I
Jh
Het werk van tevreden
mensen
lafhartig vermoord door Balthasar
Gerards) herinneren ze zich nog wel.
Straks, in het Prinsenhof, zullen ze
met afgrijzen de kogelgaten bekijken
op de plek waar de Vader des Vader
lands werd neergeschoten.
Maar nu eerst even de Oude Kerk
met haar scheve toren nog. De zee
helden Piet (Zilvervloot) Hein en
Maarten Tromp vonden er met vele
anderen de eeuwige rust.
Het stadhuis vergeten de VVV-
volgelingen maar. Hoe kan het ook
anders in zo'n plaats met een cen
trum dat 619 monumenten telt op een
gebied ter lengte van de Kalverstraat
en met een breedte van amper 700
meter? Het gemeentelijke ambte
narenkorps omvat niet zonder reden
een fulltime monumentenman.
Wat achteraf betreed je naderhand
een groot opslagterrein. Stapels
stenen en dakpannen, brokken
natuursteen zover het oog reikt. Het
bedrijfsterrein van aannemer Huur
man, gespecialiseerd in restauraties.
Hier komt geen toerist, hoewel de
glorie van heel wat door hem be
wonderde monumenten uitsluitend
in stand worden gehouden door het
vakmanschap van restaurateurs.
Huurman BV-tweehonderd man
personeel - is op dit gebied een van
de 5 gespecialiseerde bedrijven in
ons land. Opdrachten uit vele delen
van het land: niet alleen paleizen als
het Huis ten Bosch in Den Haag,
maar ook kerken en kastelen. De
eerste restauratieklus, eind vorige
eeuw, betrof de vernieuwing van vier
hoektorentjes op de scheve toren van
de Delftse Oude Kerk. Ze werden
per abuis zuiver in het lood gezet,
een vergissing die nadien nooit meer
ongedaan werd gemaakt.
Gemiddeld heeft men een dertigtal
projecten onder handen. Bij grote
opdrachten bepalen jaarlijkse bud
getteringen het werktempo. Ze ver
klaren de verwijten van 'traag
werken' waarmee restaurateurs veel
vuldig te maken krijgen. Het herstel
van - alles bijeen - meer dan 400
kunsthistorische monumenten bracht
een schat aan kennis van oude tech
nieken en bouwvormen bijeen.
'Restaurateurs zijn tevreden mensen'
en 'je bent een dienaar van het erf
goed der vaderen die zich niet zo
maar mag laten leiden door eigen
scheppingsdrang' zijn enkele van de
uitspraken die worden opgetekend
tijdens een vluchtige rondleiding
over het bedrijfsterrein. Enkele steen
houwers hakken uit Franse kalk
steen pilaarkapitelen na voor een
kerkrestauratie in Edam. Tortel-
■mÊÊmM
duiven bevolken een kooi in de werk
plaats 'Iedere streek en iedere tijd
kende zijn eigen bouwstenen,' wordt
verteld met een gebaar naar de ver
spreid liggende stapels stenen van
sterk wisselend formaat en kleur.
'Te weinig beseffen de mensen dat
je uit gebouwen ook geschiedenis
kunt leren. Afgezien van interes
sante vondsten als eeuwenoud
schoeisel en glaswerk, tref je in elk
huis vermenging van bouwstijlen
aan. Onze voorouders hebben net zo
goed als wij aan modernisering ge
daan. Vier plafonds boven elkaar zijn
geen uitzondering.
Het dilemma voor ons is dan steeds
het zoeken van een evenwicht tussen
het oorspronkelijke karakter en
latere wijzigingen die op hun beurt
ook weer interessant en beziens
waardig kunnen zijn. In dit vak moet
je historicus en geen geschiedenis
vervalser zijn. Eigenlijk dien je ge
bouwen te bekijken als documenten,
waarbij vooral de vensters als be
langrijkste element van de Neder
landse bouwkunst veelvuldig voor
problemen zorgen. Ze hadden het
meest te lijden en ze werden dien
tengevolge bij herstellingen gauw
genoeg gewijzigd naar de heersende
mode.' Een vergelijking illustreert
het arbeidsintensieve karakter van
alle restauratiewerk. Materiaalkosten
en arbeidsloon bij herstelwerk maken
40 en 60 procent uit van de uitgaven,
terwijl bij nieuwbouw deze cijfers
momenteel liggen op 70 en 30 pro
cent. Van een bij de moderne mens
verondersteld respect voor alles wat
oud is, merkt men slechts incidenteel
in deze omgeving iets! 'ledereen
weet hoe erg het in de vorige eeuw
was. Toen heeft het zelfs weinig
gescheeld of de toren van de Oude
Kerk was gesneuveld. Dankzij de
aannemers die collectief weigerden
er hun schouders onder te zetten,
gingen de snode sloopplannen niet
door. Maar we moeten oppassen dat
we in onze hedendaagse zucht naar
vernietiging de barbaren van toen
niet nog voorbijstreven.'
