dringt het besef door. De Vaart is een
kloof. Ze brengt een onherroepelijke
scheiding teweeg, ook al verlichten op
strategische punten enkele bruggen het
ongemak. 'Je moet rond, en dat gaat
aardig vervelen op de duur,' luidt de niet
mis te verstane klacht. Klazienaveen be
rust niet. Er is in samenspraak met de
gemeente Emmen een plan opgesteld
dat een centrum met allure op moet le
veren. De kosten zijn navenant, en met
veel geheimzinnig gefluister omgeven.
Ten lange leste blijkt het te gaan om een
som van twaalf miljoen gulden, in ruil
waarvoor de Klazienaveense waterlinie
van speelse overloopmogelijkheden
wordt voorzien, inclusief schiereilandjes,
vlonders en terrasjes. Heel nadrukkelijk
hebben de plannenmakers het behoud
nagestreefd van het oorspronkelijk ka
naal-idee. Hier en daar is het idee geop
perd van een totaal gedempt kanaal.
Lang niet iedereen was er gelukkig mee.
Te zeer zou Klazienaveen dan zijn oor
sprong verloochenen. De huidige opzet
spreekt ook de commerciële leiding van
de plaatselijke Rabobank wel aan. Men
ziet het als de schoonheidsbehandeling
van het nieuwe Klazienaveen dat gaan
deweg toch al ingrijpend van gezicht ver
anderde. Van een sjofel gekleed straat
jochie met afgetrapte schoenen en
rouwranden rond de nagels groeide het
uit tot een ferme jonge vent die - goed in
het pak en in het bezit van een flitsende
superfiets - weet dat hij er wezen mag.
Met een achteloosheid die onmisken
baar trots verbergt wordt gewezen op di
verse nieuwe woonwijken die in de voor
bije jaren ter verdieping van het oor
spronkelijke bebouwingslint verrezen of
een verjongingskuur ondergingen. Daar
herinnert in de verste verte niets meer
aan het vroegere veenkoloniale karakter
van de plaats: een eindeloze keten van
huisjes langs het water. Een speels op
gezet park met royale waterpartijen en
kunstmatige heuvels hebben de plaats
ingenomen van de grauwe monotonie
uit vroeger dagen. Een enkele bouwput
vol koffiebruin water en baggerhopen
van een tabaksachtige substantie bren
gen wel nog de werkelijkheid van het
veen naar voren. Een eender beeld in
Zwartemeer. Achter een vrij onaanzien
lijke fapade van huisjes langs de Vaart
ligt een charmant eigentijds centrum
verstopt, compleet met een dorpshuis
dat gezien mag worden. Bemoeilijkt het
bestaan van allerlei kerkelijke gezindten
in Klazienaveen nog weieens de ont
plooiing van gemeenschappelijke initia
tieven, te Zwartemeer is daar geen spra
ke van. Als buurtverenigingen daar tegen
elkaar voetballen verdringen honderden
supporters zich langs de lijn. Potentiële
spelers zijn verontwaardigd wanneer ze
door het gedrang van andere gegadig
den eens niet benaderd worden.
De 'kanaalpromenade', sluitstuk van de
verjongingsoperatie in Klazienaveen,
dient ter ondersteuning van de faam als
koopcentrum. Na Emmen ontwikkelt zich
hier binnen de gemeente opnieuw een
belangrijk winkelcentrum, met een aan
trekkingskracht die aanzienlijk verder
reikt dan de tot het werkgebied van de
Rabobank Klazienaveen e.o. behorende
plaatsen Zwartemeer, Oranjedorp en
Nieuw-Dordrecht. Middenstanders zitten
als regel niet op buitensporig hoge las
ten; ze kunnen derhalve in vergelijking
met Emmen een aardig concurrerend
prijsbeleid voeren. Drastische vernieuw-
bouwplannen van de bank sluiten won
derwel aan bij het project waarmee Kla
zienaveen de vaart erin houdt. Beschikt
de bank sinds het samengaan van twee
zelfstandige banken nog over een paar
kantoren die op een steenworp afstand
van elkaar liggen, straks komt daar één
aanmerkelijk verruimde behuizing voor in
de plaats. Ze ligt dan zo'n beetje op het
eindpunt van de weg die eertijds 'uit het
zand' vanaf Emmen via Nieuw-Dordrecht
werd doorgetrokken tot aan de Hooge-
veensche Vaart ter verdere ontsluiting
van de Klazienaveense prairie. 'Bij het
uitbreken van de eerste wereldoorlog,'
herinnert oud-bankbestuurslid Hendrik
Snijders zich, 'waren de straatmakers
nog aan de gang.' Doorzijn ligging is
Nieuw-Dordrecht als plaats ook zicht
baar ouder. Voor de werkzaamheden in
Klazienaveen was die weg een uitkomst.
Niet langer meer zakten paarden zonder
plankjes onder de hoeven hopeloos weg
in het veen. Andere pioniers die aan de
