de beroepsvaart het met schepen van
zo'n 200 ton. Je kon er heel wat naast
elkaar plakken in de bestaande kolk van
360 x 18 meter. Nu zijn er schepen van
4200 ton bij.' Cijfers geven een beeld
van de drukte. In een maand tijd pas
seerden 1880 opvarende schepen en
1971 afvarende. Hun gezamenlijke laad
vermogen bedroeg 4,5 miljoen ton. Het
kwam er op neer dat de sluis die maand
bijna 1 400 keer open en dicht ging. De
takeldeuren zijn terdege beveiligd tegen
calamiteiten. Een scheepseenheid die
door een verkeerde manoeuvre niet tij
dig tot stilstand komt, wordt opgevan
gen door beschermdeuren die ruim zes
meter kunnen 'meegeven' en tegen een
druk van 10 000 ton bestand zijn. Geen
kans dus op overstromingen ais gevolg
van een sluisdeur die bij een aanvaring
onklaar raakt. Voor het sluispersoneel
blijft de schade meestal beperkt tot 'wat
schrijfwerk'.
Het scheepvaartgeweld rondom de
Bernhardsluizen staat in schril contrast
met wat zich iets verder stroomafwaarts
afspeelt langs de Waal. Met het gereed
komen van de tolbrug, enkele kilometers
hogerop, verdween de bestaande pont
verbinding met het Land van Maas en
Waal op de zuidelijke oever. De bevol
king uit die contreien klaagde steen en
been. De Alexanderbrug kostte teveel
aan bruggeld, men vond het bezwaarlijk
zover te moeten omrijden, wat moest de
schooljeugd beginnen, en voor de bood
schappen kon men Tiel evenmin missen.
Tiel had maar te zorgen dat er wat ge
beurde. De vrees bestond dat het Land
van Maas en Waal de stad inderdaad
zou laten varen op essentiële onderdelen
als bij ziekenhuisopname. Een oplossing
kwam er in de vorm van de veerboot
Hendrikus. De boeg van deze 150 pk die
sel klieft nu ieder uur zes keer de golven
van de 375 meter brede rivier. Voetgan-
Z.X gers, wielrijders en bromfietsers benut
ten het voetveer massaal. Op de kade
aan weerskanten van de rivier wemelt
het bovendien van de auto's. Fabrieksar
beiders laten hun voertuig achteren be-
rmvnn zich InnnnH nf nsr fintc vprdpr
naar het werk. Sommigen vinden
emplooi bij de veiling Tiel en omstreken.
Dertig miljoen kilo Betuws ooft wordt er
jaarlijks aangevoerd, voornamelijk hard
fruit zoals appels en peren. De aange
voerde hoeveelheden blijven vrij stabiel,
al vermindert het aantal boomgaarden
nog steeds.
Omstreeks Kerstmis houdt de veiling al
tijd nog een vermaarde show waar de
beste fruitsoorten kunstig verpakt te
pronk staan.
De betekenis van kersen, bessen en an
der zacht fruit is tanend. Die tendens
merkt men ook bij 'De Betuwe' als fa
briek voor 'verduurzaamde vruchten', al
sinds 1888 gerechtigd tot het voeren
van het koninklijke wapen. Circa 500
mensen houden zich dagelijks bezig met
zijn bekendheid. En al weet geen sterve
ling nog precies te vertellen hoe het par
mantige mannetje aan zijn naam kwam,
het werd een weergaloos begrip. Zelfs
de PTT bezorgt aan de Grote Brugse
Grintweg te Tiel feilloos emigrantenpost
uit Australië of Nieuw-Zeeland met het
opschrift Flipje-Nederland als enige
adresaanduiding.
Waar het de oude kern van Tiel betreft is
daarnaast de metaalindustrie vanouds
een belangrijke werkgever.
Bij de veelheid van produkten verdient er
één speciale vermelding: de vervaardi
ging van tinwaren. Tiel hield er de naam
tinstad aan over. Het bedrijf Kurz en Co.
specialiseerde zich zelfs volkomen op
het gebied van tinwaren. Het leverings
programma omvat meer dan 250 artike
len. Fruitschalen, kandelaars maar ook
complete theeserviezen, allerlei vormen
van drinkbekers en de bekende Oudhol
landse kraantjeskannen. De belangstel
ling groeit nog steeds, ondanks de forse
prijzen. Tin als grondstof kost per kilo al
ongeveer 33 gulden. Een verklaring voor
het succes? Tin brengt een sfeer die ook
vandaag nog geapprecieerd wordt,
meent men bij het bedrijf. Men legt uit
dat tin als metaal zich veel laat welge
vallen. Met de jaren verandert de zilver
witte kleur in een warme dofgrijze tint.
De zachte structuur van het materiaal
heeft door de eeuwen heen echter ook
gezorgd dat er op grote schaal met tin
werd geknoeid. Het mengen van tin met
aanzienlijke hoeveelheden, veel goedko
per, lood is al eeuwenlang een geliefde
truc.
Het zijn methodes waar men zich in Tiel
hardnekkig tegen verzet, niet in het
minst door het gevaar voor de gezond
heid dat toepassing van lood in ge
bruiksvoorwerpen oplevert. Gelukkig is
de vervaardiging van allerlei jams en
vruchtendranken. Vijftig procent van de
produktie is voor de binnenlandse markt
bestemd. Dat het een bedrijf is uit het
Unilever-concern zegt geen mens wat.
Maar wel veert heel Nederland verrast
op als blijkt dat het hier gaat om Flipje
Tiel. De beeltenis van het lollige ventje
wordt op een muurschildering zorgvul
dig in ere gehouden. Is er ooit eerder in
Nederland een handelsmerk bedacht dat
zo bleef hangen in het geheugen? Het
ventje riepft hnflpwpranrlor n. Roti...,»
het zelfs voor de onervaren leek mogelijk
in een handomdraai te achterhalen of
tinwaren door teveel lood zijn verontrei
nigd. Een kras met het verdachte voor
werp over een vel papier biedt uitkomst.
Levert het proefje een duidelijke pot
loodstreep op dan is er essentieel iets
mis met de tinsamenstelling. Door het
ongevraagd handhaven van de strengste
kwaliteitsnormen trachten de producen
ten te bereiken dat Tiels wereldwijde
faam als tinstad gevrijwaard blijft van
elkg cmpt
