heimwee bij uitzending naar het
buitenland
Henk Adams: "Vooral cultuurschok in Nederland"
HI&iiüËflEiS Organisatie Uitgezonden
Wie zich in het buitenland vestigt, krijgt onherroepelijk een
cultuurschok. In een overgangsfase moet iedereen wennen
aan cultuurverschillen. De kleinste dingen kunnen bijdragen
aan een ongemakkelijk, ontheemd gevoel. De 'schok' duurt
over het algemeen ongeveer een jaar. Veel van de zoge
noemde expatriates van Rabobank International - ook wel
'expats'genoemd - zeggen juist te genieten van de nieuwe
cultuur en nieuwe ontmoetingen.
Cultuurschok maar geen
door
Paula van de Riet
I
n 1981 gingen de eerste expats
naar New York, nu is de groep
met een loopbaan in den vreemde
gegroeid naar 80 man (vrouwelijke
expats vormen nog een uitzondering).
Geschikte medewerkers van buiten
landse kantoren vertrekken ook weer
naar andere buitenlanden, een Ameri
kaan naar Argentinië, een Ier naar
Nederland.
Dit jaar zijn er tien nieuwe kanto
ren geopend, onder meer in Istanbul.
Volgend jaar komen er waarschijnlijk
weer vijf bij, waaronder een in Bom-
bay. Voor veel van de 77 Rabobank
International kantoren worden naast
lokale vakmensen ook expats ingezet,
mensen die een aantal jaren in het
buitenland werken of die tot hun 65e
in principe elke vier jaar een andere
buitenlandse standplaats krijgen. Zij
vervullen bijvoorbeeld een manage
mentpositie, een 'key role' functie,
volgen een specialistische carrière die
buitenlandse ervaring vereist of vol
gen een educatieve training.
'Gezinsuitzending' «Wlj zenden in feite
geen individuen uit, maar gezinnen",
stelt expatriate adviseur Ellen van
Zadelhoff. "We bereiden dus ook de
vrouw en kinderen van de expat voor
op een buitenlands verblijf." Een ex-
patteam van zes mensen houdt zich
bezig met elk de
tail van de uit
zending: salaris,
pensioen, huis
vesting, talencur
sussen enz. Ook
bij eventuele te
rugkomst naar
Nederland is er
begeleiding. Dagelijks behandelt het
team telefoontjes van Rabobank ex
pats uit de hele wereld. "Wij zijn voor
hen het eerste aanspreekpunt", zegt
teamlid Carmen Cox.
Van Zadelhoff: "Een uitzending
kost enorm veel geld, en nog meer als
ze mislukt. Het is niet meer dan zake
lijk om ook bezig te zijn met de
'thuisbasis' van de expat. Zo brengen
we, als ze dat willen, de echtgenotes
met anderen in contact die in het des
betreffende land hebben gewoond. We
bieden de mogelijkheid van talencur
sussen voor iedereen in het gezin. We
geven ook informatie over de ge
woontes in een land. Op sommige
plekken, bijvoorbeeld in Singapore,
ontvangen expats geregeld veel gasten
in het eigen huis. Daar wordt reke
ning mee gehouden. Je krijgt dan een
mooi huis en personeel als dat ter
plaatse gebruikelijk is."
Cox: "Na een landverhuizing zie je
een gewenningscurve. In de eerste drie
maanden is er bijna een vakantiestem
ming, meestal hebben alleen de kinde
ren het dan juist wat moeilijker. Daar
na gaan er kleine dingen wringen,
"Ik denk dat de cultuurschok bij te
rugkomst in Nederland of uitzending
vanuit Nederland naar buurlanden zoals
België of Duitsland een stuk groter is
dan in de rest van de wereld. Bij vertrek
naar het Verre Oosten bijvoorbeeld
weet je bij voorbaat dat er een andere
cultuur is, in West Europese landen ben
je daarop wellicht minder voorbereid"
stelt Henk Adams.'lk zou moeilijker
kunnen wennen in België dan in Turkije. Als ik hier in
Turkije de plank eens mis sla, kunnen ze nog denken:
'dat is een Nederlander, die weet niet beter.' In België
moet ik vanzelf weten hoe het hoort."
Adams is al vijftien jaar onderweg. Vanuit zijn
functie als General Manager in Putten vertrok hij ooit
één jaar naar Indonesië voor een ontwikkelingspro
ject, het werden tien jaar. Sindsdien bezette hij een
aantal pioniersposten en verbleef achtereenvolgens
nog enkele jaren in Hong Kong, Polen, en
nu dan in Turkije. Recentelijk kreeg hij,
na een halfjaar lobbyen, de vergunning
voor een Turkse Rabobankvestiging.
"Turkije is veel Westerser dan we in
Nederland denken. Er zijn geen moeilijke
gedragsregels. Je moet alleen voorzichtig
zijn met opmerkingen over de politiek of
over Atatürk, de grondlegger van het
huidige Turkije. Politiek ligt er een stuk gevoeliger dan
in Nederland."
"In Polen daarentegen verschilt de cultuur meer
dan je zou denken van de onze. Bij binnenkomst geven
collega's elkaar nog vaak een hand. Voor dames wordt
volgens Nederlandse normen overdreven hoffelijk ge
daan, altijd de jas aangeven, altijd de deur openhou
den, zelfs de handkus is nog heel gebruikelijk. Voor
buitenlanders is dat laatste overigens facultatief."
