registreerd via toetsenborden met
beeldscherm. Alle gegevens worden al
dus vastgelegd op een kleine magneti
sche schijf. Deze diskette wordt dage
lijks per auto naar een van de twee ope
rationele computercentra gebracht en
daar verwerkt. In de tweede automatise
ringsfase wordt de functie van de kas-
kwiteringsmachine overgenomen door
een baliebeeldscherm. Voornaamste
voordeel ook hier: alle gegevens van het
kasverkeer behoeven slechts eenmaal te
worden vastgelegd, terwijl tevens alle
posten direct automatisch worden ge
fiatteerd. In het volgende stadium van
heel het automatiseringsproject wordt
de apparatuur bij de banken dan aange
sloten op een van de regio-eenheden
waar zich computers met informatiebe
standen bevinden. Het transport van de
vereiste gegevens geschiedt nu per tele
foonlijn inplaats van per auto. In de slot
fase kunnen ook alle mutaties van cliën
tenrekeningen ogenblikkelijk via de re
gio-eenheden worden afgehandeld. Re
keningafschriften worden vervaardigd
waar de klant bijstaat. Koppeling tussen
de regio-eenheden en de grotere eenhe
den zoals in Zeist en Eindhoven maakt
op grote schaal een uitwisseling van in
formatie over de organisatie als geheel
mogelijk: in de regio-eenheden wordt bij
transacties van iedere plaatselijke bank
de financiële administratie direct bijge
werkt.
Onbekendheid
De heer Van Eldik die met de nodige sla
gen om de arm heel de periode 'tot 1985
en later' alvast reserveerde voor de in
voering van een en ander, kondigde ver
volgens het plan aan om via een perio
diek automatiseringsbulletin de betrok
kenheid van alle belanghebbenden bij
het ingrijpende project te vergroten.
Noodgedwongen veel minder concreet
dan bij het belichten van technische as
pecten, stond de inleider aansluitend stil
bij een aantal effecten op sociaal en per
soneel vlak. De heer Van Eldik: 'Meestal
zullen de consequenties van die vernieu
wingen voor de medewerkers slechts
schattenderwijs bepaald kunnen wor
den.' Een vraag die hij zich bijvoorbeeld
hardop stelde, betrof de personeelsop-
bouw: Brengt het feit dat jonge meisjes
zich minder tot techniek aangetrokken
voelen, een verschuiving qua sexe te
weeg in de personeelsopbouw? Moge
lijk ook zal de toepassing van beeld
schermen gepaard gaan met nog onbe
kende verschijnselen, waardoor aange
paste arbeidstijden nodig kunnen wor
den. De kans op fouten neemt door de
toepassing van beeldschermen af, maar
het werk zal een meer gereglementeerd
karakter krijgen, met minder 'speelruim
te' voor ieder persoonlijk.
Algemeen gesteld vergen de nieuwe
ontwikkelingen een andere gedrags- en
werkwijze dan die waarmee mensen
vroeger een gewaardeerde bijdrage in
het arbeidsproces leverden. Het feit dat
veranderingen zich sneller voltrekken
betekent bovendien dat er aan het men
selijke aanpassingsvermogen steeds ho
gere eisen worden gesteld. In het alge
meen verloopt de sociale aanpassing
langzamer dan de technologische ont
wikkeling vraagt, met alle spanningen
vandien. Zeker is dat automatisering een
vermindering betekent van de portie
sleurwerk bij de banken. Er komt meer
tijd vrij voor een persoonlijke behande
ling van de klant. Tegelijk verwachtte de
heer Van Eldik een sterke groei van func
ties die een speciale opleiding vragen.
Weliswaar zal de totaliteit van het per
soneel wellicht minder toenemen dan
het gemiddelde van duizend man waar
aan we de voorbije jaren gewend raak
ten, maar de toename van het aantal
specialisten verhoogt de betekenis van
de werknemer: hij is niet meer zo ge
makkelijk te vervangen en de arbeids
mobiliteit zal kunnen teruglopen.
Waarborgen
Het hoofddirectielid van de Centrale Ra
bobank stond aan het slot van zijn refe
raat nog stil bij mogelijke functiever
schuivingen onder invloed van de auto
matiseringsprocessen. Een personeels
formatieplan per bank of voor kleine
groepen van banken zal wenselijk zijn.
Hierin staan nieuw te creëren functies
vermeld, alsmede de arbeidsplaatsen die
geheel of gedeeltelijk komen te verval
len. Het is de opzet dat er bij de persone
le reorganisaties geen ontslagen zullen
vallen. Zou individueel de noodzaak be
staan over te stappen op werk van een
lager beloningsniveau, dan blijft de be
staande inkomenssituatie onverkort ge
handhaafd. Vanzelfsprekend zal er dan
naar gestreefd worden om de nieuwe
functie door uitbreiding van taken op
den duur weer op het oude hogere ni
veau te brengen. Ook bij het bezetten
van nieuwe stoelen in de gewijzigde
organisatiestructuur richt de werving
zich zeer nadrukkelijk eerst op de eigen
collega's die hun bestaande functie (ge
deeltelijk) gaan verliezen. Door het per
soneel reeds in een heel vroeg stadium
in te lichten over de functie-eisen welke
in de toekomst een rol gaan spelen en
hen daarbij te informeren over de oplei
dingsmogelijkheden die daarvoor dan
worden opengesteld, hopen we, aldus
drs. Van Eldik, tijdig en in goede samen
spraak te kunnen inspelen op de veran
deringen die ons te wachten staan.
Identiteit
Het warme applaus waarmee de toe
hoorders hun waardering voor de voor
dracht tot uiting brachten, vormde te
vens de ouverture tot een vragenkwar-
tier waarmee drs. Van Eldik zijn spreek
beurt afrondde. Een van de aanwezigen
vroeg zich af of een toenemende bu
reaucratie in het werk niet strijdig was
met het streven naar een verhoogd
dienstbetoon. Een ander informeerde
naar de kostenaspecten, voortvloeiend
uit de automatisering. Drs. Van Eldik rea
geerde heel gedecideerd: als de aan
schaf van nieuwe apparatuur interessant
is, moet je niet meer omzien naar wat
geweest is. De Engelsman noemt dat 'no
use crying over spilled milk'. En wat de
ogenschijnlijke tegenstelling betrof tus
sen dienstbetoon en bureaucratie: de
automatisering levert tijdwinst op, zodat
de ruimte benut kan worden om klanten
beter behulpzaam te zijn. In zijn ant
woord aan een andere vragensteller
merkte het hoofddirectielid nog op dat
de komende automatiseringsoperatie de
plaatselijke banken nadrukkelijk dient ter
ondersteuning van de eigen identiteit.
Drs. Van Eldik: 'Het invoeren van regio
nale computereenheden onderstreept de
zelfstandigheid van de plaatselijke ban
ken; de flexibiliteit wordt groter terwijl
de automatisering tegelijk ook het on
dersteunende werk vanuit de Centrale
Rabobank wat dichter bij die plaatselijke
bank brengt.'
