is, kan
-strafrechtelijk worden vervolgd en (tot 18
jaar) voor de kinderrechter moeten ver
schijnen; wie 15 jaar is, mag getuigen in
een civiele zaak; wie 16 jaar is, mag getui
gen in een strafzaak; wie 16 jaar is, mag
een bromfiets berijden, een vliegbrevet ha
len en aanmonsteren voor de koopvaardij.
Snotneuzen
Wie enige logica in de leeftijdsgrens kan
ontdekken, mag het zeggen. De Neder
landse Jeugd Gemeenschap kan het in elk
geval niet. Enkele jaren geleden al hield de
NJG een congres onder het motto 'De be
zem door de leeftijdsgrenzen'. Gepleit
werd daarbij voor afschaffing van de ge
dachte van onmondigheid, die ten grond
slag ligt aan het begrip minderjarigheid.
Mr. A. J. Cnoop Koopmans, kinderrechter
in Amsterdam, heeft in het Nederlandse
Juristenblad voorgesteld ook in het burger
lijk recht afzonderlijke leeftijdsgrenzen
vast te stellen voor elk rechtsgebied apart
en het hele begrip 'minderjarigheid' af te
schaffen. Zijn stadgenote mevrouw prof.
M. Rood-de Boer stelde voor een stelsel in
te voeren waarin kinderen vanaf twaalf jaar
steeds meer handelingsbekwaamheid krij
gen en steeds meer contracten mogen af
sluiten, totdat zij bij het bereiken van de
meerderjarigheid volledig handelingsbe-
kwaam zijn, zoals dat heet.
Zodra straks de grens van de meerderjarig
heid naar 18 jaar is verlaagd, zullen er wel
weer stemmen opgaan, dat het nu wel wel
letjes is met die 'snotneuzen', die steeds
meer en steeds vroeger wat te vertellen
krijgen. Maar dan vergeten ze wel, dat
onze heel verre voorvaderen achttien jaar
nog helemaal niets vonden. In het oudger-
maanse recht lag de grens voor meerderja
righeid van jongens bij 15 jaar en meisjes
werden zelfs al meerderjarig op 12-jarige
leeftijd! Die oude Germanen hadden het^
goed bekeken.
J
commissie in te stellen die gaat bestuderen
of er een apart strafrecht voor 'jeugdige'
meerderjarigen moet worden ingesteld.
In Den Haag wordt verwacht, dat er nog
wel wat discussies zullen worden gevoerd,
vóór de verlaging definitief zal worden
doorgevoerd. Gevreesd wordt zelfs dat het
wetsontwerp dit jaar nog geen kracht van
wet gaat krijgen. Het begint er in ieder ge
val wel op te lijken dat iedereen, die in
1962 of later geboren is, op zijn of haar
achttiende jaar meerderjarig zal zijn.
In het Romeins recht lag de grens van de
