17
speelt dat niet op alle fronten? Hoe lang
is er hier niet gevochten om buitenaf zo
veel mogelijk wegen in het natuurgebied
verhard te krijgen? Werkelijk, je kon er
vroeger haast niet zijn door alle blubber
of stof. Maar tegenwoordig heb je de
milieumensen, een groep die toch nogal
indruk maakt. Al het asfalt trekt in hun
ogen teveel auto's aan, zodat men het
wat graag opgeruimd zag.' De grote ver
scheidenheid op kerkelijk gebied die ve
len vooral als lastig ervaren en afschilde
ren, bezit volgens hem zeker ook positie
ve elementen die ten onrechte vaak bui
ten beschouwing blijven. 'Je treft men
sen aan die financieel veel, heel veel
over hebben voor hun kerkgenootschap.
In Elspeet zamelde de Gereformeerde
Gemeente met haar 600 leden acht ton
in voor een restauratie. De kerk mag ge
zien worden. Parketvloer, mahoniehou
ten banken. Dat geld moet toch maar
opgebracht worden. En wat je ook
merkt, is dat steeds meer mensen hier
heen trekken nu het kerkelijke leven in
de steden zo hard achteruit gaat. Ginds
voelt men zich een vreemde in eigen
huis, en dus zoekt men het hier.'
Aan het gesignaleerde verschijnsel lig
gen duidelijk andere motieven ten
grondslag dan de argumenten die gel
den voor de grote groep die zomaar een
Veluwse woonomgeving nastreeft. Is dat
felbegeerde doel eenmaal bereikt en
heeft men goed en wel het aardige huis-
je-in-natuurlijke-omgeving betrokken,
dan manifesteert zich veelvuldig een op
merkelijke ommekeer: het liefste zouden
de nieuwkomers ter hoogte van Nijkerk
al bordjes geplaatst zien met het onver
biddelijke opschrift 'Verboden toegang'.
Toerisme en recreatie op de Veluwe blij
ken dan in hun ogen opeens volstrekt
ontoelaatbaar. Hoe ondenkbaar die si
tuatie is, mag blijken uit de alledaagse
werkelijkheid zoals die zich - bijvoor
beeld - zomers afspeelt bij de plaatse
lijke Rabobank.
Om de wachttijden voorvaste klanten
niet onverteerbaar te maken, worden er
tijdelijk twee loketten gereserveerd waar
uitsluitend de krap bij kas zittende toe
risten terecht kunnen. In diezelfde zo
merse periode vliegen ook met vele ex
tra miljoenen de tegoeden omhoog van
al degenen die in Nunspeet een recrea
tieve boterham verdienen. Het zijn er
heel wat, zoals VW-secretaris Boerse-
ma beter dan wie ook weten kan. Dit zijn
de cijfers: op jaarbasis boekt Nunspeet
zo'n 1,2 miljoen overnachtingen. De 160
campings beslaan een oppervlakte van
260 hectaren. In totaal zijn er 185 re-
creatiebedrijven met slaapcapaciteit
voor 25 000 mensen. Het kardinale on
derscheid met een vakantiecentrum als
Valkenburg ligt in de overheersende rol
die de campings spelen. Hotels en pen
sions zijn veruit in de minderheid. Strin
gente voorschriften van de gemeente
verhinderden dat de kampeercentra
werden tot woonwagenkampen. De
consequentie was wel dat de sta-cara-
vans- nu compleet met metershoge te-
levisiemasten - op sommige plaatsen
tot diep in de bossen zijn gestationeerd.
Er ontstonden ware dorpsgemeenschap
pen op de campings, inclusief Sinter-
klaas- en carnavalsfeesten. Volgens de
VW-functionaris zou zonder het toeris
me zeker de helft van de plaatselijke
middenstand de voordeur wel kunnen
sluiten. Voor 30 van de VW-leden is
het toerisme een graantje dat naast de
overige inkomsten wordt meegepikt.
Van de gasten bestaat zeker 70 uit
randstedelingen die eens even de herrie
kwijt willen. Groningers en Zeeuwen zijn
eveneens goed vertegenwoordigd.
Voorbij is de tijd dat ze met veredelde
kippenhokken genoegen namen. Boer-
sema: 'Men heeft ook meer dubbeltjes
om z'n eisen gehonoreerd te zien.' Toch
blijft in zijn ogen voortdurende waak
zaamheid geboden. 'Men moet het ook
weer niet te gortig maken met de prij
zen. Je graaft je eigen graf wanneer
mensen elders 3 weken kunnen vertoe
ven voor wat ze hier in 1 week kwijt zijn.'
Hij geeft aan dat er ondanks een verbe
terde kwaliteitsbewaking nog steeds
subtiele verschillen tot uitdrukking ko
men in de benaming zomerhuisje of va
kantiebungalow. Ronduit woedend kan
hij worden wanneer er ook tegenwoor
dig door particulieren nog tweedehands
ameublementen worden opgeruimd met
in de advertentie een wervende toevoe
ging als 'bijzonder geschikt voor zomer
huisjes'.
Waar precies ligt de kiem van dat toeris
me? Moet er tot in de vorige eeuw te
ruggegrepen worden toen de domeinen
liefst 25 000 hectaren woeste grond
overdeden aan de toenmalige gemeente
Ermelo? Daar heeft Nunspeet toch ook
het een en ander aan overgehouden,
want zo gek lang is het nog niet geleden
dat beide plaatsen tegen wil en dank
een geheel vormden. Pas vanaf 1972
staat Nunspeet als gemeente op eigen
benen. Het was een van de weinige be
sluiten tot splitsing van een gemeente,
juist in een periode dat het inzake ge
meentelijke herindeling samenvoeging
was wat de klok sloeg. Aan de ongebrui
kelijke beslissing hebben vast hoogst
gewichtige motieven ten grondslag ge
legen. Toch kwam er nog een strijd van
meer dan twintig jaar aan te pas eer het
zover was. Liefst zes verschillende plan
nen werden er in die tijd ontwikkeld.
Heeft het zin achteraf nog te informeren
naar een verklaring voor de stroeve ver
houdingen? We hebben in het verleden
niet alleen met botsende belangen te
maken gehad, maar doodgewoon ook
met plaatsen die 18 kilometer uiteen la
gen en tot overmaat van ramp aardig
aan elkaar gewaagd waren. De ene keer
bezette Ermelo de zetel die in de ge
meenteraad een meerderheid verschaf
te, dan weer trok Nunspeet aan het lang
ste eind. In zulk een sfeer pasten uitla
tingen als 'Wanneer wij voor Nunspeet
moeten bloeden met onze belasting, dan
verwachten wij een tegenprestatie be
staande uit verplaatsing van de be
stuurszetel der gemeente'. Vorige eeuw
al werd de heilloze toestand treffend ge
kenschetst met de woorden: een toeval
lige bijeenvoeging van drie dorpen en
wat buurtschappen onder hetzelfde be
stuur, maar niets van hetgeen overal el
ders verstaan wordt onder het woord
gemeente.
Lange tijd heeft het spook van de ar
moede Nunspeet en omgeving behoor
lijk parten gespeeld. Hier woonden in
armzalige hutten de eekschillers. Jaren
lang trokken ze erop uit om het eikehak
hout te ontdoen van de schors, toen die
nog toepassing vond als looistof voor
huiden die tot leer werden verwerkt.
Vanuit Elspeet met name trokken hele
gezinnen tijdens de schoolvakanties de
bossen in om een centje bij te verdienen
