Antwerpen bereikbaar maken voor
varende giganten tot 100 000 ton. Een
definitieve beslissing is er nog altijd
niet. De twee voorgestelde tracés be
tekenen aantasting van het natuur
gebied en/of verlies aan 1000 hectare
cultuurgrond. Enige honderden in
woners zullen gedwongen worden te
verhuizen en hun middelen van be
staan kwijt raken. Op langere ter
mijn valt een ernstige aantasting van
het leefmilieu in de streek te verwach
ten en een verdere waardedaling van
het resterende gebied door veront
reiniging en industrialisatie. De
klemmende onzekerheden over de
dingen die te gebeuren staan, komen
plaatselijk nu af tot uiting in het on
derhoud van gebouwen dat geheel
of gedeeltelijk achterwege blijft. Sa
men met enkele gelijkgezinden tracht
George Lernout iedere aantasting van
de Saeftinghe te voorkomen. De
werkgroep heeft onder meer in ge
sprekken met minister Westerterp
gepleit voor beschermende maatre
gelen. Vindt de kanaalbouw door
gang, onverschillig of wordt gekozen
voor een tracé dat ligt binnen of bui
ten de bestaande hoogwaterkering,
dan staat wel vast dat er opnieuw
een zeldzaam natuurreservaat cata
strofaal van karakter verandert. Wat
er allemaal met ondergang wordt be
dreigd blijkt pas na verloop van tijd
naarmate onze excursie door het
gebied is gevorderd.
De dijk bij Emmadorp is ons punt van
vertrek. Even naar het westen bevindt
zich de vroegere haven. Dichtgeslibt.
Een brokje cultuur dat weer moest
worden prijsgegeven aan de natuur.
Tussen de weelderige plantengroei
rot een houten scheepswrak weg.
Vergane glorie. Nog weer verder naar
links liggen, amper zichtbaar, de
dorpjes Paal en Kruispolder, een
hoogst schilderachtige samenklonte
ring van wat huisjes plus een ha
ventje aan de voet van de dijk. Je
bereikt het bij hoog water via een
smalle geul gemarkeerd door sim
pele boomtakken in de modder. Oost-
HF1- V£RDXO//K£ft Lfl/fZ} y*/y S(?nFT/#G£
SCH**PSMCOI
fit ar
PL/r/tr
,éP KOUTf
excuKs/r
ILV-I schok
'I lil» J>UJ(
i-..:
erin* dorp
waarts een op het eerste gezicht nog
al saaie grasvlakte. We volgen aan
vankelijk de rijksdam, tijdens de cri
sisjaren aangelegd meteen snellere
landwinning als doel. Slechts hier en
daar liggen nog wat brokken basalt,
de rest is weggevaagd. Hier mani
festeert zich dagelijks nog het geweld
van de natuur. Je ziet het aan de
wanden van bijna iedere geul. Steil
zijn ze afgebroken door de stroom; je
voelt het aan de stroomsnelheid bij
het doorwaden van de eerste kreken.
Over de zanderige bodem krioelen
garnalen weg. Natuurgids Gerard is
in zijn element. 'Het water wast hier
wel twee meter op een uur. In maxi
maal 2,5 uur stroomt heel het gebied
vol, voorzover het uit geulen bestaat.
De plekken met begroeiing lopen al
leen bij extreme omstandigheden
onder. Hetgeheel metzijnoppervlak-
te van 3 500 hectare heeft een water
bergend vermogen van zo'n zestig
miljoen kubieke meter water. He
melsbreed is de afstand van de rijks-
dam tot aan de Schelde circa zeven
kilometer.'
George Lernout vraagt zich bezorgd
af wat er bij een wijziging van het
vloedniveau met de lage delen van
Antwerpen gaat gebeuren als het om
streden Baalhoekkanaal met zijn dij
ken komt op de plaats waar nu het
Speelmansgat ligt, zowat de voor
naamste toevoergeul van vloedwater
in dit natuurlijke reservoir.
We vervolgen onze moeizame tocht,
nu eens over een glibberig gladde
ondergrond die bezaaid ligt met af
stervende planteresten, dan weer
door taai biesgras dat het lopen tot
een uiterst omzichtige en vermoeien
de bezigheid maakt. Onze gids noemt
namen. 'Hier de zeekraal, ook wel
zee-alsem genoemd. Houdt muggen
op een afstand en helpt tegen ver
koudheid. Dat plantje met die leer
achtige bladeren is de melde. Ze
hebben het niet gemakkelijk in dit
brakke gebied om het hoofd boven
water te houden. Daar zie je de zee
aster, of zoals wij zeggen, het lams
oor. Net spinazie als je het eet. Na
april doen vooral de schapen er zich
aan te goed. De namenreeks wordt
uitgebreid. Schorrekruid. Melkkruid.
Strandgras. Deskundigen registreer
den in totaal een zestigtal verschil
lende plantesoorten. Als eerste is
overal de Spartina oftewel het Engels
riet van de partij, bij uitstek geschikt
als slibvanger. Zelfs op de kaalste
zandplaten weet de Spartina zich te
handhaven. Maar door de onop
houdelijke werking van eb en vloed
is de Saeftinghe als geheel toch nog
al een arm gebied waar het planten
betreft. Zijn betekenis krijgt het
schorrenland hoofdzakelijk als fou-
rageer- en woonverblijf voor circa
