Robin Adèr
praat plaatjes
tot leven
Ontdekker van
Jan Wolkers
bedacht kunstagenda
Klaas Woudt uit Wormerveer. Zijn werk,
zegt hij, bestaat uit het boven water
brengen van ideeën. Hij doet dat in het
team van inmerc b.v., een grafisch pro-
jekt-ontwikkeiingsbureau. De ene keer
bevredigt hij het heersende heimwee
naar vroeger door een heruitgave moge
lijk te maken van Verkade-albums vol
lieflijke natuurplaatjes. Dan weer geldt
z'n bemoeienis een boek over de vogel
trek dat straks via de levensmiddelen
handel zijn weg moet vinden en waarin
het grote publiek aangetoond krijgt hoe
de schadelijke gevolgen van elke mense
lijke ingreep op de natuur een boeme
rangeffect hebben op ons eigen bestaan.
Los hiervan komt uit pure liefhebberij
nog de verzorging van literaire debuten.
Ze kreeg gestalte in een huiskameruitge
verij, met het echtpaar Woudt als drij
vende krachten. De latere successchrij
ver Jan Wolkers vond aan het einde van
de jaren 50 voor Serpentina's petticoat,
zijn eersteling, een plaats in het vrije-
tijdsfonds. 'Ontdekker' Woudt herinnert
zich nog levendig dat de oplage van 300
exemplaren grotendeels onverkocht
bleef. Wanneer in februari volgend jaar
de boekenweek van start gaat onder het
motto Boek en TV, dan heeft opnieuw
Klaas Woudt gezorgd voor de samen
stelling van het bijbehorende boeken
weekgeschenk: een reeks korte verhaal
tjes, 300 000 maai gebundeld onder de
toepasselijke titel Even geduld A.U.B.
Tijdens kortstondige TV-storingen kun
nen de tekstjes uitstekend van pas ko
men en de omroepen hebben al laten
weten dat ze bij programma wisselingen
tijdens de boekenweek fragmenten gaan
voorlezen.
Diezelfde Klaas Woudt dan bedacht dit
maal ook het thema voor de traditionele
kunstkalender van de Rabobankorgani-
satie. Voor de jaargang 1977 zijn er een
54-tal reprodukties van kunstwerken in
ondergebracht. De collectie die een tijd
perk van ettelijke eeuwen schilderkunst
beslaat, draagt één gemeenschappelijk
kenmerk: alle taferelen zijn uit het (land)
leven gegrepen.
Het verwerven van de benodigde illu
straties vormde een tijdrovend karwei,
voorafgegaan door een speurtocht naar
toepasselijk werk. Uitgangspunt daarbij
vormde een Unesco-uitgave met postze
gel grote afbeeldingen van schilderijen in
meer dan 700 musea. Uitzoeken maar!
Probleem nummer twee werd gevormd
door buitensporig hoge reproduktierech-
ten die veel schilderijen 'onbetaalbaar'
maakten. Heel wat musea behouden
zich voor hun bezit een soort alleenver
toningsrecht voor.
Nederland tussen kerst en nieuwjaar. Ie- een heel ander verhaal te vertellen. Er
dereen en alles neemt afscheid van het bestaan genoeg schilderijen die cultuur-
voorbije jaar. Voorzover mensen het druk historisch veel meer waard zijn dan in
hebben in deze dagen, geldt het zaken kunstzinnig opzicht. Ongewild leren
die op de valreep nog 'even' of 'hoogno- schilders uit vroeger eeuwen ons via hun
dig' afgehandeld moeten worden. Overi- werk tal van bijzonderheden over de ar-
gens vieren nostalgie en weemoed chitectuur, de bouwkunst in die tijd, de
hoogtij. We blikken terug op het voorbije volksgebruiken enzovoort. We zien hoe
jaar. Zo rond die jaarwisseling bladerend boerderijen er in het verleden enigszins
in beduimelde agenda's passeert de ver- uitzagen, wat de details van kleding be
gane periode met alle lief en leed, we- treft valt er het nodige te leren etcetera.
derom de revue. Wat zal het komende Op het schilderij 'Boerenbruiloft' van Pie-
jaar te bieden hebben? Binnen handbe- ter Bruegel - om voor de vuist weg nog
reik op tafel ligt, nog maagdelijk blank en maar eens een ander voorbeeld te noe-
fris geurend naar verse drukinkt, een men - zien we op de voorgrond een
exemplaar van de Rabobankkunstagen- mand afgebeeld met de zogenaamde Ja-
da. Het is nog wennen, en niet uitslui- cobakannetjes zoals ze bij opgravingen
tend wat betreft de fleurige ringband. De nog menigmaal te voorschijn komen en
onwennigheid geldt minstens evenzeer die destijds bij karrevrachten vanuit
het jaar 1977 als zodanig. Zoals het hier Siegburg werden aangevoerd. Bij enig
keurig gerangschikt en zonder chaoti- speurwerk zijn er massa's van zulke aan-
sche drukte gepresenteerd ligt, wordt knopingspunten te vinden.'
onbewust het oog gestreeld door de ver
zameling plaatjes die het geheel opfleu- De Rotterdamse prentenconservator
ren. Die portie kijkgenot heeft voor de maakt een paar algemene opmerkingen
gebruiker bijna iets troostends, iets op- vooraf. Ze hebben betrekking op de ge-
beurends. Doorbladerend wint de hanteerde schildertrant. Waren in het
nieuwsgierigheid steeds meer veld. Wat prille begin van onze schilderkunst com-
gaat er schuil achter die verzameling posities met een hoge horizon algemeen
fraaie plaatjes? In hoeverre zijn bepaalde gebruikelijk en dus kenmerkend, geleide-
afbeeldingen kenmerkend voor de schil- lijk aan daalde de einder meer en meer.
derkunst in dit of dat tijdperk? In op- 'Wat kleurgebruik aangaat zie je bij zes
dracht van wie vervaardigden schilders i tiende-eeuws werk veelal een helder ka-
hun werk? Het antwoord op deze en der
gelijke vragen brengt de verzameling P. Bruegel. Boerenbruiloft
kleurrijke reprodukties pas werkelijk tot
leven, geeft er een dimensie extra aan.
Desgevraagd is het Rotterdamse Boy
mans-Van Beuningen best bereid een
kunsthistorisch specialist te leveren voor
een handjevol kanttekeningen. De man
die op zevenmijlslaarzen en met als lei
draad de Rabobank-kunstagenda door
een paar eeuwen schilderkunst snelt is
de heer Robin Adèr, als conservator ver
bonden aan het museum. 'Je kunt,' zegt
hij, 'ieder schilderij natuurlijk aan een es
thetische beschouwing onderwerpen.
Het is doorgaans de eerste gedachte die
opkomt bij mensen, maar ze slaan daar
bij wel een interessant studieterrein
over.
