Kees Scherer
maakte een
uitdagende
serie foto's
Bij alle tradities rond de jaarwisseling
zijn in Nederland de kalenders even
onuitroeibaar als de oliebollen en het
vuurwerk. Het nuttige karakter van dit
soort dagwijzers heeft er hooguit zijde
lings iets mee uit te staan. Een optelsom
van wat het vaderlandse volk in tiental
len variaties wordt toebedeeld is zonder
twijfel qua oplage toereikend om zelfs
het eenzaamste hutje nog met meer
exemplaren te behangen. In de race der
getallen is de kalender van de Raboban-
ken dit jaar met een oplage van een mil
joen exemplaren de onbetwiste koplo
per, gemeten naar Nederlandse begrip
pen. 'Natuurlijk Nederland' luidt de ver
zamelnaam voor een twaalftal bekoor
lijke fotolandschappen die over de be
schikbare maanden van 1977 werden
verspreid. Gezamenlijk vormden ze niet
alleen een tocht door de verschillende
jaargetijden, maar evenzeer voeren ze
van noord naar zuid en van oost naar
west, kris-kras langs allerlei bekoorlijke
stukjes Nederland. Het ene moment is er
de confrontatie met een dromerig plaats
je dat aan de voet van de IJsselmeerdijk
weemoedige herinneringen uit het verle
den wakker roept; wat later trekken
blauwgrijs-gesluierde verten op
Schouwen-Duiveland de aandacht of he
melhoge wolkenpartijen boven de vlakke
noordwesthoek van Groningen. Aardige
bijkomstigheid: het schutblad aan de
voorzijde van de kalender vertelt precies
waar de diverse opnamen tot stand kwa
men en wanneer het ook nog in een
handomdraai tot vouwblad is omgeto
verd, resulteert het in uitnodigende rou
teschema's voor 12 ontdekkingstochten.
Het zal de oprechte liefhebbers van de
natuur niet meevallen weerstand te bie
den aan alle heerlijkheden die hun zo
smakelijk worden voorgeschoteld.
Kees Scherer, 56 jaar en woonachtig op
de Amsterdamse Kloveniersburgwal, is
de fotograaf door wiens toedoen 'Na
tuurlijk Nederland' op de gevoelige kleu
renplaat werd vastgelegd. Hoe ziet hij de
fotoserie? Als een uitnodiging, een uitda
ging aan landgenoten? Of beschouwt hij
het geheel misschien zelfs in zekere zin
als een stil verwijt?
Scherer: 'De meeste landgenoten ken
nen hun eigen omgeving inderdaad niet
of nauwelijks, hoe verdrietig het ook
mag zijn. De vakantiebestemmingen zijn
voor sommigen beter naarmate ze ver
der weg gelegen zijn. Maar een toch
voor iedereen bereikbare en weergaloos
mooie herfst in de Achterhoek heeft men
nog nooit beleefd. Als er wordt gepraat
over de Hollandse kust, dan bedoelen de
mensen Scheveningen of Zandvoort.
Alsof er niets anders zou bestaan. Via
mijn foto's probeer ik natuurlijk te atten
deren op die vergeten schoonheid, de
mooie dingen waaraan maar al te vaak
achteloos wordt voorbijgezien. Juist
door mijn werk ervaar ik ook dat het aan
tal ongerepte plekjes met de dag vermin
dert. Ik herken helaas ook steeds meer
landschappen die hun aantrekkelijkheid
kwijt raken. Plotseling is dan het harmo
nisch profiel in zo'n landschap verdwe
nen. Neem nou Monnikendam. Ik ken het
nog uit de tijd dat het er precies zo lag
als een paar eeuwen geleden. Maar het
is verdwenen, voorgoed. Je kunt dat be
treuren, alhoewel aan de andere kant
moet er natuurlijk ook woongelegenheid
zijn voor de mensen. Wat voor verande
ringen zoiets met zich meebrengt is dui
delijk, want als ik het wel heb is twee
derde van alle huizen gebouwd in de
na-oorlogse periode.'
Kees Scherer hanteert zijn camera's al
sinds het jaar 1940. Het was een doelbe
wuste keuze voor hem. 'De een kan heel
mooi zingen; een ander tekent misschien
voorbeeldig. Zo kwam ik terecht bij de
fotografie, denkend dat ik daar wel mo
gelijkheden had. Een mens moet zich uit
kunnen drukken, daar heeft hij behoefte
aan.' Zijn voornaamste specialisatie in de
gekozen beroepsrichting, het animeren
van het toerisme, vormde bij Kees Sche
rer al heel gauw een logisch gevolg van
zijn reislustige natuur. 'Je houdt ervan te
reizen,' zegt hij, 'en daardoor groeit
zoiets als vanzelf. Dat je steeds minder
andere dingen gaat doen is eigenlijk bij
dit alles het enige bezwaar.'
Niettemin verdiende Kees Scherer in die
beginjaren als fotograaf zeker zijn sporen
ook ruimschoots in het vlak van de actu
ele fotografie. Revoluties 'deed' hij net zo
goed als huwelijksvoltrekkingen van vor
stelijke personen. Nadien nam de sa
menstelling van fotoboeken - ongeveer
25 tot nu toe - een steeds groter deel
van zijn tijd in beslag. Nederland leerde
hem op grote schaal kennen aan de hand
van pocketboekjes die hij over diverse
landen samenstelde. Zeer recent pas
verleende hij zijn fotografische mede
werking aan de realisatie van de
Elsevier-uitgave 'Nederland wat ben je
nog mooi.' Voorzover het zijn reis-werk
betreft, concentreert Scherer zich niet al
leen op landschappen. Cultuur en archi
tectuur in de landen die hij aandoet boei
en zijn fotografisch oog evenzeer. Kees
Scherer: 'Je duikt thuis al in het verle
den. Zonder je eerst in dergelijke zaken
te verdiepen kun je de essentie van een
land onmogelijk vangen. Je leert het wel
af om alles te fotograferen wat los en
vast zit.' De oplagecijfers van alle uitga
ven waarin deze Amsterdammer de hand
had, belopen naar schatting een totaal
van meer dan twee miljoen. Zonder uit
zondering koestert de maker elke titel, 'al
was het slechts doordat ieder boek van
nature een wat langere levensduur heeft
dan het tijdschrift waaraan je medewer
king verleent.'
Het 'normaal menselijk verlangen om ver
buiten de eigen horizon te treden' maak
te van Kees Scherer een zwerver die ja
ren gekend heeft waarin hij zeven a acht
maanden van huis was. Hij maakt er
geen geheim van dat het hem meerma
len in hevige mate deed verlangen naar
de eigen woonomgeving. 'Er waren mo
menten genoeg dat je je afvroeg waarom
je in vredesnaam het comfort, de badka
mer, de gemakkelijke stoel en de boeken
thuis in de steek had gelaten. Voor hem
belichaamde de huiskamerbank in zo'n
periode de opperste vorm van vakantie
genot.' 'Languit liggend met een eigen
drankje in de buurt' kwam hij dan weer
op verhaal. Totdat zijn rusteloze natuur
hem vroeg of laat toch weer aanspoorde
tot het ondernemen van nieuwe dwaal
tochten naar vergeten plekjes op de
aardbodem. Met als voorlopig resultaat
tot op dit ogenblik een collectie van
170 000 dia's over alle denkbare oorden
en onderwerpen: de beknopte samen
vatting van de wereld voor Kees Scherer.
