Stress
°IN HET SPIONNETJE
Zouden er nog mensen bestaan die zon
der stress leven? Het hoort bij deze
maatschappij met zijn hoog tempo, bij
de mensen, die noodgedwongen hun
ellebogen moeten uitsteken om zich een
weg te banen. Het is een woord, dat we
uitgevonden hebben om een gevoel aan
te duiden dat een gevolg is van haasten,
van te veel willen doen en van al maar
meer eisen. Zouden er echt nog mensen
zijn, die niet met die zware, stijve zenu
wenbal in hun maag lopen, die ontspan
nen hun leven leven? Of is dat alleen nog
het voorrecht van de kinderen?
Toen ik de vorige week in Londen was,
zocht ik vanuit de drukke overvolle roe-
zemoesstad het groen van Hyde Park.
Bij de vijver stond een jongetje van een
jaar of vier en hij keek naar de eenden.
Hij was er helemaal in verdiept; zijn
hele lijfje drukte alleen maar kijken uit,
maar het was niet het gespannen staren
van de volwassene, die naar de televisie
kijkt, maar hij stond heel ontspannen,
zijn handjes in de zakken van zijn keu
rige, Engelse jasje. Hij stond en keek en
was de hele wereld om hem heen ver
geten. Af en toe zei hij iets voor zich
heen; ik had willen weten wat, maar ik
kon het niet verstaan.
Zo staan, zo kijken, dat kunnen wij vol
wassenen niet meer. Onze aandacht
wordt altijd weggezogen naar dat ande
re; we moeten altijd op onze hoede zijn
dat een ander ons niet voorbijstreeft.
We worden altijd bedreigd; misschien
kunnen we ons werk niet zo best aan en
zijn we bang voor ontslag. Het leven
wordt als maar duurder en we vrezen dat
ons salaris straks niet meer toereikend
zal zijn als de kinderen gaan studeren
of als we het flatje, waarin we wonen
zullen moeten kopen. We maken ons
zorgen over die vreemde pijn, die soms
opeens opkomt en die wel door de 'ze
nuwen' zal komen, maar je weet het
toch niet; je hoort tenslotte zoveel enge
verhalen.
Krampachtig vervolgen we onze levens
weg. En niet alleen wij, maar ook die
anderen. Spanning, stress Gaat u op
een mooie dag maar eens op een zonnig
terrasje zitten en kijk dan eens naar de
mensen. Jules de Corte zingt in een
liedje: waarom zijn de mensen zo moe.
Het is ze aan te zien. Ze haasten langs
je heen met bijna verbeten gezichten;
ze geven ie het gevoel dat hun vuisten
Mien
Holthuizen
altijd gebald zijn. Zou niemand meer blij
en gelukkig zijn? Hebben alle 'verwor
venheden' van onze maatschappij dan
zo weinig geluk gebracht?
Wat is stress eigenlijk? Niet gewoon
maar spanning want spanning hoeft niet
naar en afmattend te zijn. Een mens, die
zich geboeid aan een bepaalde taak
wijdt, zal waarschijnlijk ook een bepaal
de spanning ervaren, maar stress is de
gespannenheid, die nooit of vrijwel
nooit loslaat, die ons dat beroerde ge
wicht in onze maag bezorgt en 's nachts
de slaap verre houdt.
We leven in een wereld vol van psycho
logen en psychiaters. De boekwinkels
hebben rijen boeken staan over stress,
gebrek aan zelfvertrouwen en slapeloos
heid. Maar geen mens en geen boek
helpen ons van die slopende gespannen
heid af. Dat zullen we zelf moeten doen,
al zal niemand ontkennen dat een boek
je wel eens een goed idee kan geven zo
als de psychiater of de psycholoog wel
eens een richtingwijzer in ons leven kan
plaatsen.
De Engelse arts Sir William Osler, stich
ter van de John Hopkins School of Me-
dicine heeft een halve eeuw geleden
eens gezegd dat een mens, die zonder
zorg wil leven (dat is de stress van nu!)
'waterdichte schotten' in zijn leven zou
moeten maken.
Hij kwam op die gedachte toen hij eens
een zeereis maakte en hij ontdekte dat
de kapitein door een druk op een knop
zijn boot kon verdelen in een aantal
waterdichte compartimenten. Zo zouden
we het ook in ons leven moeten doen,
dacht William Osler. We tobben voort
durend over morgen, we zaniken over
dingen, die we gisteren fout hebben ge
daan. Waarom leven we niet alleen van-
daag^Schera^^da^var^andaa^af
door waterdichte schotten en vandaag,
voor deze dag alleen, kun je het wel
klaar spelen. Met morgen hebben we
nog niet te maken, gisteren is voorbij;
er is alleen vandaag.
Wat natuurlijk niet wil zeggen dat een
mens geen plannen zou mogen maken
of zijn werk verdelen over diverse dagen.
Zonder planning komen we er niet,
maar we hoeven niet de last van die ko
mende dag vandaag al op ons te nemen.
Zou er trouwens niet erg veel stress
ontstaan door het feit dat we ons altijd
'groot' moeten houden? Je kunt aan je
collega's niet vertellen dat je worstelt
met een voortdurend minderwaardig
heidscomplex, dat je steeds het onder
mijnende gevoel hebt dat je niet genoeg
presteert. Gebrek aan zelfvertrouwen
is een moordend gevoel, dat het groot
ste deel van je levensvreugde opslokt.
Je zegt nu eenmaal niet tegen je vrien
den dat het je voortdurend hindert dat
je lelijk bent, te dik of veel te mager, dat
je het gevoel hebt dat alle charme je ont
breekt. Nee, je wilt jezelf altijd zo goed
mogelijk 'verkopen', je kunt eigenlijk
nooit helemaal jezelf zijn, want die an
deren moeten immers denken dat je een
'succes' bent. En ook dat geeft een ge
voel van stress.
Mensen knappen af, ze blijven thuis
want ze zijn overspannen. Ze kunnen
niet meer voldoen aan de eisen, die aan
hen worden gesteld of die ze aan zich
zelf stellen. Waar is de mens, die nog
ontspannen zijn weg vervolgt, die het
leven neemt zoals het komt, die losjes
'te paard' zit?
Wat zou er met de wereld gebeuren,
denkt u, als we het eens zouden vertik
ken nog langer onder die stress gebukt
te gaan? Wat zou het voor gevolgen heb
ben als we die loodzware zenuwenbal
eens uit onze maag smeten, als we eens
opgelucht ademhaalden en uit de grond
van ons hart zouden zeggen: mij vang je
niet meer, monster Stress. Ik ga genieten
van elk goed moment dat het leven mij
geeft, ik doe mijn best en voor de rest
doe ik niet meer mee aan die slopende
zenuwenstrijd. Ik zie het wel. Misschien
gaat die promotie mijn neus voorbij of
krijg ik het huis niet, dat ik zo graag wil
hebben. Ik zie het wel.
Zou de wereld ophouden met draaien
als wij de deur op slot doen voor mon
stertje Stress? Kom nou? Maar mis
schien is het slot verroest en hoe krijg
ik dan die sleutel omgedraaid?