burgemeesters en geestelijken waarde
volle contacten gelegd. Ze misten in de
jaren na de oorlog hun uitwerking niet.
Het in ere herstelde Beekvliet bereikte in
de na-oorlogse jaren aanvankelijk een
grote groei, maar in de zestiger jaren
nam deze snel af. Uiteindelijk bleek ook
hier het dalende aanbod van pries
ter-studenten niet meer toereikend. Van
af 1970 al werden er geen nieuwe leer
lingen meer aangenomen. In de zomer
van 1977 werd wat betreft het bisdom
Den Bosch de episode Beekvliet defini
tief afgesloten met de verkoop van het
totale complex aan de gemeente St. Mi
chielsgestel. Daar was de lieve som van
f 4 850 000 mee gemoeid.
Al ver voor het besluit tot verkoop vast
stond werd er flink met geldbuidels ge
rammeld. De gemeente ging in de slag
om zodoende te verhinderen dat het
prachtige complex zou verdwijnen in de
gretige handen van willige projectont
wikkelaars, en om te voorkomen dat
vroeg of laat een dorp achterblijft waar
van het oorspronkelijke karakter volledig
is weggevallen. De kerkelijke of se-
mi-kerkelijke instituten, aldus wethouder
Seegers, vormen de ziel van het dorp.
'Beekvliet vervult daarbij een voorname
rol. Velen voelen zich er mee verbonden
uit een zekere sentimentaliteit. De bete
kenis van het complex ligt overwegend
zelfs op het emotionele vlak.' De ge
meentelijke aankoop maakte de weg vrij
voor een ontwikkeling waarover men zelf
de controle bewaart. De gedachten gaan
uit naar woningbouw, maar dan zodanig
dat de 17 ha van Beekvliet geen wijk op
leveren die geldt als enclave voor men
sen met een ruime portemonnee. Deson
danks moet een gedeelte van het kolos
sale complex er straks aan geloven. Voor
het kolossale gebouw in zijn totaliteit
valt zeker geen passende functie meer te
creëren. Tijdelijk fungeren sommige
ruimten nu voor de huisvesting van Suri-
namers die vooruitlopend op de onaf
hankelijkheid van hun land een goed
heenkomen zochten in Nederland. Beek-
vliet werd meteen gebombardeerd tot
Z. I het grootste opvangcentrum voor rijks
genoten in ons land.
Kort na de start in november 1975 ver
bleven er meer dan 300 mensen. Hun
aantal is inmiddels gedaald tot om
streeks honderd, maar het ziet er naar uit
dat fietsende Surinaamse kinderen nog
wel een poosje zullen blijven ravotten
onder de kastanjes die een eeuw terug
werden geplant als brevierlaan voor
Beekvlietbewoners. Het is niet uitgeslo
ten dat Beekvliet in de naaste toekomst
wordt bestemd tot permanent verblijf
voor Surinaamse bejaarden. Nu al heeft
het spreidingsbeleid van het ministerie
tot een aanzienlijke doorstroming onder
gezinnen met kinderen geleid. Een 'ver
geten' vorderingswet woonruimte stelde
de overheid in staat eventueel 5 procent
van het woningbestand in iedere ge
meente te claimen. Anders dan de Zuid-
molukkers destijds gingen de Surina-
mers zo snel op in het totaal van de be
volking. Er werd vaart gezet achter het
gewenningsproces. Vond iemand zelf
standig werk, dan stegen daarmee zijn
kansen op een eigen woning. Het stre
ven om ras- en geloofsgenoten zoveel
mogelijk bijeen te houden in de aanloop
periode heeft tot gevolg gehad dat St.
Michielsgestel voornamelijk Surinamers
van Javaanse kom-af verwelkomde. Ze
werden in de jaren rond 1930 geronseld
voor werk als contract-arbeiders op Suri
naamse koffie- of cacao-plantages. Re
gistratienummers voor hun namen herin
neren veelal nog aan de boot waarmee
ze naarSuriname kwamen. Het Javaans
bleef hun voertaal, afgewisseld met een
ratjetoe Sranang-tongo, het neger-En
gels. Met verhalen vol angst en onrust
brachten hun politieke leiders de mees
ten blindelings tot een vlucht naar Ne
derland. Sommige families stuurden al
vast een vertegenwoordiger vooruit,
daarmee de rechten voor de anderen vei
lig stellend. Geld voor een vliegticket
werd soms geleend tegen een rente van
100 Eenmaal in Nederland zakten veel
alleenstaanden weg in een wurgend iso
lement. In overleg met het ministerie
bood de plaatselijke Rabobank ettelijke
keren uitkomst door het verstrekken van
leningen die een hereniging van families
mogelijk maakten. Een van de beheer
ders op het centrum: 'Je zag verkommer
de mensen zienderogen opfleuren na
zo'n weerzien met de achterblijvers.' Er
wordt een beeld geschetst van de niet
geringe aanpassingsproblemen. Kinde
ren kwamen via sluisklasjes zo snel mo
gelijk terecht op een plaats waar ze in
het Nederlandse onderwijs thuis hoor
den. Vrij snel beheersten zij de eerste be
ginselen van de Nederlandse taal. In de
gezinnen had het onverwachte conse
quenties: de heer des huizes, in het Ja
vaanse cultuurpatroon de onbetwiste
gebieder, zag zijn toch al tanende gezag
nog verder ondermijnd doordat zijn kin
deren hem behulpzaam moesten zijn bij
het ontcijferen van paperassen waarmee
hij zich in dat bureaucratische Nederland
als analfabeet zag geconfronteerd. Het
leidde tot nog meer spanningen voor
mensen die het al niet gemakkelijk had
den. Na de aanvankelijke voedselver-
strekkingen moesten de afzonderlijke ge
zinnen zich al snel zelf zien te redden
met hun toelage. Met vallen en opstaan
lukte het, zoals men ook gebruik leerde
maken van kookplaten, toiletten en an
dere verworvenheden. Het heeft geruime
tijd geduurd alvorens de nieuwe bevol
king van Beekvliet een gesloten winkel
deur in Nederland niet meteen uitlegde
als winkelsluiting. Aan de andere kant
moest ook St. Michielsgestel wennen
aan het nieuw bevolkingselement. De
plaatselijke slager begreep aanvankelijk
niets van de explosieve vraag naar waar
deloze vleessoorten als pens en hersens.
In de veronderstelling dat het was be
stemd voor de huisdieren, werd het spul
aanvankelijk zelfs gratis verstrekt. Maar
toen het tegendeel duidelijk werd, vorm
de het de aanleiding tot een fikse prijs
stijging. Niettemin, St. Michielsgestel
toonde zich van meet af aan spontaan
bereid tot alle mogelijke behulpzaam
heid. De Surinaamse inwoners ontvingen
huisraad en fietsen in overvloed. Het ge
mak waarmee St. Michielsgestel zich
ontfermde over de Surinamers kwam
