Die goeie
ouwe tijd...
Ondernemingsraad, winstdeling, vakantie,
achturige werkdag, vijfdaagse werkweek
en flexibele werktijden - dat zijn begrippen
waar kantoorklerken ruim een eeuw gele
den in de verste verte niet van durfden dro
men. Zij kenden zelfs geen lunchpauze,
mochten tijdens het werk niet met elkaar
praten en ook niet zonder toestemming het
werkvertrek verlaten. Maar zij moesten
wel dagelijks verplicht bidden, na een
'drastische vermindering van de kantoor
uren' elf uur per dag werken, sobere kleren
dragen en zelf zorgen voor pennen en
brandstof.
Leest u maar eens het authentieke arbeids
reglement, dat omstreeks 1850 werd uitge
vaardigd, glimlach om die 'goeie ouwe tijd'
en besef dat er veel is veranderd. Maar be
denk ook dat er nu - ondanks de paradijse
lijke toestanden vergeleken met de werk
omstandigheden zoals die hieronder wor
den geschetst - toch nog altijd een lijst
met wensen voor verbeteringen op de
plank ligt. Een mens is niet zo gauw te
vreden, nietwaar?
1 Godsvrucht, properheid en stiptheid zijn
karaktertrekken, dewelke onontbeerlijk
zijn voor een goede handel.
L Up aanwijzing van de (jouverneur neett
onze firma de werkuren verminderd en het
personeel dient vanaf heden slechts op
weekdagen ten burele te zijn tussen zeven
ure des voormiddags en zes ure des na
middags.
3 De Zondag dient voor kerkgang, maar
mocht iemand goed van node hebben dan
zullen de klerken op Zondag ten burele
werken.
4 Dagelijkse gebeden zullen iedere mor
gen gezegd worden in het Grote Kantoor.
De klerken dienen aanwezig te zijn.
5 Kleding dient sober te zijn. De klerken
zullen zich hoeden voor het dragen van
kleding in opvallende kleuren en van kou
sen, die niet goed gestopt zijn.
6 Overjassen en overschoenen mogen niet
ten burele aangehouden worden, halsdoe
ken en hoofdbekleding kunnen in geval van
guur weer gedragen worden. Er is voor een
kachel gezorgd ten gerieve van de klerken.
Steenkool en hout moeten in een kast opge
borgen worden. Aanbevolen wordt, dat ie
dere kantoorklerk gedurende de tijd van
het koude weer vier ponden steenkool per
dag meebrengt.
7 De klerken mogen het vertrek niet verla
ten zonder toestemming. Het is toegestaan
de natuurlijke drang te volgen, waarvoor
de klerken de tuin achter de tweede poort
kunnen gebruiken. Dit terrein dient in goe
de staat gehouden te worden.
8 Gedurende kantoortijd is spreken verbo
den.
9 Het hunkeren naar tabak, wijn of sterke
drank is een menselijke zwakheid en der
halve verboden voor alle kantoorklerken.
10 Nu de kantooruren drastisch vermin
derd zijn en wel tot elf uren per dag, is het
tot zich nemen van voedsel toegestaan tus
sen half twaalf en twaalf uren, maar het
werk mag onder geen enkele voorwaarde
onderbroken worden.
11 De klerken moeten zelf hun schrijfpen
nen medebrengen; een slijper is op aan
vraag bij de boekhouder aanwezig en ver
krijgbaar.
12 Een oudste klerk wordt benoemd, die
Een hypermoderne en goed bemande fac
tureer- en typistenafdeling, die zonder toe
stemming van de chef (in hoogheid achter
een balie gezeten) niet mocht worden ver
laten.
verantwoordelijk is voor de properheid van
het kantoor en alle jongste klerken zullen
zich veertig minuten voor het gemeen
schappelijk gebed bij hem melden voor het
schoonmaken der vertrekken en zij zullen
na kantoortijd blijven voor dergelijke
werkzaamheden. Borstels, bezems, zeep en
water worden door de firma beschikbaar
gesteld.
13 De nieuwe, verhoogde weeklonen zijn
voor jongens tot veertien jaar 0,52, jong
ste bediende 2,40, aankomende klerken
4,50, klerken 5,50, oudste klerken na
vijftien jaar diensttijd 10,25. Er wordt
verwacht, dat iedereen hiermede een ver
hoogde hoeveelheid werk zal afleveren.
Een blik in een ver verleden. Achter houten
lessenaars, in sobere kleren en in zwijg
zaamheid werd het kantoorwerk verricht -
elf uur per dag, zes dagen per week. Wie
lust er nog peultjes?
