noeg heel dit gebied is gedurende het le
ven van een enkele generatie opge
bouwd. Het is een krachttoer van jewel
ste geweest waarover men immer nog
niet uitgesproken raakt.
Het scheppingsverhaal van Klazienaveen
speelt zich rond het eind van de vorige
eeuw af tegen een ruig natuurdecor, een
troosteloze-woestenij. Vanuit het westen
graven kanaalbouwers verder oost
waarts aan de ontsluiting van een im
mens gebied. Het vastberaden gewroet
in de slappe veenbodem krijgt op zeker
moment tijdelijk een noordoostelijke
koers. Enige kilometers hogerop volgt
opnieuw een kordate koerscorrectie.
Weer, en ditmaal definitief, zet de Hooge-
veensche Vaart zich voort in oostelijke
richting tot aan de Duitse grens. Met de
komst van het water kan Klazienaveen
ontstaan, even voorbij de voltooide
koerscorrectie. Nog verderop tenslotte,
vrijwel aan het uiteinde, ontwikkelt zich
Zwartemeer.
'Gelukkig is het land, waar het kind zijn
moer verbrandt', dicht dan een romanti
cus in een poging tot verheerlijking van
die tijd vol bittere nood en barre ontbe
ringen. Dichterlijke vrijheid of gebrek aan
realiteitszin? Geen woord rept over het
kaarsrechte kanaal dat toch maar heel
die ontwikkeling mogelijk maakt. Als hier
geen sprake is van een levensader, waar.
dan wel? Vandaag de dag ligt daar in de
diepte altijd nog die waterweg, wegge
doken in zijn ravijn-achtige bedding waar
hier en daar aan weerskanten opgaand
struikgewas weer de suggestie van wil
dernis wekt. De vaart heeft allang haar
tijd gehad. Een schip vaart er nauwelijks
nog en gemopper klinkt luider en luider
in het moderne Klazienaveen, dat aan
het verleden geen boodschap heeft. Za
kelijk geredeneerd hebben de critici het
grootste gelijk van de wereld. De Hooge-
veensche Vaart is tegenwoordig een on
ding zonder doel dat de kern van de
plaats enkel op een rigoureuze manier in
tweeën deelt. Steeds nadrukkelijker
Mensen die uit het veld geslagen zijn,
verdrietig en moedeloos, neerslachtig of
zelfs ontgoocheld. Soms ook bepalen
machteloze woede en apathische berus
ting de stemming. Een kennismaking
met de omgeving van Klazienaveen leidt
onvermijdelijk tot zulke gewaarwordin
gen. De streek heeft - dat is overduide
lijk - belangrijk te lijden onder een aantal
vooroordelen. Ze willen van geen wijken
weten, zelfs niet door volhardend optre
den van erkende beroepspropagandis
ten. Gegriefdheid en teleurstelling ko
men in diverse schakeringen naar voren
tijdens gesprekken met uiteenlopende
zegslieden: 'De zuidoosthoek van Dren
the gaat per definitie door voor een ar
moedige streek. Men heeft de neiging
erop neer te kijken. Waarom dat minach
tende? Het aantal misverstanden houdt
niet op. Wild, woest en ledig. Een en al
onherbergzaamheid, een eerste klas uit
hoek. Zo ziet de buitenwacht altijd nog
de veenkoloniën. Als men vervolgens de
werkelijkheid onder ogen krijgt, is de re
actie er meestal een van sprakeloze ver
bazing. Maar zelfs bij de aanblik van een
winkelbestand dat gonst van bedrijvig
heid, dragen vragen van vreemdelingen
al te vaak een ongelovige ondertoon.
'Hoe kunnen hier die winkeliers in zo'n
uitgebreid en ruim gesorteerd koopcen
trum blijven bestaan?' Voor velen strekt
het niet tot aanbeveling als je zegt dat je
wegkomt uit deze hoek. Klazienaveen
heeft geen naam, hoewel het toch een
florissante plaats genoemd mag worden.
Vergelijk het met Coevorden. Net zoveel
inwoners, maar bij het publiek vele ma
len meer bekend en in tel.
Klazienaveen en zijn handicaps zou de ti
tel kunnen luiden van een lijvig rapport.
Het begint meteen al goed. De plaats
heeft haar verleden niet mee. Met elfdui
zend inwoners is het geen dorp dat uit
iets voortgekomen is. We moeten het
zonder geschiedenis van enige betekenis
stellen. Het ontbreken van historie leidt
ook als vanzelf haast tot het ontstaan
van een anderssoortige plaats. Nage-
ifcgjhioni
