KLUIZENAAR
RANDY NEWMAN
Randy Newman is geboren in Los Angeles
op 28 november 1943 en kwam uit een mu
zikale familie. Zijn ooms Alfred en Lionel
Newman hebben voor vele films muziek
gecomponeerd. Randy's vader gaf hem
reeds vanaf zijn zevende jaar klassieke mu
zieklessen. Toen hij vijftien was begon hij
liedjes te schrijven en bezocht de Universi-
ty High School. Daarna studeerde hij vier
jaar muziek-compositie in UCLA en be
haalde er een graad in. Hij werd be-
roeps(-liedjes-schrijver). Hij werkte als ar
rangeur en song-schrijver; hij had echter
geen ambities om een eigen carrière te be
ginnen. Hij begon enige bekendheid te krij
gen omdat zijn composities door artiesten
als Judy Collins en Alan Price opgenomen
werden. Om zijn liedjes niet alleen visueel
aan de man te brengen (via de partituur)
nam hij zijn liedjes ook op. Van deze de
monstratie-banden (demo-tapes) werd later
een album samengesteld. Het eerste album
dat van hem uitkwam heette 'Randy New
man creates something new under the sun'
(1968). Het was een pioniers-album waar
op hij met een groot orkest zijn liedjes
zong. De zeer originele arrangementen ma
ken deze plaat zo bijzonder. Randy was ei
genlijk te origineel en deze plaat verkocht
dan ook slecht en was zelfs bijna niet te
verkrijgen. Nadat de plaat uitgebracht was
werd hij door Paul McCartney opgebeld
die hem een compliment gaf. In 1969 werd
de plaat met de demo-tapes uitgebracht:
'12 songs'.
'Live' (1971) was, zoals '12 songs' eigenlijk
niet bedoeld om te worden uitgebracht, zo
dat 'Sail Away' (1972) eigenlijk zijn debuu
talbum zou moeten zijn. Op 'Good Old
Boys' (1974) speelt Newman de duivelse
acrobaat namens de kwaadwillige landar
beider in de zuidelijke staten en gebruikt
materiaal van Huey Longs biografie. Het is
een zeer belangrijk werk en illustreert zijn
voortdurende genegenheid voor het kleine
volk, dat gevangen zit in de strikken van de
grote organisaties.
Newman zelf was eigenlijk nooit een com
mercieel succes, en dat zal hij waarschijn
lijk ook nooit worden, maar hij is een van
de vooraanstaande levende songschrijvers.
Zijn beknopte, verfijnde ironische teksten
worden gecompleteerd door een uitgekien
de muzikaliteit die prachtig balanceert tus
sen het pikante en het koddige.
Het is ideaal materiaal voor andere arties
ten. Three Dog Night had een transatlanti
sche hit met 'Mama told me not to come',
Bonnie Raitt en Joe Cocker namen 'Guilty'
op, Ringo Starr zette 'Have you seen my
baby' op het Ringo-album en Ray Charles
deed een kopie van 'Sail away'. In 1970
nam Nillson een heel album op met New-
mans songs, onlangs had de Jess Roden
Band in ons land een hit met 'You can
leave your hat on'. Van slechts 21 van zijn
liedjes heb ik een discografie van 157 ar
tiesten die zijn songs opgenomen hebben
en deze dateert dan nog van 1975.
Geen wonder dat het regelmatig ont
vangen van royalties (auteursrechten die
een componist ontvangt, doordat anderen
zijn composities uitvoeren en/of gebrui
ken), Randy Newman de mogelijkheid ver
schaft om aan zijn eigen carrière slechts
sporadisch en bescheiden te werken.
Randys stijging van een 'cult idol' op het
einde van de zestiger jaren (slechts bekend
bij mensen die zakelijk iets met muziek te
maken hebben) naar zijn algemene erken
ning is reeds door vele media opgetekend,
zowel door andere muzikanten, zangers en
song-schrijvers als door critici. Hij is een
van de origineelste schrijvers in het
pop-vlak en een waardevolle sociale com
mentator-humorist. Zijn songs zijn muzi
kale verklaringen, uit zijn ziel geschreven
en in zijn hoofd samengesteld tot meester
werkjes. Hij schrijft over gewone mannen
en vrouwen bedroefd, bang, bezeten, la
chend, verdwaald of terug op de goede
weg. Het zijn bewegende gedichten met
een melodie die wonderbaarlijk goed bij de
gemoedsstemming ervan past en zeer pret
tig is om naar te luisteren.
De gemakkelijkste manier om naar de
werken van Newman te luisteren is ze te
beschouwen als een verzameling korte ver
halen. Sommige zijn vrolijk, sommige heb
ben in zich een verborgen sociaal commen
taar, sommige zijn gewoon portretten van
mensen of situaties die hij tegengekomen is.
Het enige wat hij probeert te vermijden is
iets dat maar enigzins riekt naar clichés.
Veel van zijn liedjes zijn het tegenoverge
stelde van thema's die clichés geworden
zijn.
Randy is helemaal geen ster, hij heeft zijn
figuur niet mee en, zoals hij zelf zegt, hij is
lui. Een interviewer vroeg hem eens wat hij
graag zou willen. 'Een kleinere onderlip',
zei hij zelf en dit illustreert dan zijn burles-
que zelfspot. Het succes dat hij met zijn
songs heeft kun je ook helemaal niet aan
hem afkijken. Tijdens zijn optreden kijkt
hij recht vooruit en niet de zaal in en erna
dankt het kleine gedrongen verlegen man
netje zijn publiek.
Voordat hij met een song begint verklaart
hij, recht voor zich uitkijkend, waar de
song over gaat, gelardeerd met droge hu
moristische opmerkingen. Zelfs tijdens de
songs is er nog plaats voor opmerkingen.
Bij hem past geen glitter en een groot de
cor. Hij komt het meest tot zijn recht in een
kleine zaal waar hij kan converseren met
zijn publiek, alleen met zijn piano en een
rustgevend decor. Een enkele spot op hem
gericht.
Randy Newman, een anti-ster, begaafd en
lui.
Do yourself a favor and discover him too,
he doublés the times you smile every day.
Eric Hulsbosch
