mwijiU -•
125 000
105 000
67 000
4 150 000
4 150 000
29 000 000
ïoo
1 300 000 000
jrjjQlf;
Water speelt een allesoverheersende rol in
ons leven. Van de vroege ochtend tot de
late avond, van vóór de wieg tot na het
graf. Toch zijn we ons maar zelden bewust
van de plaats die het water in ons dagelijks
leven inneemt.
Gedachtenloos draaien we de kraan open,
vanzelfsprekend nemen we een douche of
poetsen onze tanden. We mopperen als het
regent en we beklagen ons als we in een
droge zomer de tuinslang moeten uitrollen.
Sinds eeuwen leveren we strijd tegen het
water. Onze taal, in spreekwoorden en
zegswijzen, zit vol toespelingen op het wa
ter en de meeste Nederlanders zijn er nog
steeds van overtuigd dat ons land het wa
terrijkste land in de wereld is. Dat is niet
helemaal waar. Als u met vakantie ooit aan
het Meer van Genève komt te staan, is het
misschien wel aardig uw metgezellen erop
te wijzen dat er in die plas achttien maal
meer water zit dan alles wat we in Neder
land in plassen en rivieren, sloten en meren
- inclusief het IJsselmeer - bijeen kunnen
dweilen. Maar dat slechts terzijde.
Water is een unieke stof. Het loopt zoge
zegd over van de wonderlijkste en voor ons
plezierige eigenschappen. Om maar eens
iets te noemen: water is.hoegenaamd niet
kapot te krijgen; je kunt het steeds opnieuw
gebruiken en niet zoals bijvoorbeeld steen
kool, aardgas of olie verbruiken. Door de
voortdurende kringloop van het water blijft
de hoeveelheid water op aarde vrijwel on
veranderd. Er gaat niets af. er komt niets
bij.
Er is overigens geen stof waarvan zoveel
voorhanden is als water: driemaal zoveel
als alle andere stoffen op aarde te zamen.
Bijna driekwart van het aardoppervlak is
met water bedekt.
Eén van de wondere eigenschappen van
water is, dat het bij bevriezen precies an
dersom reageert dan vrijwel alle andere
stoffen: het zet namelijk uit, terwijl het vol
gens de wetten van de natuur behoort in te
krimpen. Gelukkig maar, want daarom
blijft de vaste stof ijs, op de vloeistof water
drijven. In het andere geval zou het ijs naar
de bodem zakken en zouden er steeds nieu
we ijslagen bijkomen. De drijvende ijslaag
voorkomt dat en beschermt zo de diepere
lagen tegen te sterke afkoeling. Planten en
dieren kunnen daardoor overwinteren en
zelfs in de poolzeeën blijft leven mogelijk.
Water heeft ook het grootste oplossende
vermogen van alle vloeistoffen en het tast
die stoffen nagenoeg niet aan.
Wij staan daar zelden bij stil, maar zonder
die oplossende eigenschap zou het er voor
't leven op aarde bedenkelijk uitzien. Geen
organisme is namelijk in staat voedsel op te
nemen als dat niet eerst is opgelost. Planten
en bomen onttrekken het voedsel aan de
bodem nadat het in water is opgelost. Ook
ons eigen bloed kan de voedingsstoffen pas
opnemen als die eerst zijn opgelost. Ons
bloed bestaat trouwens zelf ook voorname
lijk uit water.
Prachtig geregeld dus, maar als het water
er daarbij verder niet de curieuze eigen
schap op na hield om de wetten van de
zwaartekracht aan zijn laars te lappen, dan
zag het er nog somber uit. Natuurlijk is het
niet letterlijk zo dat water de wetten van de
zwaartekracht negeert, maar de capillaire
opstijging van water wekt wel die schijn.
^""Zónder enige druk van buiten kan water
zich in een dunne buis 'omhoog werken' en
dank zij die eigenaardige eigenschap kan
de (waterige) voedselstroom via de boom-
- '-jf -
wortels tot in het hoogste topje van de
boom omhoog stijgen. Ons eigen bloed zou
zonder die unieke eigenschap heel wat
meer moeite hebben om zo 'ongedwongen'
door ons lichaam te circuleren.
Er is veel meer over water en zijn wonder
lijke eigenschappen te vertellen, maar deze
paar voorbeelden tonen al aan hoe onmis
baar water is voor het leven op aarde. Zon
der voedsel kan een mens zijn leven nog
weken rekken, maar zonder water houdt hij
het hooguit tien dagen uit. Wat willen we -
geen element is ons zo vertrouwd. Alge
meen wordt nu wel aangenomen dat het le
ven op aarde in het water is ontstaan. Wij
zelf zijn ons leven begonnen zachtjes wie
gend in het water van de moederschoot.
Met een ferm gekrijs verlaten we die geluk
zalige beslotenheid om in een wieg gelegd
te worden, maar onze nauwe relatie met het
water blijft tot het uur van onze dood be
staan. Tot dat ogenblik blijft het water on
afgebroken door ons lichaam stromen. Da
gelijks raken we zo'n 2Vi liter kwijt, maar
eenzelfde hoeveelheid nemen we in een of
andere vorm ook weer op.
Water - een fantastische stof: eigenwijs, te
gen de draad in, onontbeerlijk en niet kapot
te krijgen.
'Vindplaats'
Hoeveelheid in km3 Percentage
zoetwatermeren
zout(houdende) meren en binnenzeeën
rivieren, beken etc.
moerassen en grondwater direct onder
de oppervlakte
grondwater tot op 1700 m
grondwater op grotere diepte
poolijs en gletsjers
water in de dampkring
oceanen en zeeën
0,009
0,008
0,0001
0,005
0,31
2,15
0,001
97,2
(GegevensjUnesco)
