Is veel tv-kijken
slecht voor het
gezichtsvermogen?
'Ome Jan' doet
goede zaken
Van welke afstand kunnen de program
ma's het best worden gevolgd?
En welk beeldformaat is geschikt voor
welke kamer?
Maar weinig mensen weten hier iets
van. Er blijkt nogal wat misverstand
over deze zaken te bestaan.
Dr. G. J. Fortuin van het Philips Ge
zondheidscentrum heeft zich er diep
gaand mee bezig gehouden. 'Om op een
prettige manier tv te kunnen kijken is
de afstand tussen de ogen en het beeld
scherm wel belangrijk,' zo zegt hij.
'Wie een halve meter voor het scherm
gaat zitten, ziet wel de details en de
onvolkomenheden van het beeld, maar
niet het grote geheel. Als we vlak voor
een schilderij gaan staan, ondergaan we
hetzelfde verschijnsel. We zien dan
verfvlakken, maar niet de juiste voor
stelling. Gaan we zeven meter van de
tv weg zitten, dan moeten we ons weer
te veel inspannen. Die inspanning is ove
rigens niet vermoeiend voor de ogen,
maar wel voor de hersenen. Dat is wel
vervelend, maar het levert overigens
geen schade op. De gunstigste afstand
voor een apparaat met een beeldscherm
van 48 cm is IVi meter en voor een toe
stel met een 59 cm-beeld drie tot vier
meter.'
Wie een kleine kamer bewoont en niet
ten minste drie meter van het scherm
kan gaan zitten, geeft te veel geld uit
als hij kiest voor een 59 cm-apparaat.
'Sommige mensen zijn bang dat tv kijken
schadelijk is voor het gezichtsvermogen,
omdat steeds hetzelfde kleine plekje van
het netvlies wordt belast als er een uur
of langer naar het scherm wordt geke
ken,' aldus dr. Fortuin. 'Daarover kwa
men indertijd nogal wat alarmerende
berichten uit Duitsland. Men is bang
voor nadelige gevolgen, omdat het tv-
beeld maar door een heel klein plekje
van het netvlies (vaak minder dan een
20ste deel) wordt opgenomen. Maar hier
is sprake van een misvatting, die waar
schijnlijk zijn oorzaak vindt in het onbe
kend zijn met het verschil tussen kijken
(het doelbewust en duidelijk waarne
men) en het zien.'
De bank van lening
bestaat nog altijd
De bank van lening - bij haar klanten
beter bekend als 'lommerd' of 'Ome
Jan' - bestaat nog altijd. Die in Amster
dam doet zelfs goede zaken: per jaar
wordt daar zo'n 10 miljoen gulden aan
dingen (variërend van trouwringen tot
Perzische tapijten) in onderpand gege
ven.
Rond zestigduizend keer per jaar komen
mensen in Amsterdam - vaak dezelfde -
terecht bij de sinds 1614 aan de Enge
Lombardsteeg (tegenover het stadhuis
aan de Oudezijds Voorburgwal) geves
tigde Stads-Kredietbank.
Wie een voorwerp te belenen heeft is
op een van de vier kantoren van de
bank van harte welkom.
'Onze leningen zijn volkomen onper
soonlijk,' zegt directeur J. W. Segaar.
Een klant wordt ook snel afgehandeld.
Een gouden ring wordt op echtheid ge
keurd en op de weegschaal gelegd. 'Vijf
tig gulden,' zegt de man achter de balie
De belener wordt gevraagd naar een le-
mtimntiph^wik pn in vppl qpvnllpn nnl-
naar een eigendomsbewijs als een reke
ning of kwitantie. Hij wordt ingeschre
ven en ontvangt zijn vijf briefjes van
tien.
Vreemde dingen
Binnen een half jaar moet het pand zijn
ingelost. Of er moet een herbelening
worden gesloten. Dit laatste gebeurt in
30 van de gevallen. Is het pand na
een maand of twintig niet ingelost, dan
wordt het in de veilingzaal van de bank
Dr. Fortuin legt uit, dat we bij het kijken
altijd maar een heel klein, centraal ge
legen deel van ons netvlies gebruiken.
Daarbij maakt het geen verschil of we in
een stadion een voetbalwedstrijd volgen,
vanaf de Euromast over Rotterdam uit
zien, een boek zitten te lezen of de Be
rend Boudewijn-kwis aanschouwen.
'We kijken als het ware door een ko
kertje,' aldus dr. Fortuin. 'Met het ge
bied van het oog buiten dat kokertje zien
we wel, maar niet scherp. Het is een
hulpmiddel, dat geschikt is om ons te
oriënteren, om ons te waarschuwen. In
het verkeer hebben we daar nut van.
Omdat we door die 'koker' kijken,
staan onze ogen nooit stil. Zij tasten het
beeld voortdurend af.
Dr. Fortuin: 'De goedbedoelde adviezen
om dicht bij het tv-scherm te gaan zit
ten, kunnen dus beter niet worden op
gevolgd. Het is alleen maar hinderlijk.
Ook bij toestellen die lijnenvrij zijn ge
maakt. Want afgezien van de al eerder
genoemde nadelen, wordt het flikkeren
van het beeld hinderlijker naarmate
men dichterbij gaat zitten. Dat flikkeren
(dat wordt veroorzaakt door het 25
keer per sekonde wisselen van het beeld)
wordt namelijk beter waargenomen met
de periferie van het netvlies dan met het
centrum.'
(aan de Nes) geveild.
Per dag komen op de vier bankkanto
ren 250 mensen met allerlei voorwer
pen aan de balie. De magazijnen aan de
Oudezijds Voorburgwal liggen vol met
de meest vreemde dingen.
Er wordt geld geleend op alle voorwer
pen die u maar bedenken kunt: scheer-
apparaten, muziekinstrumenten, schaat
sen, kleding, rekenmachines, bontjassen,
platenspelers, stereo-installaties. Er is
vrijwel geen voorwerp te verzinnen, of
Ome Jan heeft het wel in zijn rekken
staan.
De waarde wordt geschat door beroeps
taxateurs, die in drie jaar tijd door de
bank zelf worden opgeleid. 'Behalve
over veel warenkennis moeten deze
mensen beschikken over een grote dosis
gezond verstand en mensenkennis,' al
dus de heer Segaar.
De 'Stads-Kredietbank voor roerende
zaken', die in 1966 een echte gemeente
lijke dienst is geworden, is een sociale
instelling. Zo mogelijk in nog grotere
mate geldt dat voor de Stichting Ge
meentelijke Kredietbank Amsterdam,
waarvan de heer Segaar ook directeur is.
Deze instelling verstrekt alleen persoon
lijke leningen en doet dat aan een rui
mere categorie mensen dan waartoe de
hanriplshanVpn fiprpiH -ziin