Vuurmonden
koeling van melk op zijn boerderij.
Een ondoorlaatbare kleilaag in de Els-
loose ondergrond maakt dat het water
hier overal aan de oppervlakte komt.
Een eindje verderop worden pogingen
ondernomen om in de vorm van een
heemtuin allerlei bedreigde kruiden
tot nieuw leven te wekken. Er is een
beschut plekje in de vroegere kasteel
tuin voor gereserveerd, compleet met
keurig aangeharkte gravelpaadjes.
Terwijl de vrije natuur hier nog zulk
een weergaloos mooie flora kent. Tjeu
Lenssen doceert: 'Kijk daar heb je de
duizendknoop; en ginds zie je al wat
herfsttijloos. Dat plantje draagt in het
voorjaar zaad en de bloemen komen
omstreeks september. Precies de om
gekeerde wereld dus. Daar heb je de
boom die het laatst van alles blad
krijgt. Je moet ook eens op die boom
letten. Da's de moerasden. Zeer zeld
zaam in Nederland. De takken zijn op
vallend plat. Takken van de els kun je
de varkens voeren. Een probaat mid
del tegen vlektyfus.' Terloops atten
deert de Elsloose natuurliefhebber
nog op het geluid van winterkonink
jes en lijsters. Tot op de dag nauw
keurig kan hij vertellen wanneer dit
jaar de zwaluwen zich voor het eerst
weer present meldden met hun ge
waagde capriolen. De aanwezigheid
van zeldzame orchideeënsoorten die
op Elsloose bodem gedijen is bij dit
alles nog onvermeld gebleven. Het is
een bijzonderheid die veel kenners het
liefst maar voor zich houden uit vrees
voor het aanrichten van onherstelbare
schade door illegale plukkers. Dwa
lend in deze magistrale omgeving vol
lieflijke kronkelweggetjes die deels
verscholen liggen in de talrijke land-
schapsplooien, ben je geneigd de
landbouwer te geloven die zegt: 'Ik
ontmoet wel mensen die overal heb
ben gezworven en die dit toch het
mooiste stukje vinden van de hele we
reld, Gelukkig zijn er weinig hotels,
anders kreeg je hier een tweede Val
kenburg.'
Slordige zandweggetjes leiden overal
de velden in, sommige houden par-
does op aan de rand van een bos. 'Ze
lopen bot' zeggen de dorpelingen
vriendelijk. In de historische dorpskern
wordt driftig gerestaureerd. Een van
de weinige resterende vakwerkgevels
hebben ze 'bedonderd', stelt een voor
bijganger spijtig vast. Hij bedoelt er
mee dat de verbindingsbalken net als
het pleisterwerk uit gemakzucht wit
zijn gesausd. Ze behoren zwart ge
teerd te zijn evenals het onderstuk van
de gevels. De landelijkheid van Elsloo
wordt nog eens bedrieglijk echt bena
drukt door de aanwezigheid van wei
landen midden in het dorpscentrum.
Zelfs pal naast de villa die fungeert
als gemeentehuis grazen de koeien
nog naar hartelust. Op een boom ach
ter de kerk biedt iemand een land
bouwmachine te koop aan. Een be
schreven agendablaadje dat met een
punaise werd vastgezet, meer is de
advertentie niet. Het aantal echte boe
ren valt op de vingers van twee han
den te becijferen, Ergens buitenaf
klost een Belgische knol naar de wei.
Een kind van vijf houdt de leidsels.
Het makke dier heeft een loopbaan
van 20 jaar achter de rug, maar nog
altijd ruim 3 hectare akkergrond on
der de ploeg.
In het gehucht Catsop, zuidelijk van
Elsloo, tref je nog een boerderij aan
met bedrijfsgebouwen gegroepeerd
rond een binnenplaats. De bijbehoren
de mestvaalt heeft beslist geen deco
ratieve betekenis. Vanaf een pleintje
omzoomd door bomen, haalt de boerin
een serie melkbusen binnen. Een pra
lende haan in blakende conditie mijdt
de mesthoop verwaand. Bang voor
smetten op zijn luisterrijke verenpak?
Terugkerend naar het punt van ver
trek langs glooiende weilanden om
zoomd door hagedoornheggen die
hier nog volop stand houden, wordt
dan de idylle van het Lieflijke Lim
burgse Land plotseling wreed ver
stoord. Verontrustend dicht bij de
woonwijken, rijzen tussen boomgaar
den met uitbundige bloesempracht
plotseling de vlammende vuurmonden
op van een DSM-complex in het na
burige Beek. Ook een aspect van Els-
loo's huwelijk met DSM. Je maakt een
omtrekkende beweging en nadert het
dorp nu via een achterdeur. Weer zo'n
geheime holle weg, uitsluitend voor in
tern gebruik. Exact het vertrouwde
beeld, denk je. Akkermaalshout,
knoestige knotwilgen aan weerskan
ten en na de laatste klim weer een
stuk opschietend koren als overgang
naar de eerste huizen. Maar daar
krijgt het traditionele Limburg-
