Ver weg
>fmr4te
aa-"ta
<TN HET SPIONNETJE
Hebt u er nu eigenlijk een voorstelling van
hoe de vrouw in de ontwikkelingslanden
leeft? Je moet wel een poos in zo'n land ge
woond hebben voor je er echt iets van weet.
Wie de behoefte gevoelt zich wat beter over
haar te laten informeren en zich wendt tot
het departement wordt verrast met een
berg materiaal: rapporten, overdrukken
van artikelen, brochures e.d. Wat in de eer
ste plaats opvalt is dat er zoveel geschreven
wordt óver de vrouw in de ontwikkelings
landen, maar dat zij zelf bijna nooit aan het
woord komt. Wat wil zij? Hoe zou zij zelf
het liefst willen leven?
Als je nu alle stukken leest krijg je voortdu
rend het wat benauwende gevoel dat wij
steeds zo bezig zijn om haar te beïnvloe
den, dat wij zo weten wat goed voor haar
is. We komen met onze cursussen, we leren
haar lezen en schrijven, we brengen haar
onze westerse cultuur.
In dit verband moet ik opeens denken aan
de tijd dat de Canarische Eilanden nog niet
zo overspoeld werden met toeristen. In een
dorp zag ik een jonge vrouw, die een zware
last op haar hoofd droeg. Ze was duidelijk
in een vergevorderde staat van zwanger
schap en dus probeerde ik haar duidelijk te
maken dat dit zware sjouwen niet goed
voor haar was. Ze glimlachte wijs en
trachtte mij uit te leggen dat door het ge
wicht op haar hoofd haar spieren sterk wa
ren en dat de vrouwen uit haar dorp alle
maal een mooie houding hadden, dat ze
niet krom liepen zoals wij, dat ze niet zo
oppervlakkig adem haalden want dat is ook
niet zo gezond, zei ze. Het is al vele jaren
geleden, maar ik moet er nog altijd aan
denken. Wat overigens niet wil zeggen dat
die vrouwen dan maar hun zware lasten
moeten blijven torsen.
Wat de Derde Wereld betreft, het feit dat
we zo weinig van de vrouwen, die daar le
ven, weten komt natuurlijk in de eerste
plaats doordat ze zo'n kleine inbreng heb
ben in alles wat er over de arme en rijke
landen wordt gepubliceerd. Natuurlijk, ook
haar wereld is wel iets veranderd. Wedu-
wenverbranding en het inzwachtelen van
de voeten behoren tot het verleden. Betere
gezondheidszorg, betere transport- en com
municatiemiddelen zullen zeker invloed
hebben gehad.
Maar toch zijn het vooral de mannen, die
profiteren van de ontwikkeling: zij krijgen
degelijker onderwijs en de technische ont
wikkelingen zullen vooral de mannen bete
re mogelijkheden brengen.
Over het algemeen zal de vrouw in de der
de wereld nog altijd geassocieerd worden
met verzorgende taken in de huiselijke
sfeer, al is het duidelijk dat cursussen
huishoudkunde geen doel op zichzelf zijn,
wachtte een baby en ze vertelde wat zij in
dit verband voelde en hoe ze er over dacht
Mien
Holthuizen
bewustwording van de vrouw.
Bovendien, zo lang het kindertal nog zo
groot is zal de zorg voor haar gezin zwaar
wegen en zal het weinig zin hebben haar de
hand te reiken om buitenshuis grotere mo
gelijkheden voor haar te scheppen. Die
zouden haar taak alleen maar verzwaren.
Maar zo lang het voor een vrouw nog
steeds een pluspunt betekent als zij haar
man vele kinderen schenkt zal het nog wel
even duren voor ze haar handen en hoofd
vrij krijgt voor meer ontwikkeling. On
vruchtbaarheid betekent een schande en
het is natuurlijk veel belangrijker om zonen
ter wereld te brengen dan dochters, die je
later als ze trouwen bovendien nog een
bruidsschat moet meegeven.
Emmy Holstege, die al bijna negen jaar
projectleidster is in Chulumani, vertelt daar
een mooi verhaal over. Een boer bezoekt de
kraaminrichting, waarin zijn vrouw zojuist
een tweeling ter wereld heeft gebracht. Hij
bekijkt de kinderen en even later hoort het
verplegend personeel een enorm lawaai. Ze
rennen de kraamkamer in en zien dat de
man zijn vrouw nogal energiek aan het af
tuigen is. 'Wat doet u nu?' vragen de ver
pleegsters. 'Mijn vrouw heeft twee kinde
ren gekregen. Die jongen is van mij, dat
klopt, maar dat meisje moet van een ander
zijn.'
Het is zo jammer dat de vrouw in de wes
terse, rijke landen de vrouw in de ontwik
kelingslanden niet wat beter kent. Wat we
ten we eigenlijk van elkaar? Dat geldt vaak
ook al voor de vrouw uit landen, die wat
minder ver van ons verwijderd zijn, mis
schien ook in ontwikkelingspeil.
Enkele jaren geleden nam ik deel aan een
wereldcongres van vrouwen, die werken bij
radio en televisie, dat in Londen plaats
vond. We kregen als congres een uitnodi
ging van de BBC om aanwezig te zijn bij de
opname van een aantal programma's. Ons
groepje ging naar de opname van een
radioprogramma dat ging over huwelijks
partners van zeer ongelijke leeftijd.
Er kwam een interview in voor met een
vrouw van achtentwintig, die met een man
dat ze het kind belastte met het feit dat het
vermoedelijk zou moeten opgroeien zonder
vader.
Omgekeerd was er een vrouw van ver in de
veertig, die trouwde met een man van begin
dertig van wie zij een baby had gekregen
juist op het moment toen ze dat, gezien
haar leeftijd, nog kon volbrengen.
Het was een bijzonder interessant pro
gramma en we zaten daar te luisteren met
vrouwen uit verscheidene landen, maar
toch vrouwen, die in verband met hun werk
midden in het leven stonden. De Turkse
schoof nerveus op haar stoel heen en weer,
klaagde dat ze het zo warm had en na af
loop van de opname weigerde ze pertinent
de technicus, die het programma had opge
nomen, een hand te geven. Ik informeerde
waarom dat was. 'Ik schaam me dood te
genover die man,' zei ze, 'dat zijn toch geen
onderwerpen waarover je praat met vreem
den, laat staan via de radio.'
Het duurde tot drie uur 's nachts voor we
haar er van overtuigd hadden dat een
vrouw een mens is en dat een man een
mens is en dat je over elk probleem met el
kaar kunt praten. Zij was verwonderd dat
in de westerse landen dergelijke radiopro
gramma's werden uitgezonden, wij waren
verbaasd dat zij het onderwerp van gesprek
als taboe bestempelde. Toch hadden we in
de discussie iets meer van elkaar leren be
grijpen.
Het is zo jammer dat er geen mogelijkheid
is meer vrouwen uit andere landen en voor
al de derde wereld te leren kennen. Wij
zouden stellig ook zo veel van hen kunnen
leren! Juist die uitwisseling van ervaringen
en opvattingen zou ons vrouwen verder
kunnen helpen.
Dat is wat wij als vrouwen tekort komen.
Niet de 'koplopers', die hebben wel moge
lijkheden in commissies e.d. met elkaar in
contact te komen, maar de 'gewone' vrou
wen moeten het hebben van 'horen zeggen'.
Jammer.