8. Pankraas, Servaas en
Bonifaas geven vorst en ijs,
helaas!
9. Is oktober warm en fijn,
't zal een scherpe winter zijn
10. Ring om de zon,
water in de ton
Weergaloze weerkalender
een ander opgevolgd. Tussenin passeert
dan een gebied met relatief hogere lucht
druk. Hoewel dit natuurlijk onafhanke
lijk is van het tijdstip van de week, was
in vroeger tijden de mens bijzonder ge
ïnteresseerd in het weer dat hij op zijn
vrije dag (toen werd er zaterdags nog de
gehele dag gewerkt) zou hebben. Het
zondagsweer vertoonde dan meer over
eenkomst met dat van vrijdag, dan met
het weer van zaterdag. Wij bewonen nu
eenmaal een streek die meer door de
pressies wordt bezocht dan door stand
vastige hogedrukgebieden. De uitdruk
king wil zeggen: als je wilt weten hoe
het weer op zondag is, heb je er meer
aan af te gaan op het weer van vrijdag
dan op dat van zaterdag.
Rond 12, 13 en 14 mei, de dagen die de
namen van bovengenoemde (ijs)heiligen
dragen, vertoont het weer in West-Euro
pa vaak een beeld dat gekenmerkt wordt
door noordenwind, die koude lucht uit
de poolstreken rechtstreeks naar ons
land voert. De nachten zijn dan helder
en lang genoeg om de afkoeling zo ver
te laten doorgaan, dat het kwik onder
nul zakt.
Deze koudeperiode, de ijsheiligen ge
naamd, treedt vrijwel ieder jaar op in de
periode tussen 8 en 20 mei. Hij is dus
niet strikt aan de 12e, 13e en 14e mei
gebonden, maar toont voor deze dagen
wel zijn grootste voorkeur.
Dit gezegde gaat voor ons land niet op.
Vermoedelijk stamt de spreuk uit landen
als Frankrijk, Midden-Duitsland, Zwit
serland e.d. Daar gaat hij vaker op. Een
oktoberweertype met een meer dan nor
male depressie-activiteit bij IJsland,
maar daarnaast een bestendige hoge-
drukgordel boven Midden- en Zuidwest-
Europa wordt, volgens Engelse onder
zoekingen veelal gevolgd door een stren
ge winter in West-, Midden- en Zuid
west-Europa.
Een dergelijke luchtdrukverdeling in
oktober brengt voor de eerder genoemde
landen een weerbeeld mee met fraai zon
nig en warm weer overdag. De nachten
kunnen dan wel koud zijn. De regenval
is onder normaal. Vandaar de uitspraak:
warm en fijn!
De ring om de zon duidt op het binnen
dringen van vochtige lucht op een hoog
te van 6 tot 12 kilometer. De ijskristallen
die daar het gevolg van zijn, veroorza
ken een lichteffect, dat zich als een kring
om de zon of de maan voordoet. Meestal
gaat dit weersverschijnsel vooraf aan
een naderbij komende depressie. Het
lichteffect wordt een 'halo' genoemd.
Afgezien van de maanden april en mei,
volgt er in de rest van het jaar altijd een
ander weertype op - met regen!
mei 1 november 1
Als Sint Phillippus regent. Geeft Allerheiligen zonneschijn,
is de oogst gezegend dan zal het spoedig winter zijn
mei 13 november 19
Voor nachtvorst zijt gij niet beschermd, Sint Liesbeth doet verstaan,
totdat Servatius zich ontfermt
juni 11
Als het regent met Barnabas,
zwemt de oogst in een waterplas
juni 24
Sint Jan
is een regen man
juni 25
Is Sint Jacobus hel en warm,
bevriest met Kerstmis rijk en arm
augustus 4
Is het heet op Sint Domien
Gij zult een strenge winter zien
augustus 28
Op Sint Augustijn,
zullen de onweers over zijn
september 1
Is Sint Egidius heet,
't geeft een schone herfst met zweet
september 29
Trekt voor Michiel de vogel niet,
geen winter is nog in 't verschiet
oktober 9
Regen met Sint Denijs
voorspelt natte winter en weinig ijs
oktober 28
Als Simon en Judas komen,
begint men de winter te schromen
hoe de winter zal vergaan
december 1
Als Sint Eligius met ijs begint,
wil hij drie maanden dat tot vrind
december 31
Sylvesterwind met zonneschijn,
geeft zelden goede wijn
januari 17
Sint Antonius schoon en helder,
vult het vat en ook de kelder
Is Sint Paulus klaar,
wacht dan een heel goed jaar
februari 24
Sint Mathijs
gooit een gloeiende steen
op het ijs
febuari 25
Regen in Sint Walburgnisnacht,
heeft steeds de kelder vol gebracht
maart 10
Zoals 't weer de 40 martelaren vindt,
zo blijft het 40 dagen met zijn wind
Is op Sint Rupert de hemel rein,
dan zal hij 't ook in juli zijn
april 23
Sint Joris warm en schoon,
heeft ruw en nat tot loon
april 25
Zolang vóór Sint Marcus warm,
zolang na Marcus koud
Foto's ANP en KNMI